Ani Ölümler ve kalp hastalıkları ile ilişkisi

‘Ayşegül’ün gülen yüzü fotoğraflarında kaldı’ başlıklı haberi Milliyet internet sayfasında görmüş olabilirsiniz. 22 yaşındaki Ayşegül Uçar, halsizlik ve kas ağrıları ile başlangıç yapan hastalığı nedeniyle işinden Cuma günü ayrılmış, ancak hafta sonu sıkıntılarının artması üzerine yine hastaneye gitmiş, ancak genel durumu iyice kötüleşmiş ve yaşamını yitirmiş. Ölüm nedeni için kalp damarlarındaki iltihaptan dolayı gelişen bir kalp krizi olduğunu düşünmüşler(1). Ne yazık ki, çok hızlı ilerleyen bir hastalık olmuş. Ayşegül için yakınlarına sabır ve başsağlığı dilemekten başka bir şey gelmiyor elimizden, huzur içinde uyusun.

Kalp sorunları ileri yaş problemleri gibi görünürken, özellikle genç yaş grubunda, trafik kazalarından bile daha çok oranda kalp sorunlarına bağlı ölümler olmaktadır. Bu yaş grubunda doğuştan kalp-damar sistemi bozuklukları, kalp kası hastalıkları( bazı enfeksiyon hastalıkları da tetikleyebilir) ve yine kalp damarı tıkanıklarına bağlı olarak ölümler olabilmektedir.

Yaşam kayıplarının hepsi üzücü, ancak ani ölümler, sağlıklı görünen bir bireyin beklenmedik kaybı ile ciddi üzüntü vermektedir. Ani ölümler tüm ölümlerin %12’sini oluştururken, kalp hastalıklarının yarısının ani ölümlerden kaynaklanması, sağlıklı bir kalbe ne kadar gereksinmemiz olduğunu gösteriyor.

Ani ölümlerin %80’i koroner rahatsızlıklardan kaynaklanırken ve bunların da %20’si koroner tıkanıklığı bulgusu olarak ani ölümle kendini gösterse de; ani ölüm tümüyle önlenemeyen bir durum değildir. Özellikle aile de kalp hastalığı hikayesi varsa, kardiyak risk yönüyle değerlendirilmeleri ve doktor kontrolünden geçmeleri gerekmektedir.

Ani ölüm geliştiğinde ilk 3-4 dakika içinde müdahale edip, gerekli kalp masajı ve solutma işlemini içeren acil müdahale yapılmalıdır. Beyin oksijensizliğe dayanıksız bir organ olup, 4 dakikayı geçen kalp durmalarında beyin kanlanması yetersizliği olmakta ve bu süreden sonra da kalp canlandırma işlemi yapılsa ve başarılı olsa dahi beyin fonksiyonları yeterli çalışmamakta, bitkisel yaşam gelişmektedir.

Ani kalp durmalarında, özellikle erişkinlerde kalp damar hastalıkları ve buna bağlı ritm bozukluğu, ventiriküler fibrilasyonu denilen kalbin ciddi fonksiyon bozukluğundan dolayı oluşabilmekte ve bu durumda göğüs bölgesine yerleştirilen defibrilatör(halk arasında bilinen adıyla elektroşok cihazı) cihazı ile kalbin tekrar çalışması olanaklı olmaktadır. Günümüzün gelişen teknolojisi ile, yüksek riskli bireylere vücut içine yerleştirilen defibrilatör cihazları hayat kurtarıcı olmaktadır(2).

Elektroşok cihazının özellikle büyük insan topluluklarının buluştuğu yerlerde bulunması gerekmektedir. Bu tip cihazlar ilk yardım hizmeti vermek üzere eğitilmiş, tıbbi personel tarafından rahatlıkla kullanılabilmektedir. Daha önceleri özellikle hava limanlarında kalp krizine bağlı ölümler olduğunda, bu aletin bulunmadığından dolayı ciddi yakınmalar olmuştu. Ve görevliler bu aletin temini için çalışmalar başlatmışlardı.

Ani kalp durmalarının önlenebilir ve tedavi edilebilir olduğundan söz etmiştik. Önlenebilir olması öncelikle tıbbi muayenemizin yapılması ve gereken tedaviler varsa bir an önce başlanması ile sağlanabilir. Kendi başımıza da fikir edinmek istersek, Türk kardiyoloji derneğinin sitesinde bu konuda hazırlanmış bir şema var. Kadın ve erkek bireyler için kriterler sıralanmış, çıkan sonuca göre kısa bir değerlendirme yapabiliyorsunuz. Ancak mutlaka doktor muayenesinden geçmeniz gerekiyor(3).

Olası kalp hastalıklarından kaçınabilmek için en kolay yapacağımız şey ise, risk faktörlerinden uzak durabilmek. Yüksek kolesterol, şişmanlık, kontrolsüz yüksek tansiyon , sigara ve hareketsizlik en önemli risk faktörleri olarak tanımlanıyor. Yakın zamanda kolesterol ile ilgili bir blog yazım olmuştu, bu risk faktörlerinden herhangi birine sahipseniz, en azından kötü kolesterolünüzün düşük olması için çaba harcayabilirsiniz.

Nasıl kilo vermeli konusu ise, internet ortamında arandığı zaman 94.400 adresle yanıt bulmakta. Çok değişik tarifler, yollar var ama en kısa tanımı ile, aldığımız kalorinin harcadığımız kaloriden fazla olmaması gerekiyor. Bunun için yesek bile, haydi egzersiz yapmaya…

Yüksek tansiyon tanımı, dinlenmiş bir bireyin ölçülen tansiyon değerinin 140/90 değerlerinden yüksek olması ile tanımlanabilir. İlk fırsatta tansiyon değerinizi öğrenin, eğer yüksek çıkarsa mutlaka düzenli ölçüp, doktor muayenesi yaptırın. Kontrollü hipertansiyon kalp koruyucu etki sağlar.

Sigara konusunda da blog yazım olduğu için, burada ek bir şeyden söz etmeyeceğim. Bile bile zehirlenmek yerine, sağlıklı bir beden nasıl istenmez insan anlayamıyor.

Bedenimiz en değerli varlığımız, bedenimizi sağlıklı devamını sağlamak için öncelikle ne durumda olduğunu bilmemiz ve gereksinmelerine göre davranmamız gerekmektedir. Sağlıklı ve mutlu bedenler dileğiyle, sevgilerimle.

http://www.milliyet.com.tr/2007/11/28/son/sontur24.asp http://www.acilveilkyardim.com/acilbakim/kalpil.JPG http://www.tkd.org.tr/pages.asp?pg=264

http://lh3.google.com/_U8GetKDF-IA/RyaRMU_TktI/AAAAAAAAASo/VGaflgr30XI/s800/red+roses.jpg