Ankara'da Bir Casus

Mustafa Sagir (CASUS)

 

Osmanlı şehzadelerinden Veliaht Abdülmecid Efendi'nin 12 Haziran 1919 tarihinde Padişah Vahdettin'e İtilaf Devletleri ile yapılan anlaşmanın memleketin idam fermanı olduğuna dair mektup göndermesi üzerine İngiliz İstihbaratı önce Abdülmecid Efendi ile görüştü. Bunu yeterli görmeyerek Mustafa Sagir'i şehzadeler ve Osmanlı paşaları arasında İngiliz düşmanlığı yapıp yapmadıkları ve Kemalist milliyetçiler ile ilişikleri bulunup bulunmadığı konusunun araştırması için görevlendirdi. Mustafa Sagir, Veliaht Abdülmecid ile dost oldu, onun oğlu Şehzade Ömer Faruk ile birlikte Anadolu'ya geçti. Bu sırada babasının Kemalistlere katılmak istediği bilgisini şehzadeden aldı. Bu bilgi İngiliz İstihbaratına, onlardan da Padişah Vahdettin'e gidince Veliaht Abdülmecid Efendi 38 gün göz hapsi cezası aldı.Aralık ayında İnebolu ve Kastamonu üzerinden Ankara'ya geldi. Karakol Cemiyeti'ne üye olduğu bilinen Hint Müslümanı olması sebebiyle ilgi ile karşılandı ve Ankara'ya geçmesine müsaade edildi.

 

1921 yılı başında İstanbul'da  Türk-hint uhuvvet-i islamiye cemiyeti'ni kurdu. İstanbul'da milli mücadele için faaliyet gösteren haber alma teşkilatı Karakol cemiyeti'na girerek Ankara hükümeti'ne destek olan milliyetçileri İngiliz istihbaratına raporladı. İngilizlere  yaptığı ihbarlar sonucu Karakol cemiyeti'nin yöneticilerinden Şevket bey ve albay Kara vasıf (karakol örgütünün kurucusu) beylerin ve önemli üyelerinden albay Galatalı Şevket (istanbul merkez komutanı), Ali Sait paşa, Refet paşa, Fethi Okyar, Ali ihsan paşa, Hacı Mehmet paşa (Enver paşa'nın babası) gibi kimselerin İngilizler tarafından tutuklanıp Malta'ya sürülmesinde katkısının olduğu düşünülmektedir.

 

Kemalettin Sami paşa İnebolu’ya gelirken tanıştığı hint’liyi Atatürk’e  anlatır ve görüşmesini rica eder. Görüşme sonunda “Bana bak Kemal bu adam casus!…” der .Sami paşa:”aman paşam siz de çok şüphecisiniz” diyerek Atatürk’e inanmaz. Atatürk konuşmayı keserek yaveri hayati bey’i çağırır ve şu emri verir:

 

-“Bu hintli İngiliz casusu olacak..kendisini takip etsinler, mektuplarını da sansürde çok dikkatli okusunlar...” der

 

Ankara'da Mehmet Akif ile samimiyet kurdu. Ankara'da Akif'in Taceddin Mahallesi'ndeki evine gidip gelmeye başladı. Akif'in evini posta adresi olarak vermişti. Mehmet Akif, Hindistan ve Mısır ve İstanbul'dan gelmekte olan çok sayıda mektuba hayret ediyordu. Bir gün bir mektubu yanlışlıkla yırttığında içinden boş bir kâğıt çıktığını gördü ve buna bir anlam veremedi. Diğer mektuplar da incelendiğinde hepsinde sadece biri iki satır yazı olduğu ve sayfanın geriye kalanının tamamen boş olduğu görüldü. Günün şartlarında kimyager Avni Refik Bey'in yaptığı laboratuvar incelemesi sonunda mektupların görünmez mürekkeple şifreli olarak yazıldığı anlaşıldı Kütahya milletvekili Cevdet Barlas, Elazığ milletvekili Hüseyin Gökçelik, Cebelibereket milletvekili İhsan Eryavuz ve Gaziantep milletvekili Ali Kılıç'tan oluşan Ankara İstiklal Mahkemesi heyeti tarafından casusluktan suçlu bulunarak idama mahkûm edildi. 24 Mayıs 1921 tarihinde Ankara'da Karaoğlan Meydanı'nda (bugünkü Ulus Meydanı) idam cezası uygulandı.

 

Şu anlaşıldı ki, Padişah İngiliz yanlısı, Veliaht Milli mücadeleci.