Antarktika'nın üzerindeki ozon tabakasının delinmesi buzulların erimesinde işe yarayabilir

1985 yılında İngiliz bilim adamları Antarktik Kıtası üzerindeki ozon tabakasındaki aşırı incelmeyi veya "deliği" keşfettiklerini açıklayarak herkesi şaşırttılar. Aynı grup Eylül ve Kasım ayı ortalarına kadar uzanan bir periyot için Halley Bay (Antarktika) üzerindeki ozon konsantrasyonunun 1980'lerdeki seviyesinden %40 daha az olduğunu buldular. Yine bilim adamlarının yoğun çalışmaları ve dikkatli ölçümleri neticesinde, incelmenin 1970'lerin sonlarında şekillenmeye başladığı sonucuna varıldı. Ozon tabakasındaki incelme giderek daha geniş bir alan üzerine yayılmaktadır, yani Antarktik Kıtası'ndan daha öteye Güney Amerika'nın ucuna dek erişmektedir. İlk keşfedildiğinde Eylül-Ekim olmak üzere iki aylık bir periyotta görülürken günümüzde deliğin (incelmenin) varlığının Eylül-Aralık ayları arasında daha uzun bir periyotta devam ettiği görülmektedir.

Antarktik ozon deliğinin keşfinden sonra bilim adamları Arktik'teki ozon seviyesinde, Güney Kutbu üzerindekinden çok daha az miktarda olmakla beraber, yine de önemli sayılabilecek azalmalara dair ipuçları buldular. Her yıl düzenli olarak beliren ve gittikçe büyüyen Antarktik ozon deliğine benzemeyen Kuzey Kutbu üzerindeki ozon kaybı çok dahadeğişkendir.

Bölgesel olarak ozon tükenmesi enlem ve yılın mevsimlerine göre değişir. Kuzey yarımkürede ozon incelmesi kışın sonlarında ve baharın başlarında en büyüktür. Bu zamanlarda ozon kaybı uzun süreli ortalamaları hatırı sayılır oranda aşabilmektedir.

Ozondaki ciddi tükenme Güney Kutbu üzerinde görülürken, ılımlı alanlarda daha az miktarlarda ve çok daha az miktarlarda da tropiklerde tükenme gözlemlenmektedir. Bu, ozon tabakasının doğal olarak kutuplarda daha kalın ve tropiklerde daha ince olmasından dolayı bir anlamda şanstır.

Bu ozon tabakası deliğinin genişliği 28 milyon km.ye ulaştı. Yani dünyanın bu bölgesi ozon tabakası korumasından mahrum. Felaketten yarar umulmaz “Küresel ısınma işimize yarar, doğalgaz faturasından kurtuluruz”  anlamında bir yazı yazdım, tepki aldım. Bu yazıda da benzer şey olabilir.

Tabii ki bizler bilim adamı değiliz, bilim adamları durumu daha iyi görüyordur. Üstelik böyle bir konu dillendirilmedi. Herhangi bir araştırma da yok. Öylesine yazıyoruz. Hem zaten koruyucu ozon tabakası yoksa güneş ışıklarının daha yakıcı gelip kıtayı ısıtacağını da bilmiyoruz.

Kafamızdan öylesine bir ihtimal yürüttük. Bu kıtalar buzla kaplı. Buzların erimesi, havanın ısınıp iklimin yumuşaması gerekiyor. Dünyanın diğer yerleri için ölümcül olan ozon felaketi buralar için tersine kurtuluş olabilir.

Elbette dediklerimiz olursa eğer ondan sonra ne olacağı merak konusu… Dünya yanar, Antarktika’da bahar gelir. Herkesin iki endişesi; İlki Antarktika buzulları erirse dünya sular altında kalır. Diğeri ise buzulları eriten güneş buradaki yaşamı da eritir.

İlki korkutucu gerçekten… Ama zaman içinde olacak, yavaş yavaş. Neden zaman içinde olacak? Çünkü yakıcı da olsa güneş ışıkları 150 milyon km.den hem de yatay olarak gelecek. Zaten kıtanın buzlarla kaplı olması bundan. Ayrıca buzulları eriten güneşin yaşamı da eriteceği korkusu yine bu nedenle boşa çıkabilir. İhtimal yani.