- Kategori
- Coğrafya
Asi’nin çocukları
Asi Nehri ve Su Sümbülleri
Bazen yakındakini, gözünün önündekini bildiğini sanırsın, ama aslında adını bildiğin önünden geçtiğin bu yerlerin bir levhadan fazlası olduklarını bilmen zaman alabilir. Beldelerimizin, köylerin, yeni mahallelerimizin kendine has bir duruşları, öyküleri, ortak yönleri olduğu gibi benzer problemleri, açmazları da olabiliyor. Göz önünde, gönülde ama çoğu zaman yolumuzdan uzak eski köy,belde; şimdiki yeni mahallerimiz Asi boyunda, Akdeniz çevresinde, Nur dağlarında, Amik ovasında, İskenderun körfezi boyunca dizilir.
Samandağ Antakya yolunu yarıladığınızda , sağa sapıp ekinlerin, geniş çayırların süslediği yolda ilerlediğinizde zeytinlikli tepeleri, biribirinden uzak bahçeli evleri , mevsim renklerinin cömertçe serpildiği köyler ardısıra gelir.
Rüzgarın uğultusu sessizliği arada bir bozar. Akdenizin dalgaları üstünden hareketlenen batı rüzgarı Garbi, Asi deltası boyunca Amik ovasına bir dostuna varmak ister gibi hızlı, keskin ve sabırsız eser. Kanatlarındaki tuzu, nehrin suyuna, ekinlere, sararan buğdaya savurur.
Tavuklu köyü girişinde tepeyle yerini ve adını paylaşan türbede ,aileler çoluk çocuklarıyla adaklarını adayıp , hayır yemeklerini dağıtır , bir arada olmanın sevincini dua etmenin huzuru da kaplar. Tepe bir yandan tavlaya bakarken diğer taraftan Akdenize ucunda bir kale gibi duran Cebeli Akraya bakar.
Yamacı kaplayan zeytin ağaçlarını takip ettiğinizde bir yarım ada gözünüze çarpar. Yarım adayı mavi kollarıyla saranın Asi olduğu ilk bakışta akla gelmeyebilir. Yorgun Asinin sarp vadiyi aşıp yoluna devam etmek yarım daire şeklinde önce ileri sonra da bir kavis çizerek yumuşak topraktan yol bulup geri devinim yapar ve araziyi suyla şenlendirip yeşil mavi bir serap oluşturur. Asiye yarım adadan sonra gözü kara bir çay karışır. Ufukta ikisi mavi bir çizgi olup Akdeniz’e doğru yol alırlar.
Tavuklu mahallesindeki dağınık yerleşme merkezde yerini evler ve çocuklar ile dolu olduğu sokaklara bırakır. Ev önlerini çocuk sesleri doldurur. Parkelenmiş yollar ilerde kendiniz tarlalara giden toprak yollara, şoselere bırakır. Asi üstündeki ahşap köprü akşam üstü sohbetleri için gençlere bir mekan oluverir. Köprü nehrin iki yakasıyla insanlarını bir araya getirir.
Yamaçlardan Asi deltasına indikçe yeşilin tonları koyulaşıp belirginleşir. Suyun hayat verdiği envai ağaç deltayı yeşilin tonlarına keser.Yeni dünya, limon, portakal ağaçları yer yer görülse de buranın belirgin ağacı türlü çeşidiyle eriktir. Sarısı, Siyahı, kırmızılısı, Japonu, Ağaç kavunu cinsiyle erik bahçeleri kenarlarındaki devasa ceviz ve dutlarla arda boyunu kaplar. Asiye yaklaştıkça rutubet artar, bu rutubette belli belirsiz balık, yosun kokusu da olur.
Çevresi yerleşim yerleriyle dolu Asinin iki yakası bir araya gelmediğinde karşı yakadakilerle irtibat zorlaşır. Köprülerin az ve yetersiz olmaları ulaşımı olumsuz etkiler.. Asi çevresi doğal güzelliklerle olduğu kadar kışın su taşkınları , toprak kaymaları gibi doğal afetlerle de yüz yüzedir. Yıllardır kendi haline terkedilmeden, hizmet bakım yetersizliğinden , alt üst yapı yetersizliğinden, işsizlikten muzdarip olan bu köylerin ilden, ilçeden, büyük şehirden alacakları vardır. Nehir havzası ıslah projesi ile burdaki ulaşım , alt yapı problemleri çözülürse insanlar, başka yere göç etmeden sevdikleri yerde yaşarlar.
Minet. Liman kelimesinin Arapçası mina’dır. Ses benzerliği değilse Minet de liman kelimesinin çoğulu limanlar anlamına gelir. Muhtemelen Karaçayla Asi nehrinin çat’masından kaynaklı resmi adı Büyük Çat’tır. Minet , nehir boylarında meyve bahçeleri, yukarı kesiminde sudan uzaklaştıkça zeytinliklerle kaplıdır. Buraya yaşam veren Asi ve Karaçay ( Nehir il İzğayyir) kışın hırçınlaşır. Karaçay barajı yapımı bittiğinde suyun dengesiyle birlikte bu yerlerin tarımını, doğasını, toprağını koruyacak. Minette yaşam toprakla iç içe olup bahçeleri ve yetiştirdikleri ürünler gibi doğaldır.
Asi havzası arazinin engebesi, kırsal yerleşimin dağınınıklığı nedeniyle birbirine yakın yerleşim yerlerini barındırır. Minet’I geçince Antakya yoluna yakın Özbek mahallesine varırsınız. Özbek bir kısım sakininin yurt dışında olup yazlarını burda geçirmek için yazlıklarla donattığı mütevazi bir yer. Özbek hem şehirde hem de şehir dışında olmanın avantajını yaşar. Ana otoyola yakınlığı ulaşımını kolaylaştırırken kendine özgü doğası ve yaşam alanlarıyla doğal yaşam kendi seyrinde akar.Emekle işlenmiş zeytinlikleri ve geniş buğday tarlalarıyla bezeli Özbek şehre yakın bir doğal yaşamı sakinleriyle paylaşır.
Samandağ’dan gelip , Tavuklu( Yeni Çağ), Minet (Büyük Çat), Asi havzası ziyaretinden sonra Özbek’e uğrayıp dönüş yoluna yeniden keşfetmenin hazzıyla koyuluyoruz.