Asıl sorun kıyafet serbestliği mi?

Geçtiğimiz haftalarda Resmi Gazete’de yayınlanan Bakanlar Kurulu kararı ile Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda öğrencilerin tek tip kıyafet giymesi zorunluluğu kaldırıldı. Böylelikle Türkiye de okullarında serbest kıyafet uygulaması olan ülkeler arasında yerini almış oldu. Son 5 yılda yapılan bir çok yasal değişiklik gibi bu da polemik ve tartışmaları beraberinde getirdi.

Serbest kıyafet uygulaması bir çok farklı sebepten eleştrilmesine rağmen, eleştirilerin en çok yoğunlaştığı noktalardan biri öğrenci ailelerinin ekonomik düzeyleri arasındaki farklıklar ve bu farklılıkların öğrencilerin kıyafetleri vasıtası ile okula yansıyacak olması endişesi. Internet forumlarına ve gazetelerin okur yorumlarına yansıyan söylemle “Varlıklı ailelerin çocuklarının hergün farklı bir kıyafetle okula gelirken, alım gücü sınırlı ailelerin çocuklarının hep aynı kıyafetle okula gitmesi yahut varlıklı ailelerin çocuklarının markalı ve pahalı kıyafetler giyerken, daha dar gelirli ailelerin çocuklarının bunları giyememesi.”

Okullarda kıyafetin serbest bırakılması ile yukarıda dile getirilen gelir düzeyi farklılıkları kökenli endişelerin gerçeğe dönüşmesinin neredeyse kaçınılmaz olduğu konusunda hem fikir olmama rağmen, sorunun kaynağının ve sebebinin ” serbest kıyafet uygulaması” gibiymiş gibi görülmesini yanlış hedefi vurmaya çalışmak olarak görüyorum. Türkiye’de en önemli problemlerden biri gelirin adaletsiz dağılması. Son yıllarda Türkiye çok ciddi ekonomik büyüme rakamları yakalamış olmasına rağmen, gelir dağılımı adaleti yönünden hala pozitif bir ilerleme kaydetmeyi başaramamıştır. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 2011 yılında Türkiye’de en zengin %20'lik nüfus ülkenin toplam gelirinin %46,7'sini alırken; en fakir %20'lik nüfus toplam gelirden sadece %5 oranında bir pay almıştır. Gelir dağılımının bu denli adeletsiz oluşuna karşı verilen tepki ne yazık ki okulllarda üniforma yerine serbest kıyafet giyilebilecek olmasına verilen tepki kadar büyük değildir. Oysa problemin kökeni gelir dağılımındaki adaletsizliktir.

Kanaatimce insanların büyük bir kısmını rahatsız eden gelir adaletsizliğinden ziyade, bu gelir adaletsizliğinin okullarda gözle görünür bir hal almasıdır. Bir benzetmeyle söylecek olursak; asıl sorun kanser iken, saçların dökülmesi asıl sorun gibi davranmak.

Özetle, Türkiye’de gelir dağılımı bu denli adaletsizken okullarda serbest kıyafet uygulamasına geçilmesi, öğrenci ailelerinin ekonomik farklılıkları sebebiyle bir çok problemi beraberinde getirecektir. Bu sebeple her ne kadar çok sayıda ülkede öğrenciler okullara serbest kıyafetle gitsede, Türkiye’de bu değişikliğe karşı çıkılması ve bu değişikliğin eleştirilmesi son derece yerinde ve normaldir. Lakin okullarda serbest kıyafet uygulamasına bu kadar karşı çıkarken, gelir dağılımı adaletsizliğine yeterince tepki göstermemek ve asıl sorunun gelirin adeletsiz dağılması olduğunu görmezden gelmek tutarsıztır ve çözüme tek başına bir katkı sağlamayacaktır.

19.12.2012

Umut Dağ