Atatürk köşkü...

Gazi'nin Çanakkale zaferi sonrası, hayatının bir dönemini geçirdiği yer, Diyarbakır.

Bulunduğu dönemde yöre halkı ile kurduğu diyalog, halkın bu köşkün kendisine > armağan edilmesi talebi, sonrasında Gazi Köşkü diye anılan yerel mimari yapı...

Gazi veya Seman Köşkü de denmektedir.

15. yy.da inşa ettirilmiş olan yapı Akkoyunlu mimarisinin tipik özelliklerini taşımaktadır.

Atatürk 5 Mart 1917 yılında Ordu Komutanlığına atanınca, 13 Martta Diyarbakır'a gitmiştir. Silvan da bulunan 16. Kolordu karargah komutanlığı 2. ordu karargahını oluşturmak üzere Diyarbakır'a alınmıştır.

Karargah binası İçkalede bulunan ve halen Atatürk Müzesi olarak faaliyet gösteren yapıya taşınmıştır.

Bir süre Kavvası Sağır sokakta bulunan Hacı Sinan Özbostancı'ya ait evde ikamet eden Atatürk daha sonra Mardin Kapı dışında yer alan Seman Köşkünü ikamet olarak kullanmıştır.

Daha sonra 1937 yılında Belediyece satın alınan bu köşk restorasyonu ve onarımı yapılarak Atatürk Köşkü adıyla hizmete sunulmuştur.

Atatürk Köşkü Atatürk'ün Ölümünün 100. yılı sebebiyle 1981 yılından yeniden onartılmış, bahçesi ve çevresi düzenlenerek bu günkü şeklini almıştır.

Diyarbakır’da iki ayrı amaçla yapılmış köşkler bulunmaktadır.

Biri, Bir zamanlar Diyarbakır’ı çepeçevre saran üzüm bağlarının içerisinde yer alan Bağ Köşkleridir.

Bağ bozumu zamanı bağ sahiplerinin kullandıkları bu köşkler, genellikle iki katlı, bazalt taş örgülü, bol pencereli olarak inşa edilmiştir.

Diyarbakır’ın asıl köşkleri ise Dicle Nehri kenarında çok çeşitli ağaç ve yabani menekşelerle örtülü, güllerle donanmış bahçeler içerisinde yer alan yazlık olarak kullanılan köşklerdir.

Diyarbakır evlerinin genel özelliklerini yansıtmalarına rağmen, evlerdeki içe dönük planın tersine tam anlamıyla dışa açılan bir mimariye sahiptirler. Mahremiyetine girecek kadar yakınında başka bir yapının bulunmayışı ve de çevredeki son derece güzel tabiattan yararlanma arzusu dışa açık mimarinin oluşmasını beraberinde getirmiştir.

Günümüze ulaşanlar, daha çok Akkoyunlu dönemine aittirler. Sem’an Oğulları (Gazi Köşkü) Köşkü, Erdebil (Ber da Pir ) Köşkü, Kuşdili Köşkü, Ağulu Dere Köşkü doğanın ve insanın yarattıklarının uyumunun güzel örneklerindendir.

Bu günlerde Diyarbakır ve çevresinden yansıyanın bu olmadığının farkındayım.

Bunun sebebi nedir?

Öncelikle yöre halkının, tarafsız bir bakış açısı ile değerlendirerek, konu hakkındaki tespitlerini net olarak ortaya koyması gerekiyor.

Bunu yapmadan önce; Gazi Köşkü'nü ziyaret etmeleri, ecdatları < öğrenmelerinin="" fayda="" yaratacağı="" aşikar="">> bu binayı niçin Atatürk'e armağan etmiş, bilmelerinde yarar var. Uzak-Irak bir yer de değil üstelik.

Sonrasında sosyal etkileşimde ki eksikliğin nerden kaynaklandığının tespitini yapmaları da kolaylaşacaktır.

Saygılarımla

http://www.diyarbakir.gov.tr/gazikosku.asp