Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

28 Ocak '13

 
Kategori
Dünya
 

Avrupa’nın krizden çıkış reçetesi

Avrupa’nın krizden çıkış reçetesi
 

Ólafur Ragnar Grímsson


Yunanistan, Portekiz, İspanya, İrlanda, İzlanda ve en son bu listeye dahil olmuş Kıbrıs ciddi bir borç krizi içerisinde. Bu ülkelerin borç krizi derinleşmekte ve yeni Avrupa ülkelerinin bu listeye eklenebileceği ihtimali Avrupa Birliği’nin bu krizden çıkamayacağını seneryolarını ortaya çıkartmakta.

Birçok uzmana göre bu borç krizi çözümü mümkün olmayan bir kriz. Hatta bu krizin sonucunda Avrupa Birliği de dağılacak. Ancak şunu unutmamak lazım ki geçmişte onlarca ülke onlarca kez krizler yaşadı. Ve bu krizler hep atlatıldı.

Şimdi geleceği parlak görünen hızlı büyüyen ülkeler geçmişte ciddi krizler atlattı. Örneğin SSCB’nin yıkılması değil Rusya tarihinin dünya tarihinin gördüğü en büyük ekonomik krizdi.  1998 Rusya ekonomik krizi toparlanmakta olan Rusya için çok ağır bir darbe oldu. İlk krizde Rusya 10 kat ikinci krizde iki kat küçüldü.  Ancak Rusya tüm bunları atlattı ve şuan ekonomisi hızla büyüyor.

Komunist Çin ise kriz değil dünya tarihinin gördüğü en büyük kıtlığı yaşadı. On milyonlarca insan açlıktan öldü. Ancak Komunist Çin tüm bunları anlattı. Varolan çeşitli sorunlara rağmen dünyanın en hızlı büyüyen ve gelecek vadeden bir ülkesi.

Aslında asıl soru Avrupa’nın krizden çıkıp çıkamayacağı değil. Avrupa krizden çıkıp büyümeye devam edecek. Soru bu krizin bedelini kimin ödeyeceği. İzlanda Başkanı’nın bu konuda ilgi çekici fikirleri var.

İzlanda Başkanı(Ólafur Ragnar Grímsson) şöyle anlatıyor. Dört yıl önce İzlanda bir numaralı iflas etmiş ülke olarak gösteriliyordu.(O dönemi hatırlıyorum; İzlanda iç çamaşırlarını bile satsa borcunu ödeyemez deniyordu.) Şimdi yeniden ekonomimiz büyümeye başladı ve işsizlik oranımız oldukça düştü. İlk olarak biz bunun kökten, sosyal ve politik bir kriz olduğunun farkında vardık. Biz Batı dünyasının 30 yıldan bu yana uyguladığı ekonomik politikaları takip etmedik. Döviz piyasasını kontrol ettik, bankaların batmasına izin verdik ve fakirlere yardım ettik. Avrupa da uygulandığı  düzeyde kemer sıkma politikalarını uygulamadık. Bunun sonucu olarak dört yıl sonra Avrupa ülkeleri hala krizle uğraşırken İzlanda ekonomisi yeniden büyümeye başladı.

Bu politika Avrupa’nın geri kalanında işe yarar mı? İzlanda Başkanı şöyle açıklıyor. Ben İnsanlara sıkça soruyorum? Niçin bankaları modern ekonominin kutsal kiliseleri olarak görüyorlar? Niçin bankalar, başarısız oldukları zaman havayolu şirketleri gibi, Telekomünikasyon şirketleri gibi iflas etmiyorlar? Bankaları kurtarma teorisi, bankalar başarılı oldukları zaman başarılarının ve yüksek kârlarının rahatını sürer iken, başarısız oldukları zaman sıradan insanlar vergilerle ve kemer sıkma politikaları ile bunun bedelini ödeyecekler. Demokrasi ile yönetilen insanlar bunu uzun vadede kabul etmeyecektir. (Gerçekten insanlar bunu kabul etmiyor, Bankaları kurtaran hükümetler, geçmişte Türkiye de şimdi de birçok Avrupa ülkesinde seçimle iktidarlarını kaybettiler.)

Britanya gibi finansal sektöre ciddi bir oranda bağlı olan ekonomiler bu politikayı uygulayabilir mi? Bu ilginç bir nokta, biz İzlanda da bankaların batmasından sonra şunu öğrendik. İzlanda bankaların İngiltere, ABD ve diğer bankalar gibi ileri teknoloji bankaları haline dönüştü. Matametikçileri, Mühendisleri, Bilgisayar uzmanlarını işe aldılar. Bankalar başarısız oldukları zaman, Bilgi sektörü, ileri teknoloji sektörü parladı. Son üç yılda daha önce olduklarından çok daha iyi bir performans gösterdiler. Bundan çıkaracağımız ders şu ki eğer ekonominizin yirmi birinci yüzyılın rekabetçi sektörlerinde, yenilikçi sektörlerde başarılı olmasını istiyorsanız güçlü bir finansal sektör bile kötü haber demektir. Çünkü güçlü bir finansal sektör yetenekleri diğer sektörlerden kendine çekmekte diğer sektörleri zayıf bırakmaktadır.

Ve İzlanda başkanının kurtuluş reçetesi bu. Aslında diğer bir yandan ise, İzlanda bankalarında asıl parayı batıran kişiler Hollanda’lı ve Britanya’lı yatırımcılardı. Hollanda ve Britanya hükümetleri yatırımcılarının İzlanda bankaların da batırdıkları parayı ödedi. Ayrıca bu parayı İzlanda hükümetinden kendisine 2016 yılından itibaren ödemesini istedi. İzlanda meclisi yasayı onadı. Ancak İzlanda Başkanı Ólafur Ragnar Grímsson protestoları gözönüne alarak yasayı onaylamadı.

Britanya ve Hollanda hükümetleri bunu olgunlukla karşılamadılar elbette. İzlanda hükümetinden AB üyeliği konusundaki desteklerini çekecekleri hatta uluslarası finansal sistemden İzlanda’yı izole edecekleri tehdidini savurdular.

İzlanda tarafından bakınca ise bu borç ödenecek gibi bir borç değil. Borcun İzlanda milli gelirine oranı %40 ve eğer hükümet bu borcu üstlenirse 320 bin nüfuslu ülkede kişi başına 12 bin avro borç yükü üstlenilecek. Bunun yerine birkaç banka batsın daha iyi.

Olaya dört yıl sonradan bakınca bankacılık sektörünün güç kaybetmesinden İzlandalı’lar pek te hüzünlü değil. Ekonomide diğer sektörlerin büyümesi ile bankacılık sektörünün güç kaybetmesinin neden olduğu işsizlik  sorunu çözülmüş.

Uluslarası sistem İzlanda’nın kredi notunu düşürdü. Hem İzlanda devleti hem de İzlanda da ki şirketler uluslarası piyasadan borçlanmasını zorlaştırdı. Ancak İzlanda da işsizlik 5.6’ya geriledi, ekonomi büyüyor, uluslarası piyasadan ucuza borçlanıp bu borç ile ekonomisinin daha hızlı büyümesini sağlayamaz, bundan sonra uzun zaman kendi yağıyla kavrulacak,  fakat bu durum birçok açıdan %26 işsizlik oranına sahip İspanya ve Yunanistan dan, %15 işsizlik oranına sahip İrlanda ve Portekiz den oldukça iyi.

Kaynaklar

1- http://www.youtube.com/watch?v=CTljJA_0Y6Y

2- http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=973120&CategoryID=101

3- http://money.cnn.com/2012/11/08/news/economy/greece-unemployment/index.html?iid=H_E_News

4- http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&language=en&pcode=teilm020&tableSelection=1&plugin=1

5- http://www.guardian.co.uk/business/2010/jan/06/iceland-olafur-grimsson-denies-responsibility

 
Toplam blog
: 40
: 2165
Kayıt tarihi
: 29.07.12
 
 

Merhabalar, Çanakkale üniversitesi İktisat bölümünü ve Maltepe üniversitesinde Yüksek lisans biti..