Aydın'da Attila İlhan'ı Andık

ben sana mecburum bilemezsin 

adını mıh gibi aklımda tutuyorum 

büyüdükçe büyüyor gözlerin 

ben sana mecburum bilemezsin 

içimi seninle ısıtıyorum 

*** 

ağaçlar sonbahara hazırlanıyor 

bu şehir o eski İstanbul mudur 

karanlıkta bulutlar parçalanıyor 

sokak lambaları birden yanıyor 

ben sana mecburum sen yoksun  

Bu dizelerin sahibi Atilla İlhan’ı doğumunun 86. yılında 20 Mart Dünya Şiirler Günü’nde ve de ünlü Halk ozanımız Âşık Veysel’i de anarak hep birlikte Aydın’da andık. Geçmiş aylarda olduğu gibi Türk edebiyatına eserleriyle hizmet vermiş bulunan şairlerimizi ve yazarlarımızı Aydın Yazarlar ve Şairler Derneği, Aydın Belediyesi, İl Kültür Müdürlüğü ve Söke Şairler ve yazar Derneği’nin katılarıyla yazar ve şairlerimizi azda olsa belli bir program çerçevesinde böyle anlamlı bir günde anmış olduk. 

Anma programı Aydın’da Nevzat Biçer Konferans Salonunda 20Mart 2011 akşamı saat 20’de gerçekleşti. Şair ve yazar Attila İlhan adına hazırlanan program önce saygı duruşu ve daha sonra İstiklal marşımızın okunmasıyla başladı. Hazırlanan program birhayli zengindi. Geçmiş programlarda olduğu gibi programın sunumunu yine Ankara’dan zahmet edip aramıza katılan şair Ulviye Savtur tarafından gerçekleşti. 

Programın açılış bölümünde Aydın yazarlar ve şairler Derneği başkanı Şükrü Öksüz özetle şu konuşmayı yaptı: 

“ Büyük şairlerimizden Atilla İlhan 15 Haziran 1925 tarihinde doğmuştur. Haziran ayında böyle bir etkinliği yapamayacağımız için anma programını Dünya Şiir Günü’nde gerçekleştirmeği karar verdik. Daha önceki programlarımızda Cahit Sıtkı, Arif Nihat Asya, Nazım Hikmet ve Mehmet Akif Ersoy gecelerini yapmıştık. Bu gecede Atilla İlhanı anma programını hazırladık. Kısmet olursa gelecek Mayıs ayında Necip Fazıl’ı ve önümüzdeki Kasım ayında da Yahya Kemal Beyatlı’yı anmaya karar verdik… Dünya Şiir günü olması nedeniyle birazda bu geceden söz etmek istiyorum “diyen dernek başkana şair Şükrü öksüz şunları sözleri: 

“ Dünya Şiir Günü 1996 yılında Şair Tarık Günersel ile şair Günseli İnal’ın böyle bir günün olması önerisiyle başlar. Bu öneri Şiir Uzayı Laboratuar üyeleri Prof. Dr. Talat Sait Halman, Mehmet Doğan, Mazhar Candan, Şükran Kozalı ve Hakan İşcen tarafından benimsenmiştir. Böylece ilk kez 21 Nisan 1996’da çeşitli ülkelerde kutlamaya başlar. Bir yıl sonra Dünya Şiir Günü projesi Edinburg da yapılan Dünya Kongresi gündemine alınır. 

Tarık Günersel 1997 de İskoçya’daki kongreye katılarak Dünya Şiir Günü önerisini delegeler meclisine sunar. Uluslar arası P.E. N benimsediği bu öneriyi UNESCO ‘ya görüşür ve UNESCO 1999 yılında Paris‘te gerçekleştirilen 30. oturumun da 21 Mart Günü Dünya Şiir günü olarak ilan edilir. Bunu UNESCO takviminde de yer alır. Bugünün kutlamasında Türk edebiyatçıları da önemli ölçüde rol almışlardır” dedi. 

Sanat ve kültür evrenimizde önemli bir isim olan şair ve yazar Atilla İlhan hemen hemen Türk edebiyatı vadisinde her dalda birçok yapıtlar Türk edeabeyatınakazandırmıştır. Çalışkan ve üretmen dobra dobra yazan bir sanatçıdır. Yapıtlarından bazıları şunlardır: 

Duvar ( şiirler 1948 ), Sokaktaki Adam ( 1953 - 1955 -1971 ), Yağmur Kaçağı ( şiirler ), 1955, 1971 ) , Zenciler Birbirine Benzemek ( roman, 1957 ), Abbas Yolcu ( Gezi Notları 1959 ), Ben Sana Mecburum ( Şiirler, 1960 ), Bela Çiçeği ( Şiirler, 1962 ), Kurtlar Sofrası ( roman, iki cilt 1963 - 1964 ), Hangi Sol ( İnceleleme , 1971 ), Bıçağın Ucu ( roman 1973 ), Tutulunun Günlüğü ( Şiirler, 1973, TDK.Ödülü ), Sırtlan Payı ( roman , Yunus Nadi Armağanı, 1974-75 ), Faşizmin Ayak Sesleri ( yazılar, 1975 ), Hangi Sağ ( yazılar, 1976 ), Gerçekçilik Savaşı ( Eleştiriler, 1980 ), Yaraya Tuz Basmak ( roman, 1978 ), Batının Deli Gömleği ( yazılar, 1982 ), Hangi Atatürk ( 1981 ), Elde Var Hüzün ( şiirler , 1982 ), Derbsaadette Sabah Ezanları ( roman 1982 ), gibi aserleri yayınlanmıştır.  

Aydın Yazarlar ve Şairler Derneği başkanı şair Şükrü Öksüz’ün bu açılış konuşmasından sonra sırasıyla Ulviye Savtur, Ali Haydar Öztür, Abdülkadir Güler, Uğur Şumnulu, Tülay Sarayköylü, Ahmet Pehlivan, Nimet İncedal, Cemal Şimşek, Şükrü Öksüz, Algün Dağ, Mehmet Orhan, Savaş Sarıkaya, Duygu Devecioğlu, Kenan Çiftçi, Aşır Tunca, Ergül Gül, Naim Özdamar. Şahin Baş, Hamdi Akgül, Metin Akdeniz, Erkan Acar, Ertuğrul Dır aman ve Abdullah Bedeloğlu Atilla İlhan’ın ve kendi şiirlerinden birer örnek şiir sundular. 

Attila İlhan'dan eleştiri konusunda biralıntı vermek istiyorum: " Eleştirmen sayılan vekendini eleştirmen sayan adamlar hep olmuştur.Büyük birrahatlmtkklma diyebilirimki , 30, 40 yıl önve yazılan eletiriler daha seviyeliydi, Son 30 seneye hakim olah sübjektif eleşxtiri anlaşyışı Ataç ve Eyupoğlu'ndan geliyor. Özelleikle Ataç son derece sübjektifti Sokakta görmez selam vermezsen, bir yazı önce göklere çıkardığı şairi yerin dibine çokrahat sokardı. Mesela Fazıl Hüsnü Dağlarca'yı deha ilan eden yazıları da vardı, beş para etmez diye yerin dibine sokan yazıları da vardır..Tamamen duygusal vefevri biradamdı, yazılarına dayansırdı..." ( 1 ) 

Attila İlhan eleştirmenler konusunda bunları yazdıktan sonra ayrı roman ve özellikle köyromanı konusunda şunları yazıyordu: " 1970'lerde köy romancılığı yaygındı. Halbuki şehirleşmeyi yaşıyorduk. Hiçbir eleştirmen çıkıp da, " siz ne yapıyorsunuz yahu, bu köy romanları saçmadır şimdi biz şehirleşiyoruz" dememiştir. Tek bir kişi söylemiştir, ben....Şimdi yazarlarımız şehri yazıyor. ve eleştirmenler yine, " siz niye meyhanelere kapandınız? Türk insanı meyhanede değil, dünyanın dört bir köşesine açılıyor, bunu anlatmalısınız " demiyor. Bunu diyen eleştirmen yok. Ben nasıl inanabilirim o zaman objektif manada eleştirinin olduğuna ? Bizde bir metoda bağlı, objektif eleştirileri olan tek ( adam ) Asım Bezirci vardır..." ( 2 ) 

Gecede Uğur Şumnulu, Ahmet Pehlivan, Selda Avcı bir grup saz eşliğinde sundukları şarkı ve türküleriyle geceye ayrı bir çeşni kattılar. Bu arada Aydın Valisi Sayın Hüseyin Avni Coş’un geceye katılan şairlere ve Atilla İlhan için gönderdiği anlamlı ve manidar tebrik telgrafı okundu. Yine anılar gecede Hüseyin Türselel ( keman), Süleyman Akveren ( Kanunun ), Ahmet Urtektin ( Ud ) ve Ahmet Baş demir ( Ritim) sazlarıyla şarkı ve türkü sunan sanatçılara eşlik ettiler. 

Denilebilir ki Aydın Yazarlar ve Şairler Derneği hazırlamış oldukları şair Atilla İlhan onuruna verilen program amacına ulaşmıştır. Cumhuriyet döneminin ünlü şair ve yazarlarından Atilla İlhan hayatı, eserleri, şiirleri ve anılarıyla bir kez daha yaşatıldı. Doğumunun 86. yılında şair Atilla İlhan’ı rahmetle ve saygıyla anıyor ve gecede Atilla İlhan’a ait olan Mehmet Orhan’ın heyecanla yorumladığı “TÜRKİYE” adlı şiirinden birkaç dizeyle son vermek istiyorum. Böyle bir geceden dolayı tüm emeği geçenleri ve özellikle Şükrü Öksüz arkadaşımızı tebrik ediyorum. 

TÜRKİYE 

Türkiye Türkiye dağlarını duman almış 

Üzümler memleketi tütünler memleketi 

Türkiye Türkiye çok gülmüş çok ağlamış 

Sabırlı bağrı yanık insanlar memleketi 

Pehlivan dağlarında şafaklar büyümüş 

Ya o nehirler delirip gün gelirler 

Bir şarkı gibi dağdan denize yürümüş 

Sen Türkiye’sin sağdıcım kirvem Türkiye 

İnsanların insanların ah senin insanların 

Morca gözlerinden öpsem namuslu  

Gözlerienden Asiye işveli Hatice fistanı dal işlemeli 

Sen kırk köyün içinde şanlı Zeyneb’im 

Şahanı vurdular yirmi yaşında köprü başında 

Gel yılmaz mahmudum gel Bilal oğlan 

Arabamın atları deh deh âmânda 

Haburası Karadeniz gemiler yatar limanda 

Deryalar aslanı Şemi bahir, kâmil Reis 

Bu insanlar senden gelir, sana gider 

Tarlaya savrulmuş buğday gibi Türkiye 

Sen Türkiye’sin ekmeğim tuzum Türkiye 

Omzumda mavzer koynumda çevresin 

Ve kıl heybem de taze lor peyniri 

Gök rengi sürat karanfil rengi şarap 

Batan güneş gibi bakırtaş kömürü 

Ve rüzgâra vermiş saçlarını nefti ormanlar 

Ve köylere karşı sarışın harmanlar 

………………………………………….. 

Türkiye Türkiye ay'lı yıldız'lı Türkiye 

Sen mehmed’sin omuzlarında Anadolu yaylası 

Aladağlar Toroslar dev gibi gövden 

Sen şehit oğlu şehit babası 

Sana selam olsun hürriyetten.. 

Atilla İLHAN 

Kaynak: 1- Şükran Kurdakul - Şairler veYazarlar Sözlüğü 

Cem yayınevi İstanbul 1985.s.331-333. 

2- Attila İlhan, " Söyletme Kötüyü" Röportajlar-2, ( 1983-1987 ) 

Hazırlayan : Belgin Sarmaşık Bilgi Yayınevi, İstanbul 2005.s. 351-352.