Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

05 Mart '17

 
Kategori
Felsefe
 

Aydın kimdir veya kim aydındır ?

Aydın kimdir veya kim aydındır ?
 

Aydın kimdir veya kim aydındır? Aydının iyi bir tarifini yapmak, herhangi bir şeyin iyi bir tarifini yapmak gibi zor. Çünkü iyi bir tarif “ağyarını mani, etrafını cami” olmalı. Ama hiç olmazsa aydın olmanın ögelerini sıralayabiliriz. Aşağıda bunu yapmaya çalışacağım.

1)   Aydın sorgulayan biri olmalıdır.

2)   Aydın analitik düşünebilen biri olmalıdır.

3)   Aydın kendi görüşünün dışındaki görüşleri de dinleyebilen, değerlendirmeye alabilen, karşı görüşlere karşı tolerans sahibi biri olabilmelidir.

4)   İyi bir eğitimin aydın olmaya olumlu yönde katkısı vardır ama bu şart da değildir, yeterli de değildir. Yani tahsilsiz biri de aydın olabileceği gibi, yüksek tahsil yapmış, birkaç lisan bilen, mesleğinde başarılı, iyi bilgi işlem bilen vb bir insan aydın olmayabilir. Burada alınmış olan eğitimin kalitesi de rol oynar.

5)   Aydın biri ön yargılarından kurtulmuş biri olmalıdır. Bu tam olarak mümkün değildir. Küçüklükten beri edindiğimiz din, milliyet, yaşam tarzı gibi değer yargılarımızdan (value judgements) veya ön yargılarımızdan tam olarak kurtulmak mümkün değildir ama kurtulabildiğimiz ölçüde aydın olma yönünde ilerlemiş oluruz.

6)   Aydın birinin tartışmalarda kullandığı jargon terbiye ve adabı muaşeret kurallarına uygun bir dildir. Aydın biri tartışmalarda mahalle kavgası jargonu veya hakaretamiz kelimeler kullanmaz.

7)   Aydın biri gerek düşünürken gerek tartışırken yaptığı akıl yürütmede (inference) Aristo Mantığı kurallarını akılda tutar, vardığı sonuçların Aristo Mantığına göre geçerli bir sonuç (a valid conclusion) olup olmadığına dikkat eder. Keza karşısındakinin yaptığı akıl yürütmeleri ve vardığı sonuçları da bu kritere göre değerlendirir.

8)   Aydın biri yaptığı akıl yürütmelerde (inference) mümkün mertebe ilim metodu (scientific method) prensiplerine uymaya çalışır.

9)   Aydın olmak ile akl-ı selim (common sense) sahibi olmak aynı şey değildir ama birbirine yakın şeylerdir. Akl-ı selim sahibi olmak aydın olmanın gerekli ama yeterli olmayan bir şartıdır, (necessary but not sufficient). Ama eğer aydın olamıyorsak hiç olmazsa akl-ı selim sahibi olmaya çalışmalıyız.

Aydın birinin iyi bir tarifi veya aydın olmanın ögeleri konusunda şüphesiz başka maddeler sıralanabilir, başka şeyler söylenebilir (moda tabirle ifade edilebilir). Fakat daha fazla uzatmak sıkıcı olabileceği düşüncesiyle burada kesiyorum. 

 
Toplam blog
: 326
: 941
Kayıt tarihi
: 10.03.11
 
 

Okullar: TED Ankara Koleji, ODTÜ, Bogaziçi Üniversitesi (Master) İş Hayatı: Philips, Anadolu Endü..