Ayıkla pirincin taşını!

Benim çocukluğumda annem pilav yapacağı zaman bir tepsiye pirinçleri döker ve ablalarımdan birinin önüne koyup beyazlı, siyahlı taşları toplamasını isterdi. Günün birinde mutfağın kapısında “Canım sıkılıyor.” Dedim. Annem, ablamın önündeki tepsiyi bana uzattı ve nihayet ben de başladım pirincin taşını ayıklamaya. Ailenin en küçüğü olduğum için de uzun bir süre bu görevin icracısı oldum.

Dün bir öğrencimle, sınav stratejisi üzerine konuşurken “Kolaylıkla yaptığın soruları ayıkla, zorlanacağın soruları ayıkla, eksik olduğun konuları belirle, süreye, soruya odaklan…”  birden aklıma geldi. Ben o taşları ayıklarken ne öğrendim?

Hemen bulabildiklerim, masadaki yemeğe yapılan katkı yani sorumluluk almak, mutfakta yemek hazırlanırken ki sohbetlere dahil olmak yani aidiyet, minik minik beyaz, siyah taşları bulma çabası yani odaklanma, iyiyi kötüden ayırma dikkati, monoton bir işi belli bir sürede hakkını vererek tamamlamak yani sabır.

Tüm bunlar bir yanıyla kişinin kendi duygu ve davranışlarını takip edip onları yönetmesi anlamına gelen öz denetim demek değil mi?

Öz denetim becerisi, çocukların oyun oynamalarından tutun da, ödev yapmalarına kadar pek çok alanda performanslarını etkiler. Öz denetim yapabilen çocuklar, yaşıtlarına göre daha az öfkelenir, daha az kaygılanır ve daha rahat empati yaparlar.

Kontrollü bir iç disiplin gerektiren öz denetimi ailemizde öğreniyor sosyal etkileşimlerle de şekillendiriyoruz.

Öz denetim, aynı zamanda hayatın her döneminde ihtiyaç duyduğumuz doğru ile yanlışı ayırt edebilme ve problemlere çözüm yolu bulabilmeyi de kapsıyor. Bizler, çocuklarımızda bu meziyetlerin gelişip yerleşmesini çok istiyor hatta zaman zaman bu ve benzeri konularda uzmanlardan yardım alma ihtiyacı duyuyoruz.

Tabii rtık pirinçler soframıza taşları ayıklanmış olarak geliyor. Ama yerine koyacak bir şeyler olmalı. Çocuklarımız için evde, ailede paylaşılacak günün koşullarına uygun başka sorumluklar bulmalıyız. Çünkü büyük, küçük hepimiz nasihattan çok yaşantılardan öğreniyoruz.