Azerbaycan’ dan Bulgaristan'a akıllı ticaret: Zeytin (II.Bölüm)

Azebaycan’ da zeytin üretimi ve tüketimi hemen hemen birbirine denktir. Buna rağmen Suriye ve Türkiye’den bir miktar ithalat yapar. İlginç olan, ülke topraklarında bakımı yapılmayan zeytin ağaçlarının, bakımı yapılan zeytin ağaçlarından çok daha fazla olmasıdır.

Ülkede, halkın büyük kısmının işsiz olmasından dolayı elektrik, su ve doğalgaz ücretsiz. Aslında ücretleri var ve arasıra fatura da geliyor. Ama eski rejimlerinden kalan bir alışkanlık olsa gerek hiçbir vatandaş aldığı bu hizmetler karşısında bir ücret ödemeyi düşünmüyor. Faturalarını ödemedikleri durumda da aldıkları hizmet kesintiye uğramıyor.

Birkaç Azeri Müteşebbis, terkedilmiş ve sahipsiz zeytin ağaçlarını işlemeye başladı bile. Ülkede, hızlı bir uyanışa gidecek küçük bir kıpırdanmayı başlattılar. Sektörel bilgileri, sınai imkanları ve bütçeleri sınırlı firmalar bunlar. Ürünü yarımamül olarak export veya re-export edecek, dış pazarlarda söz sahibi, bilgili ve bütçeli firmalarla birlikte işbirliği yapmanın yollarını aramaktalar.

Azeri zeytinini Türkiye’ye getirerek işleme imkanı söz konusu değil. Gerek ürün kalitesi, gerekse ülkemizin bu konudaki kota ve vergileri zeytin ithalatını zorlaştırıyor. Fakat Bulgaristan - Romanya pazarına yarımamül olarak göndermek mümkün. Geriye tek bir eksik kalıyor, ürünü işleyecek tesis…

Eski metodlarla zeytinin işlenmediğini biliyoruz. Günümüzde zeytin, hava basılan su tanklarında işleniyor. Bu metotla ürünün hızlı ve naturel bir şekilde işlenmesi mümkün oluyor. Bu sistemde işlenen zeytinin maliyeti de düşük oluyor. Düşük maliyetin pazar, pazarında ülkemiz için dolar demek olduğunu biliyoruz.

Ülkemizde bile sayıları sınırlı olan bu tesislerden Bulgaristan – Romanya hatında bulunmamakta veya sınırlı tekloji ile çalışan bir iki tesis bulunmaktadır. Bugüne kadar böyle bir yatırımın yapılamamasının sebebi ise bu ülkelerde zeytin üretiminin olmayışıdır.

Azerbaycan’dan getirilen ve Türkiye’de işlenme imkanı bulunmayan zeytini Bulgaristan veya Romanya’ya göndermeli, orada ürünü işleyecek bir tesis oluşturarak Rusya pazarına kadar ulaşabilmeliyiz. Bugüne kadar dişleri ve tırnakları ile Balkanlar pazarında çok daha iyi iş çıkarmış tüccarlarımızın kafasını kaldırıp başka taraflara bakmanın zamanıdır diye düşünüyorum.