Azerbaycan neden İsrail`de Büyükelçilik açmıyor?

Azerbaycan İsrail`de Büyükelçilik açmalı.

Şimdiki durum anormal. İsrail`in Azerbaycan`da Büyükelçiliği faaliyet gösteriyor, İsrail`in ise Azerbaycan`da Büyükelçiliği yok.

1997 yılında İsrail`in o dönemdeki Başbakanı Benyamin Netanyahu (yıllar geçtikten sonra hükumet yine ona amanet) Güney Kore`den geri dönerken, uçağı birkaç saatlığına Bakü`ye indi. Merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev konuğu kabul etti, kendisiyle ikili ilişkiler konusunda fikir alış-verişinde bulundu. O dönemde diplomatik çevrelerden elde ettiğim bilgiye göre, Netanyahu`nun Aliyev`den en büyük isteği Azerbaycan`ın İsrail`de Büyükelçilik açması olmuş. Aliyev ise Büyükelçilik konusunu halletmek için zaman istemiş.

O zamandan 12 yıl geçmiş, Azerbaycan`ın halen İsrail`de Büyükelçiliği yok. Uzmanlar bunun nedeni gibi arap dünyası ve İran`ı gösteriyorlar.

Bence, arap dünyası faktörü şişirdilmiş. İsrail`de Büyükelçilikleri olan arap ülkeleri hangi mantıkla bir başkasının İsrail`de Büyükelşilik açmasına karşı çıkarlar ki?

Resmi Bakü`nü İsrail`de Büyükelçilik açmaktan çekindiren en büyük neden İran. Hiçbir arap ülkesinde resmi seviyyede İsrail-Azerbaycan ilişkileri eleştirilmiyor, Tehran resmileri ise “Azerbaycan İran`ın düşmeni ile dostluk ediyor” tahditini seslendirmekten yorulmuyorlar.

Bu yıllarda “şunu yapsak, Tahran nasıl yanıt verir” gibi soruların girovuna çevrildik ki, İsrail`de Büyükelçilik açmadık, ABD`le ile askeri ilişkilerde hayli dikkatli olduk, “NATO`ya üye olmalıyız” lafını dile getirmedik.

Bunun karşılığında kazancımız ne oldu?

İran Azerbaycan topraklarını işkal eden Ermenistan`a kuçak açtı, bu ülkeyi ablukadan çıkarttı, ortak projeler gerçekleştirdi.

Tahran bunları yapmasaydı, Türkiye gibi Azerbaycan`ın yanında yer alsaydı, Azerbaycan`ın İsrail`de Büyükelçilik açmamasının belki bir mantıkı olurdu. Ancak Tahran Ermenistan politikasıyla bu mantıka el yeri koymadı. Odur ki, Cumhurbaşkanı İlham ?liyev 6 Mayısta Prag`da İsrail Başbakan Yardımçısı ve Dışişleri Bakanı Avigdor Liberman`la görüşte bu ülkenin Cumhurbaşkanı Şimon Peres`i Azerbaycan`a sefere devet etmekle doğru karar vermiş. Bu kararı etkileyen nedenlerden biri de Nisan ayında Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan`ın Tahran`da yüksek seviyyede kabul görmesi, ikili anlaşmalara imza atması olmuş.

Azerbaycan İsrail`de Büyükelçilik açsa, İran ne yapacak, askeri uçak ve gemileri önceki yıllarda olduğu gibi Hazar denizi üzerinden sınırlarımızı mı ihlal edecek? Tahran böyle bir planın içine girise Azerbaycan`ı Batıya daha çok itecek, ABD ve Türkiye ile askeri anlaşmalar gündemde ağır basacak. Bu tür gelişmeler ise İran`ın işine hiç yaramaz.

Azerbaycan doğru bildiği işini sona çatdırmalı. İran kendi işleriyle uğraşıyor, Cumhurbaşkanlığı seçimlerine hazırlanıyor, enerjisini içeride harçıyor.

Şimon Peres önümüzdeki günlerde Merkezi Asiya ülkelerine ziyarete çıkacak, ardından Azerbaycan`a gelecek. Bakü`deki görüşmelerde Büyükelçilik konusu yeniden gündeme gelecek. Resmi Bakü bu kez İsrail`e verdiği vadi yerine yetirmeli.

İsrail Gazze`ni bombalayarken İsrail`i sert eleştirmiştim. İsrail`in şimdiki dış politikasını yöneten Benyamin Netanyahu ve Aviqdor Liberman`ın Filsitin`i inkar etmelerini de asla kabul etmiyorum. Ancak bu politikaları eleştirmek ayrı, Büyükelçiliğin varolmasını savunmak ayrı.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Davos`ta meşhur konuşmasında Şimon Peres`i sert dille eleştirdi, filistinlilerin katliamını kınadı, ancak Türkiye`nin İsrail`de Büyükelçiliği de faaliyet gösteriyor, politik ve ekonomik ilişkiler de devam ediyor.