Banka ve kredi kartları yasası’nın iyileştirilmesi

Kanun çıkalı yaklaşık iki yıl geçmesine rağmen konu güncellğini koruyor ve korumaya da devam edecek. Kanun çıkmadan yazdığım yazıyı buraya almak ihtiyacı duydum.

Banka ve kredi kartı kullanımı çağdaş bir ödeme aracı olarak günlük hayatımızda yerini almıştır. Elbette tüketici lehine yapılan değişiklikler oldukça fazla olsa bile bu yazıdaki amaç eksik yanların ortaya konulmasıdır.

Kredi kartlarıyla ilgili kanun büyük bir hızla meclisten geçerek kanunlaştı. Yeterince incelendiği söylemek biraz iyimserlik olur. Öncelikle kredi kartlarını kullanmak farklı bir bilinci gerektiriyor. Kredi kartı kullanımını bilinçlendirme adına bir çalışmaya kanunda yer verilmiyor. Bunun pratikteki bazı zorlukları olsa da yapılması gerek bankalar gerek tüketiciler gerekse ekonomi açısından bir zorunluluk olduğu kabul edilmelidir.

Eğitim konusunda bankalar ve TRT başta olmak üzere kanunun çıkışını göz önüne alarak çeşitli eğitici programlarla halk bilgilendirilebilir ve bilinçlendirebilirler. TRT bu konuda yapacağı masrafları BDDK veya bir başka kurum aracılığıyla bankalardan talep edebilir. KDV Kanunundaki çalışmalar gibi eğitici filmler hazırlanabilir.

Kredi kartlarındaki önemli bir başka nokta aylık faizler yanında yıllık bileşik faiz oranlarının hesap özetlerinde gösterilmesidir ki bu da büyük bir eksiklik olarak gözükmektedir. Yıllık bileşik faizlerin gösterimi tüketicilerin eğitimi konusunda bilinçlendirmeyi de beraberinde getirecektir.

Aslında yukarıdaki konular kanunla konulma zorunluluğu olmadan bankalar tarafından yerine getirilebilecek noktalardır. Kanuna eklenmesi bir zorunluluk olarak algılansa da zorunluluğa gerek kalmadan yapılabilecek konulardır.

Büyük bir rahatlık sağlaması yanında yanlış kullanımı nedeniyle ölümlere yol açabilen kredi kartlarının açabileceği toplumsal ve bireysel yaraların önüne geçmek gerekmektedir.

Kartlarla ilgili bir başka sıkıntı da “chip para” konusudur. Yapmış olduğunuz alışverişleri mutlaka alış veriş olarak kullanmak doğru bir yaklaşım olarak kabul edilemez. Birikmiş paralar aynı zamanda hesap ödemesi olarak da kullanılabilmelidir. Kredi kartının temel amacı para taşımadan, hırsızlıklara engel olunacak şekilde güvenli alış veriş yapılmasının ve kolay ödeme imkanı sağlanmasıdır. Kartların kullanımı konusunda tüketicileri ileride zora sokacak uygulamalardan kaçınılmasını sağlamak yasa koyucunun görevleri arasında kabul edilmelidir. Banka ve finans kuruluşları kendileri için gereken pazarlama stratejilerini uygulama hakkına sahip olmaları yanında yasa koyucunun da ilerisini düşünerek sosyal barışı zedeleyecek uygulamaların önlenmesini sağlaması doğal bir zorunluluktur. Bu noktada yasa koyucu kullanımın ve kontrolün basitleştirilmesine dikkat etmelidir.

Yıllık ücretler kanunda yeterince işlenmemiştir. Bankalar tarafından bir hediye gibi dağıtılan kartlar için alınan kart ücretleri veya hesap özetlerine ait ücretler kartla (veya 3ay, 6 ay, 9 ay veya yıllık) işlem yapılmadığı noktada aidat, kesinti, ücret adı altında bir bedel tahsis edilmemelidir.

İyileştirilmesi gereken bir nokta ise işyerlerinde bulunan birden fazla post makinelerinin teke indirilmesi olmasıdır. Tek bir makine, hatta tek bir kredi kartı ile gereken teknolojik değişikliklerin yapılması imkanları araştırılmalıdır.

Bu konular hem bankalar, hem de kanun koyucu tarafından üzerinde araştırmalar yapılarak tekrar düzenlenmelidir.