Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

12 Haziran '14

 
Kategori
Bebek - Çocuk
 

Bebeğimin Kordon Kanını Saklamalı Mıyım?

Bebeğimin Kordon Kanını Saklamalı Mıyım?
 

Kordon kanı ve kök hücrelerle ilgili araştırmalar arttıkça anne baba adayları da, bebeklerinin kordon kanını saklama konusunda daha net bilgilere ihtiyaç duyar oldu. 80’li yılların başlarında kök hücre teknolojisinin gelişmesiyle birlikte kordon kanından elde edilen hücrelerle belirli hastalıkların tedavisinin yapılabileceği fikri ortaya çıktı ve o dönemden bu yana yapılan araştırmalar sonucunda ilk olarak 1992 yılında Dr. David Harris oğlunun kordon kanını kendi labaratuarında dondurarak sakladı. Takip eden yıllarda da dünyanın pek çok yerinde kordon bankası kuruldu ve binlerce bebeğin kanı bankalarda korumaya alındı.

Gelecekte kök hücreler sanki bir otomobile yedek parça üretimi gibi; karaciğer, kalp, pankreas, beyin gibi pek çok organ yanında el, kol, ayak gibi uzuvların oluşturulmasında kullanılabilecek ve bu şekilde kazalar sonrası uzuv kayıpları, şeker hastalığı, karaciğer, böbrek, kalp yetmezlikleri, nörolojik kayıplar (felç), Parkinson, Alzheimer hastalığı, bir çok genetik hastalıklar ve kanser tedavilerindeki tüm tedavi yöntemleri belki de bu yönde değişecektir.

Ülkemizde de kordon kanı bankacılığı son birkaç yıl içinde verilen bir hizmet haline gelmiş ve konuyla ilgili şirketler faaliyete başlamıştır.

Bu şekilde bankalarda saklanılan kanların “otolog amaçlı kullanıma uygun olduğu” yani ihtiyacı olan başka bir hastaya kullanımının olamaması sakıncalı yönleridir.

5 Temmuz 2005’de Resmi Gazete’de yayınlanan bir yönetmelik ile Kordon Kanı Bankacılığı bir anlamda yasal bir platforma oturmuştur. Bu anlamda çeşitli temsilcilikler aracılığı ile her türlü kan ve kan ürünlerinin yurt dışına çıkışı resmen yasaklanmıştır.

Kordon Kanı Nedir?

Bebek, anne karnındaki yaşamında, göbek kordonu aracılığı ile anne kanından beslenir. Bu beslenme direk olarak anne damarlarına bağlanarak değil, plasenta (bebeğin-eşi) aracılığı ile olur. Plasenta, bebek ile anne arasındaki besin ve oksijen alışverişini sağlayan bir yapıdır. 

Doğumdan hemen sonra, görevini tamamlayarak bebekle beraber rahim dışına atılır. Yani doğumdan sonra ne anne ne de bebek için artık gerekmeyen bir dokudur ve çöpe atılır. Kordon kanı, bebeğin doğumundan sonra plasentanın içinde kalan kandır. 

Bu kan kök hücre açısından son derece zengindir. Direk olarak anne veya bebekten kan alınmadığı için herhangi bir acı hissi veya komplikasyon riski yoktur.

Kordon Kanı Kök Hücrelerinin Avantajı Nedir?

Yetişkin kemik iliğinden kök hücre elde etmek steril cerrahi işlemler gerektirir. Bu işlemlerin belli maddi külfetleri vardır ve bir hastalık veya ihtiyaç olmadan istek üzerine yapılan işlemler değildir. 

Ayrıca, radyasyon, kimyasallar ve enfeksiyonlar gibi dış etkenler nedeniyle ister istemez zarar görmektedirler. Bu durum daha sonra kök hücrelerin sağlıklı bir şekilde üretilmesi ve tedavide kullanılması açısından problem yaratabilmektedir.

 

Oysa göbek kordonundaki kandan elde edilen kök hücre, herhangi bir kimyasalla henüz karşılaşmamıştır. Bu işlemin anne ve bebek açısından herhangi bir risk taşımaması, olası bir hastalık durumunda tedavinin kemik iliği nakline göre daha kolay ve ucuz olması kordon kanının avantajıdır. Gerekli durumda çoğaltılması periferik kan kök hücrelerine nazaran daha kolay olmaktadır. 

Aile içinde doku uyumu daha fazladır. Doğumda alınan kordon kanı ilerde bebeğin kendisi için kullanılmasa da, anne, baba veya diğer kardeşlerden biri için hayat kurtarıcı olabilmektedir. Bu nedenle birçok anne baba adayı, doğum sırasında bebeğinin kordon kanını saklamak istemektedir.

Kordon Kanı Nasıl Alınır?

Beklenen doğum tarihinden en az 2 hafta önce Kan Bankası ve doğumu yaptıracak olan kadın doğum uzmanına durum bildirilmeli ve gerekli hazırlıkların yapılması sağlanmalıdır. Bu sayede gerekli ekipman ve belgeler doğum anında hazır bulundurulabilir.

Kordon kanı, doğumu yaptıran hekim tarafından alınacak, aile tarafından istenirse ve doktoru uygun görürse, Yaşam Bankası görevlisi doğum anında hazır bulunacaktır.  Doğumun vajinal veya sezaryen yoluyla olması işlemde bir fark yaratmaz.

Bebek doğduktan hemen sonra göbek kordonunun bebeğe yakın tarafına 2 adet "klemp" (mandal) takılır ve göbek kordonu 2 klemp arasından kesilir. Bebek yeni doğan doktoruna verilir. Geride kalan plasenta (eş) içindeki kan, banka tarafından verilen özel torbaya alınır. Plasenta rahimden atılmadan kan alınmasının daha başarılı olduğu gösterilmiştir. Kanın yerçekimiyle kolayca alınması için torbanın plasentaya göre daha aşağıda tutulması faydalı olacaktır. Bu yöntem, anneye veya bebeğe acı vermez, doğum sürecini etkilemez. Fazla zaman almayan, ortalama 2-3 dakika süren kolay bir işlemdir. Ne kadar fazla kan toplanabilirse o kadar fazla kök hücre alınmış demektir. Alınan kan ortalama 60 ml olmakla beraber, kabaca torbanın yarısına kadar olan kısmın dolması yeterli sayılır. Torbanın içinde kanın pıhtılaşmasını önleyen bir sıvı olduğundan, genellikle alınan kan daha fazla sanılmaktadır.

Toplanan kan en geç 24-36 saat içinde Yaşam Bankası'na ulaştırılmalıdır. KORDON KANI LABORATUVARA ULAŞINCAYA KADAR ODA SICAKLIĞINDA MUHAFAZA EDİLMELİDİR. Hava aşırı sıcak olmadığı müddetçe buz, kuru buz gibi soğutucular kullanmaya veya buzdolabına koymaya gerek yoktur. ASLA DERİN DONDURUCUYA konmamalıdır. 

Kordon Kanı Nasıl Saklanır?

Kan Bankası'na ulaşan kordon kanı, ilerde olası bir kök hücre nakli için baz alınmak üzere, miktar, kök hücre sayısı ve mikrobik tetkikler açısından incelenir. Burada yapılan kültürler 10 güne kadar uzayan detaylı tetkiklerdir. Zira en küçük bir bakteriyel kontaminasyon dahi varsa bunun bilinmesi gerekir. İleride buna göre önlem alınacaktır.

Daha sonra, değişik dondurma tekniklerinden biri kullanılarak kök hücreler dondurulur ve azot tanklarına yerleştirilerek -196°C'de saklanır. Saklama süresi olarak tıbben belirlenmiş bir zaman bulunmamaktadır. 

  1. Kan Bankası Kordon Kanı Toplama Kiti
  2. Merkeze ulaşan kanın ön kaydı alınır ve laboratuvara teslim edilir.
  3. Kanın bilgileri bankacılık için geliştirilmiş programa kaydedilir.
  4. Bilgiler barkodlanır.
  5. Bundan sonraki işlemler partikül sayısı ve septik açıdan uygun şartlardaki özel laboratuarda gerçekleştirilir.
  6. Kanın dondurulup saklanmasına uygunluğu için gerekli testler yapılır. 
  7. Kanın dondurulup saklanmasına uygunluğu için diğer bazı testlere numune alınır.
  8. Kan içindeki kök hücreler konsantre edilir.
  9. Uygun olan protokol yardımı ile dondurmaya hazırlanır.
  10. Kontrollü dondurucuda dondurulur.
  11. Dondurma işlemlerinin çıktı kaydı alınır.
  12. Gerekli süreyi bekletmeyi takiben azot tankında saklanmaya alınır.
  13. Kök hücreler –196°C'de saklanır.
  14. Güç kaynağı kesintilerine karşı jeneratörlere ek olarak UPS sistemi de mevcuttur.
  15. En geç bir hafta içerisinde müşteri ilişkileri bölümünce aranarak test sonuçları ve kordon kanının durumu hakkında bilgi verilir.

Kordon Kanı Hangi Amaçlarla Saklanır?

Kordon kanını dondurup saklamanın pek çok amacı vardır. Bunlardan ilki, bebeğin ilerde kök hücre tedavisi gerektirecek organ doku hasarı veya çalışmaması gibi bir durumla karşılaştığında, doku uyumu olan verici aramaya gerek kalmadan kendine ait sağlıklı bebeklik çağı kök hücreleriyle tedavi edilebilmesidir. Kişinin kendi hücre ve dokuları ile uyum sorunu olmayacağından, bu çok önemli bir avantajdır.

Diğer bir amaç, bebeğin kardeşlerinde ya da yakın akrabalarında çıkabilecek hastalıkların tedavisidir. 1988 yılında Fankoni Aplastik anemi hastalığı bulunan bir çocuğun ilk kez kordon kanı ile tedavi edilmesinden bu yana, yüzlerce hasta bu yöntem ile tedavi edilmiştir.

Kemik iliğinden kök hücre ayıklama yöntemi, habis kan hastalıklarında ve bazı kanser türlerinde, sağlıklı kan miktarını yükseltmek için yoğun olarak kullanılmaktadır. Ancak, hastaların %70'ine uygun kemik iliği bulunamamaktadır. Oysa, göbek kordonundaki kandan elde edilen kök hücreler, eğer saklanmışsa, uyum problemini büyük oranda ortadan kalkmaktadır.

Günümüzde bu yeni yöntemden şimdilik 80 civarında hastalığın tedavisinde faydalanılmaktadır. Dünya çapındaki yoğun araştırmalar yöntemin kullanım alanlarını hızla geliştirmektedir.

Kordon Kanı Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

Kordon kanı alınan bebeğin kendisi için kullanılabildiği gibi doku grubu uyduğu takdirde anne, baba ve diğer kardeşler için de kullanılabilir. Bilindiği gibi, doku grubu uyma ihtimali birinci derece akrabalar arasında en yüksektir. Bu oran en yüksek kardeşlerdedir. Daha sonrasında anne, baba yer almaktadır.

Tedavide kök hücre kullanılan hastalıklar:

Kanser hastalıkları:
· Acute lymphoblastic leukemia (ALL) 
· Acute myelogenous leukemia (AML) 
· Burkitt's lymphoma 
· Chronic myelogenous leukemia (CML) 
· Juvenile chronic myelogenous leukemia (JCML)
· Juvenile myelomonocytic leukemia (JMML) 
· Chronic lymphocytic leukemia (CLL) 
· Liposarcoma 
· Myelodysplastic syndrome (MDS) 
· Chronic myelomonocytic leukemia (CMML) 
· Refractory anemia with excess blasts in transformation (RAEB-t) 
· Neuroblastoma 
· Non-Hodgkin's lymphoma 
· Refractory Hodgkin's disease 
· Retinoblastoma

Bağışıklık yetersizlikleri :
· Chronic granulomatous disease 
· Common variable immune deficiency (CVID) 
· Omenn's syndrome 
· Severe combined immune deficiency (SCID and SCID-ADA) 
· Reticular dysgenesis 
· Thymic dysplasia 
· Wiskott-Aldrich syndrome 
· X-linked lymphoproliferative disease

 

Kemik iliği hastalıkları :
· Severe aplastic anemia 
· Blackfan-Diamond anemia 
· Dyskeratosis congenita 
· Fanconi anemia 
· Myelofibrosis

Kalıtsal kan hastalıkları :
· Amegakaryocytic thrombocytopenia (AMT)
· Evans syndrome
· Kostmann's syndrome 
· Sickle cell anemia 
· ß-thalassemia (Cooley's anemia)

Doğuştan gelen metabolik düzensizlikler :
· Adrenoleukodystrophy 
· Bare lymphocyte syndrome (MHC-II complex) 
· Batten disease (inherited neuronal ceroid lipofuscinosis) 
· Familial erythrophagocytic/hemophagocytic lymphohistiocytosis 
· Gunther disease 
· Hunter syndrome
· Hurler syndrome 
· Krabbe disease (globoid cell leukodystrophy) 
· Langerhans cell histiocytosis 
· Lesch-Nyhan disease 
· Leukocyte adhesion deficiency 
· Maroteaux-Lamy syndrome 
· Osteopetrosis 
· Tay-Sachs disease 
· Diabetes

Araştırma safhasındaki tedaviler:

Organ yenileme
Zarar gören organların kök hücre yardımıyla eski haline dönüştürülmesi için pek çok çalışma yapılmaktadır.
Örneğin, Fransa'da insanlar üzerinde yapılan bir araştırmada, kalp krizi geçiren hastalara kök hücre tedavisi uygulandığında, verilen bu hücrelerin kalbin hasarlı kısmına yerleşerek kalp kası haline geldiği ve kalp fonksiyonlarını düzelttiği gösterilmiştir.
Sinir kesisi veya harabiyetine bağlı felç sonrasında, kök hücrelerin alana enjeksiyonu ile kesi hattında yeni sinir hücrelerinin geliştiği gösterilmiştir. Aynı işlem böbrek, karaciğer, pankreas, kemik kırıkları için de uygulanabilmektedir. Laboratuvar ortamında devam eden çok sayıda çalışma mevcuttur.

 

Organ yapımı:
Bugün için, böbrek, karaciğer, akciğer-kalp ve kornea nakilleri ihtiyacı olan insanlara başarı ile uygulanmaktadır. Fakat, doku uyumu tam olan bir organ bulmak gün geçtikçe daha da zorlaşmaktadır. Laboratuvar ortamında kök hücrelerden yapılacak organlar yardımıyla bu sorunun kolayca çözüleceği düşünülmektedir. Kaza veya hastalık sonucu bir organını tamamen kaybeden bir hasta için laboratuvar ortamında organ yetiştirilebilir. Örneğin, bir farenin sırtına yerleştirilen kök hücrelerle insan kulağı yeniden üretilebilmiştir. Bu konudaki çalışmalar tüm dünyada devam etmektedir

Kordon Kanı bankaları ve bazı bilim adamları bu tezi savunsa da kordon kanı ile tedavi hala bilimsel bir netlik kazanamamıştır. Bazı bilim adamları mevcut teknolojik imkanlar ile kordon kanı bankalarının vaad ettikleri tedavileri gerçekleştirmeleri mümkün değil, bunlar sadece ticari amaç güdülerek oluşturulmuş yalanlar demektedirler. Bu konuda karar sizin. Eğer imkanınız var ise tabii ki aldırın. En azından bir şansınız olmuş olur. Ancak bu uygulamanın genele inmesi oldukça zaman alacak gibi. Çünkü bebeğinizin kordon kanı saklamak için 3-4000 TL'yi gözden çıkarmak gerekiyor. 

Ülkemizde otolog kordon kanı bankacılığı ile ilgili faaliyet gösteren yerli ve yabancı kökenli bazı şirket bankaları, hekimlerin hastalarından aldıkları kanları genellikle üniversiteler bünyesinde saklamaktadır. Aşağıda bazı kordon kanı bankalarını bulabilirsiniz. 

http://www.kordonkanibankasi.com/

http://www.onkim.com.tr/

http://egekord.med.ege.edu.tr/

http://www.kokhucrebagisla.com/

http://www.genkord.com/

http://80.251.40.59/medicine.ankara.edu.tr/beksac/

http://www.lifecordturkey.com/   

 
Toplam blog
: 74
: 8561
Kayıt tarihi
: 30.04.14
 
 

İsmim Emel, İstanbul doğumluyum. 29 yaşında, evli ve çocuklu bir satış yöneticisiyim. 8 senedir T..