Bebek Gelişiminde Uykunun Önemi

Uyku yeni doğan bebeğin ve gelişimine devam eden çocuğun vazgeçilmezidir. Doğumu takip eden ilk aylarda sürekli uyuyan bebek uyku ile büyür. Büyüme hormonu uyku sırasında salgılanır. Beyin gelişimi de uyku sırasında gerçekleşir. Gün içinde keşfederek ve öğrenerek, hem fiziksel hem de zihinsel olarak yorulan bebek uykuda tekrar enerjisini toplar, hafızasını güçlendirir ve yeni öğrendiği bilgiler uyku sayesinde kalıcı olur. Uyku çocukluk döneminde gelişimi destekleyen en önemli aktivitelerden biridir.

Doğumu takip eden ilk aylarda günün büyük bir kısmını uyuyarak geçiren bebeğin günlük uyku ihtiyacı on bir ve on sekiz saat aralığındadır. Her bebeğin uyku düzeni kendine özgüdür; kimi bebek daha uzun süre uykuya ihtiyaç duyarken kimi bebek uzun süre uyanık kalabilir. Büyüdükçe bebeğin iki uyku arasındaki uyanıklık süresi artar, ihtiyacı olan uyku süresi azalır ve gece uykusu süresi artar. On sekiz saatlik uyku ihtiyacı, çocuk 13 yaşına gelene kadar kademeli olarak sekiz,dokuz aate düşer. 4-5 yaşlarına kadar çocuğun kesintisiz gece uykusu gibi, gün içinde de bir kaç saatlik uykulara da ihtiyacı vardır.

0-3 yaş dönemi beyin gelişimi için kritik bir dönemdir. Beyin en hızlı gelişmeyi bu dönemde gösterir ve sağlıklı bir beyin gelişiminin olmazsa olmazı kesintisiz gece uykusudur.

Gece alınan REM uykusu, nöronlar arasındaki bağların güçlendiği ve bebeğin uyanık olduğu zamanda edindiği bilgilerin düzenlenip kalıcı hale geldiği zamandır. Fiziksel gelişim için de önemli olan gece uykusu sırasında kaslar güçlenir, salgılanan hormonlar sayesinde bağışıklık sistemi kuvvetlenir ve büyüme hormonu salgılanır. Kesintisiz bir gece uykusu için anne-babanın ilk aylardan başlayarak bir uyku düzeni oluşturma çalışmalarına başlaması gerekir.

İlk altı ayda bebeğin uyku düzenine müdahale etmek ve yeni bir düzen getirmeye gerek yoktur. Bebek acıktığında, ihtiyaçlarının karşılanması gerektiğinde veya rahatsızlık duyduğunda uyanacak, geri kalan süreyi uyuyarak geçirecektir. İhtiyacı olan budur. Bu dönem bebeğin anne ile bağını oluşturduğu ve güçlendirdiği dönemdir ve temasa ihtiyacı vardır. Kucakta veya yatakta okşanarak uyuması, uyku sırasında ağladığında tekrar temas ile sakinleştirilmesi ve kucağa alınması önemlidir. 6. aydan sonra bebeğin gece uykularının uzaması ve gece-gündüz düzeninin oluşmasından sonra uyku zamanları düzenlenmeye başlanabilir. Bebeğin uyku düzenine alışmasını sağlamak için en önemli şey kararlı olmaktır. Uyku saatlerinde evde olmak, her gece aynı saatte uykuya geçmek ve bir uyku saati rutinine sahip olmak uyku düzeni oluşturmaya yardımcı olacaktır. Uyku saati yaklaşırken uyaranları azaltmak, daha büyük çocuklarda telefon, tablet ve televizyonları kapatmak, uykudan önce pijamalarını giydirmek, bebeğe masaj yapmak ve beşiğine yatırmak, daha büyük çocuklar için hikaye okumak uygun bir uyku rutini olacaktır. Bebeğin uyuduğu odanın çok fazla sıcak olmaması, sessiz ve karanlık olması da uykuya geçişlerini ve uzun bir gece uykusu almalarını kolaylaştırır.

 Bebekler uykuya daldıktan sonra geceleri belirli aralıklarla uyanırlar, gece uyanan bebeğin kendi kendine tekrar uykuya dalmayı öğrenmesi gerekir. Bunu yapabilmesi için meme emerken veya kucakta uykuya dalmak yerine, bebeğin uykuya kendi yatağında yatarken geçmesini sağlamak gerekir. Uykudan önce bebekle veya çocukla zaman geçirmek, temas ve sevgi ihtiyacını verdikten sonra uykuya geçmeden önce yatağına yatırmak ve uykuya dalana kadar kucağa almamak gerekir. İhtiyacı var ise huzursuzluğunu geçirmek için yatağının yanında beklemek ve yataktan kaldırmadan okşamak, elini tutmak yeterli olacaktır. Gece uyanan ve ağlayan bebeğin beşikten alınmadan sakinleştirilip uyumasını sağlamak zamanla bebeğin kendi kendini sakinleştirip, anne-babaya ihtiyaç duymadan uykuya dalmayı öğrenmesine yardımcı olur.

Sağlıklı bir fiziksel ve zihinsel gelişim için düzenli ve sağlıklı bir uyku çok önemlidir. Anne-babanın çocuğun yeterli uykuyu aldığından emin olması, doğru uyku alışkanlıklarını kazandırması ve uyku kalitesini arttırması, hem bebek hem de anne-baba için gereklidir. Uykusunu alan bebek ve çocuk daha mutlu, sakin ve öğrenmeye açık olacaktır. Her bebeğin uyku ihtiyacının ve düzeninin farklı olduğunu unutmamak ve bebeğe uygun uyku düzenini belirlemek anne babanın görevidir. Uyku düzeni ne kadar erken kazandırılırsa çocuğun ve ailenin yaşamı o kadar kolaylaşır.

Uyku Sorunu Olan Bebeklere Ne Zaman Ve Nasıl Uyku Eğitimi Verilmeli? yazısını da okumanızı tavsiye ederiz