Bencil misiniz?

Bir tahta üzerinden başkası geçerken düştüğü zaman, "onun hatası çürük tahtaya basmasaydı" deriz, kendimiz aynı tahtadan düştüğümüz zaman, işi kurtarmak için, "ne yapalım tahta çürükmüş" deriz. Cenap Şahabettin buna benzer bir söz söylemiş. Bu vecize bence, bencilliği iyi anlatmaktadır.

İnsanın "iyi" veya "kötü" sayılabilecek pek çok özelliği vardır. Kötüye örnek olan davranışlardan birisi bencilliktir. Bencillik, kısaca sadece kendini düşünme, kendi menfaatlerini gözetmektir. Bencillik başkalarında olduğu zaman, asla kabül etmediğimiz, ama zaman zaman kendimizin yaptığı bir davranış biçimidir. Toplumda herkes, bencilliğe olumsuz bir özellik olarak bakar... Arkadaşlarını, ailesini, çocuklarını düşünmeden kendi çıkarlarına göre hareket eden insanları, çevremizde sık olarak görürüz. Kızarız bunlara. Fakat bir an olsun durup bu insanların neden böyle davrandığını düşünmeyiz.

Ben inanırım ki, bencillik insan olarak doğamızda vardır. Bir bebek kendi yaşamını sürdürebilmesi için başkalarına ihtiyaç duyar. Tüm ihtiyaçları karşılandığı zaman ancak bize e gülümseyerek bir karşılık verir. Bu anne baba için her şeydir. Aslında bu iletişim, alıp verme olayı, kural olarak tüm canlılar için geçerlidir. Küçük büyük fark etmez tüm insanlar ihtiyaçları giderildikten sonra ancak karşısındaki kişiye bir şeyler verebilirler. Bu karşılık kimi zaman bir gülümseme, kimi zaman teşekkür kimi zaman da bir sevgi gösterisidir. Fakat unutmamız lazım, kendisi aç olan bir insanın karşısındakini doyurması beklenmemesi lazımdır. Önce kendisini doyurmaya ihtiyacı vardır. Bir arkadaşım vardı, hiç elini ne zaman bir yerden alışveriş yapsak, elini cebine atmazdı, sanki cebinde akrep vardı. Neden böyle? diye sorduğumda, "Benim param, ancak bana yetiyor." derdi. Hiç bencil değildi!!!! Bu şekilde bir insanın bencil olmasını, her ortamda görebiliriz. Aşkta, işte, arkadaşlıkta kısaca her yerde görülür. Ne yazık ki, bencil insan kendi menfaatleri doğrultusunda hareket ederken başkalarının durum ve duygularını hiçe sayarlar, empati yapmazlar.

Bencillik özelliğinin, "kendisini, kendisinin olan her şeyi değerli, kendisinin dışındakileri değersiz" bulan "Narsist" kişilikle de ilgisi vardır. Ama bir kişilik özelliği olan narsistlikle (özseverlik), bencillik elbette çok farklı şeylerdir. Narsist kişiliklerde bencillik özelliğine daha çok rastlanır; ama her narsist insan bencil olmadığı gibi, her bencillik özelliği gösteren insanın da narsist olduğunu söyleyemeyiz bence.

İyi çağrışımlar yapmayan bencillik, neden insana bu kadar egemendir? Neden tüm insanlar bencil yaratıklardır, bu özellik insan genlerinden mi geliyor, eğitimle düzeltilemez mi? Biraz zor bana göre bu. Bencil insanlar, hayatı yaşanmaz hale getirebilirler, ama onları değiştirmek kolay değildir. Bencil insanla kollektif bir çalışma yapılamaz. Bencil, ekip çalışması diye bir şey tanımaz. Paylaşma kültürü, hiç tanımadığı bir olgudur. Hep o haklıdır. Trafikte yol onundur. Önündeki tüm araçlar yana çekilecek, o istediği gibi davranacaktır. Diğer sürücülerin sinirlerini bozmak, trafiği alt üst etmek, kazalara neden olmak, hep o bencil tutumunun doğal sonucudur. Bunlar bir insanda nasıl düzeltilir? Düzelmez, ama siz yine de bencil olmamaya çalışın.