Benlik Saygısını Yükseltmek

Düşük Benlik Saygısını Yükseltmenin Yolları

Benlik saygısı kişinin kendisine verdiği değeri ifade eder. İdeal (yüksek) benlik saygısına sahip olmak bireyin yaşama bakışını da olumlu etkiler. Kendine güven, kişisel gelişim, hedefler koyma, üretme, olumlu bakış açısı vb. yaklaşımların gelişmesine katkıda bulunur.

Düşük benlik algısı ise yaşam kalitenizi olumsuz etkileyebilir. Genetik faktör, kötü çevre, fiziksel görünüm, sağlık, düşk sosyo-ekonomik durum, zorbalık, şiddete maruz kalmak, başarısızlık, hayal kırıklıkları, travmalar gibi olumsuz deneyimler düşük benlik algısı geliştirmenize neden olabilir. Düşük Benlik saygısına sahip kişilerde depresyon, anksiyete bozukluğu, zararlı madde kullanımı, çekingenlik ve sosyal fobi gibi davranış problemleri de görülebilir.

Bu olumsuzluklara rağmen düşük benlik saygısını İdeal Benlik saygısına dönüştürmek mümkündür. Benlik saygısının zaman içinde değişebilmesi düşük benlik saygısının da yükseltilmesinin mümkün olduğunu göstermektedir. Benlik saygısı hayat boyu aynı seviyede kalmaz ve inişli çıkışlı bir seyir izleyebilir. Ancak ideal benlik saygısının daha yoğun olması yaşam kalitesinin iyi olması açısından da önemlidir. Düşük benlik saygısını ideal (yüksek) benlik saygısına dönüştürmek için harekete geçmek gerekir.

Düşük benlik saygısını ideal (yüksek) benlik saygısına yükseltmek için neler yapabilirsiniz:

• Kendinize Değer Verin

Milyarlarca insanın olduğu bu dünyada sizden bir tane daha yok. O yüzden bir tane olan benliğinize karşı daha anlayışlı ve şefkatli olun. Olumsuz yargılamalar ve kötü etiketlerle onu yargılamayın. Hatalarınızdan dolayı kendinize yüklenmeyin. Affedici ve şefkatli olun. Hatalarınızdan ders çıkarın.

Kendinize değer verin. Siz kendinize değer vermezseniz, çevreniz de size değer vermez. Kendinize değer verdikçe yapabilecekleriniz ve başarabilecekleriniz şeylere dair inancınızda da artar. Olumsuz düşünce ve etiketlerin yerini olumlu düşünce ve etiketler aldıkça kendinize olan güveniniz artacak ve zamanla pekişecektir. Başkalarına verdiğiniz değeri kendinize verin. Değerli olmayı başkalarının size vereceği değere endekslemeyin.

• Kendinizi Tanıyın

Benlik saygısı kendiniz ile ilgili sahip olduğunuz kanaattir. Yunus Emre’nin  “Bir ben vardır, benden, içeri” sözünde de değindiği üzere içimizde iç sesimiz olan bir öz, bir benlik bulunmaktadır. Öncelikle içinizdeki ben ile tanışmalı, onu keşfetmeli, onunla sohbet etmelisiniz. Ona bakışınız benlik saygınızın temelini oluşturur. Kendinizi ne kadar çok tanır ve bilirseniz hayata bakışınız da o kadar güçlü olur.Kendinize zaman ayırın. Biraz yalnız kalmak, kendinizle konuşmak, dertleşmek, geçmişinizi değerlendirmek, geleceğinizi planlamak ve anı yaşamak için önemlidir. Özünüzün hayata bakışını, hedeflerini, isteklerini, sorunlarını, umutlarını fark edin ve kendinize karşı olumlu bir bakış geliştirin.

• Olumsuz iç Etiketleri Olumlu İç Etiketlere Çevirin

Kendiniz ile ilgili bakış açınızı olumlu yönde değiştirmenin ilk adımı kendinize yapıştırmış olduğunuz olumsuz etiketleri olumlu etiketlere çevirmektir. Kendinize yapıştırdığınız “tembel, yeteneksiz, sevilmez, başarısız, işe yaramaz, değersiz, vs.” gibi içsel etiketler, düşük benlik algısı geliştirmenize sebep olan etiketlerdir. Yaşantılarınız, içinde bulunduğunuz kötü durumlar, çevrenizin sizi yargılaması gibi durumlarda bu olumsuz söylemlerinizi pekiştirebilir. Ama şunu da unutmamak gerekir ki kendinize yapıştırdığınız bu olumsuz etiketler davranışlarınızı da etkiler. Çevrenizde bulunan yakınlarınızda bu davranışlarınızdan yola çıkarak iç olumsuz etiketlerinizi pekiştiren cümleler kurabilirler. “Sen tembelsin, senden bir şey olmaz, sen çekingensin sen yeteneksizsin, vb.” Siz de bu olumsuz geri dönüşler üzerine kendinize yüklenmeye devam edersiniz. Herkes farkında ben bir hiçim, dersiniz. Ama kaçırdığınız nokta çevrenizin size olumsuz geri bildirim vermesinin kaynağı sizin kendinizi olumsuz etiketlerle acımasızca yargılamanızdır. Olumsuz etiketlerin yerine olumlu etiketler koyarsanız ve bu etiketlere inanarak eyleme geçerseniz. Olumlu davranış değişikliklerinizle beraber çevrenizden de size olumlu geribildirimler geldiğini göreceksiniz. Olumlu içsel etiketler, olumlu dışsal etiketleri beraberinde getirecek ve kendinize dair olan düşük benlik saygınız zamanla ideal benlik saygısına dönüşecektir.

• Olumsuz Düşünce ve İnançlarınıza Meydan Okuyun

 İçsel olumsuz pekiştireçlerinizi olumlu pekiştireçlere çevirebilmek için kendiniz ve çevreniz ile ilgili yanlış inanışlarınızı ele alın, onlara karşı kanıtlar sunun. Ben sevilmeyen biriyim diye bir düşünceye sahipseniz ben sevilen biriyim, ailem bana değer veriyor. Benimle vakit geçirmek isteyen arkadaşlarım var gibi kanıtlar sunarak bu düşünceyi olumlu düşünce ile değiştirin. Böylece sevilmeyen biriyim içsel etiketinin yerine sevilen biriyim içsel etiketini koymuş olursunuz. Kendinize söylediğiniz olumlu düşüncelere ve kendinize yapıştırdığınız olumlu etiketlere yürekten inanın. Değişim inanmak ve kendine değer vermek ile devam edecektir.

• Liste Hazırlayın

 Olumsuz etiketlerin yerine koyduğunuz olumlu etiketleri (DEĞERLİYİM, BAŞARILIYIM, YETENEKLİYİM vs.) not alın. Çevrenizden gelen olumlu geribildirimleri de yazın. Yazdıklarınızı görebileceğiniz bir yere asın. Her sabah kalktığınızda bu olumlu etiketleri okuyarak güne başlayın.

• Hedefler Belirleyin

İçsel pekiştireçlerinizi olumlu olarak değiştirdikten sonra kısa vadeli hedefler belirlemekle devam edebilirsiniz. Öncelikle ilgi duyduğunuz alanları ve yeteneklerinizi belirleyin. Sonrasında ise yapması kolay ve size iyi gelecek kısa hedefler belirleyin. (Her sabah vücudunuzu gevşetecek basit hareketler yapmak)  Bu hedefleri gerçekleştirdikçe kendinize olan güveniniz zamanla artacaktır. Özgüven arttıkça uzun vadeli hedefler belirlemek için daha kararlı adımlar atabilirsiniz. (Spor salonuna kaydolup verilen program dâhilinde çalışmak)

Belirlediğiniz kısa ve uzun süreli hedefleri hayata geçirdikçe kendinize olan bakış açınız olumlu yönde değiştiği gibi hayata olan bakış açınızda olumlu yönde değişecektir. Hedeflerinizi gerçekleştirme konusunda iddialı olun, kendinize inanın.

• Olumlu İlişkiler Kurun

Size zarar veren, acımasızca eleştiren, değer vermeyen arkadaşlarınızla ilişkilerinizi gözden geçirin ve mümkünse onlarla aynı ortamı paylaşmayın. Bu mümkün değilse rahatsız olduğunuz durumları onlara izah edin. Buna rağmen tavırları devam ederse ilişkinizi sonlandırın veya mesafe koyun.

• Benlik Saygınızı Düşüren Durumları Bulun

Benlik saygınızı düşüren, sizi aşağı çeken nedenleri belirleyin. Modunuzu düşüren nedenlerin çözümü için çaba gösterin. Fiziksel olarak kendinizi beğenmiyorsanız spor yapın. Modunuzu düşüren arkadaşlarınız ise arkadaşlarınızı gözden geçirin vs..

• Örnek Alın

Hayranlık duyduğunuz bir idolünüz varsa onu örnek alabilirsiniz. Giyim tarzı, hayata bakışı, hobileri vs. hangi özelliği sizin değişiminize katkı sağlayacaksa o yönünü taklit edebilirsiniz.

• Hayır Diyebilmenin Gücünü Hissedin

Benlik saygısı düşük bireyler hayır deme konusunda pekiyi değillerdir. İdeal benlik saygısına sahip olmak istiyorsanız istemediğiniz bir şeye hayır diyebilmelisiniz. Ancak kendi prensipleriniz, kırmızı çizgileriniz olursa karakter sahibi olup sağlam bir duruş sergileyebilirsiniz. Hayır demekte sağlam bir duruşun temelini oluşturur.

• Sosyal, Sanatsal, Fiziksel, Sportif Aktiviteler Yapın

Sosyal, sanatsal, fiziksel, sportif beceriler kazanmak için en ideal yerler açılan kurslardır. Bulunduğunuz yerde açılan kursları (tiyatro, fotoğrafçılık, dans vs.) takip edin. Bu kurslar arasında benlik saygınızı yükseltmek için ihtiyaç duyduğunuz alana yönelik bir eğitime kaydolun. Müzik aleti çalmak, fit bir görünüme sahip olmak, sosyal çevrenizi genişletmek ideal (yüksek) benlik saygısına sahip olmanızı kolaylaştırabilir.

Fiziksel olarak esnek olmayı da ihmal etmeyin. Hareketli olun, vücudunuzu esnetin. Hareketsizlik sizi hantallaştırır. Yürüyüş, esneme- germe hareketleri, yoga vs. esnekliğinizi arttırır ve harekete geçmenizi kolaylaştırır.

• Bakımlı Olun ve Özenli Giyinin

Kadın olsun erkek olsun bakımlı olmak çevreniz tarafından değer görmeniz için gereklidir. Bakımlı olmanın yanında temiz ve özenli bir giyim stili belirlemelisiniz. Şık olmak her zaman dikkat çeker.  Üzerinize çekmiş olduğunuz bu dikkat kendinizi iyi ve özgüvenli hissetmenize katkı sağlayabilir.

• Kitap Okuyun, Araştırma Yapın, Gündemi Takip Edin

Kültürel birikiminizi arttırmak sosyal ortamlarda birçok konuda fikrinizi ifade etmenizi kolaylaştıracaktır. Konuşmalarınızda çeşitli konularda farklı bilgiler vermek, sohbetin tıkanmasına mani olup sizi sıkıcı biri olmaktan kurtarabilir. Gündemdeki olayları, popüler dizi, film ve müziklere de hâkim olmayı ihmal etmeyin.

• Rutinin Dışına Çıkın

Sıradan şeyler yaparak farklı ve dikkat çekici olamazsınız. Benlik saygınızı arttırmak için rutin yaşantınızın içinde kaybolmamaya çalışın.  Her gün aynı şeyleri yapmak yerine farklı uğraşlar edinin. İşe hep aynı yoldan gitmek yerine farklı bir yoldan gitmeyi deneyin. Her zaman aynı mekânlarda ve aynı kişilerle zaman geçirmek yerine arada farklı mekânlar keşfedin yeni insanlar tanıyın.

• Anı Yaşayın

Kendinizi tanımak ve sevmek için içinde bulunduğunuz ana odaklanmak oldukça önemlidir. Zaman akıp giderken geçmişin keşkeleri, hatıraları ile geleceğin kaygı ve hayalleri arasında gidip geliyoruz. Bu nedenle içinde bulunduğumuz anı fark edemiyoruz. Ana odaklanmak hayattan keyif almak ve hayata olumlu bakmak adına size katkı sağlayacaktır. Unutmayın: İns’an, andan ibarettir. Yaşadığımız her an hayatın ta kendisidir.

• Beyninizi Olumlu Düşünmek Üzerine Eğitin

Olumlu düşünmek mutluluk ile ilişkilidir. Bardağın dolu tarafını görmek, iyi olma hali, minnettar olmak ve pozitif bakış mutlu olmayı sağlayan bir beceridir. Bu beceriyi kazanmanız, benlik saygınızın ideal benlik saygısına dönüşmesi için gereklidir.

www.muratatila.com