Besisuyu

Besisuyu, bitkilerin içerisinde dolaşan besleyici özsudur. Besisuyu ile hayvanlardaki kanın işlevleri benzerlik gösterir... Fakat bitkilerle hayvanları ayıran büyük biyolojik farklar, her iki sıvıya özgün nitelikler sağlamıştır.

Besisuyu ikiye ayrılır... Ham besisuyu ve ongun besisuyu.

Köklerdeki emici tüylerden başlayarak bitkinin topraktan alabildiği suyu ve besleyici maddeleri ileten ham besisuyu, özellikle odun boruları tarafından taşınır. Odun borularına ulaşmadan evvel, kökte kabuk bölgesindeki özekdokudan geçerken ve seçici bir süzgeç rolü oynayan, bütün bitkinin içerisinden geçecek olan ürünün yapısını denetleyen içderi düzeyinde değişikliğe uğrar. Daha sonra bitkide yükselir ve çeşitli organlara, özellikle de yapraklara dağılır.

Ongun besisuyu, klorofilli yeşil organlar olan özümleme organlarında, ham besisuyunun elementlerinden oluşur. Fotosentez sonunda oluşan elementlerle, özellikle de şekerlerle yüklüdür. Bunları, kullanacak olan organlara ya da depo organlarına taşır. Yaprak düzeyinde çok etkin olan terlemenin etkisiyle yoğunlaşan ongun besisuyunun dolaşımı, soymuk borularındaki kalburlu borularla gerçekleşir.

Besisuyuyla ilgili bu bilgiler, genel olarak doğru olmakla beraber, taşıma işlemini bütün ayrıntılarıyla yansıtmaz. Bitkiler karmaşık yapılı organizmalardır ve başlıca işlevleri, temel hücre metabolizması sağlar. Ongun besisuyunun dolaşımı son derece karmaşık bir olgudur. Dolaşım genellikle yukarıdan aşağıya doğru olmakla birlikte, depo organlarının gerçek konumuna ve mevsime de bağlıdır. Kalburlu borular sonbaharda tıkanırlar... İlkbahardaysa tıkaçlar çözünür ya da boruların işlevleri bütünüyle sona erer ve yerlerini yeni bir soymuk dokusu alır.

Besisuyunun hareketini sağlayan kuvvetler de birhayli karmaşıktır... Hava organları düzeyindeki buharlaşma, şüphesiz çok önemlidir. Besisuyunu yoğunlaştırarak, daha az yoğun olan sıvının yukarılara doğru ulaşmasını, böylece yerçekimi etkisini yenmesini sağlar. Kılcal kuvvetler de önemli rol oynarlar... Gövde, kök boynuna yakın bir yerden kesilirse, besisuyunun kök bölgesinden dışarı çıktığı görülür. Demek ki köklerden doğan itici bir kuvvet vardır ve bu kuvvet, kökteki özekdokunun ve içderinin oynadığı rolden kaynaklanır.