- Kategori
- Eğitim
BEYLER NEREDEDİR?-2
Anadolu’da kurulan devletler ki bunlar beylik olarak isimlendirilmektedir; devlet nedir, beylik nedir? Kaç yıl var olması ve ne kadar fiziksel bir yüzölçümüne sahip olmaları gerekir, bu konuda bir şey söylemek bizim gibilerin harcı değil.
Osmanoğulları 641 yıl.
Osmanoğulları Beyliği |
Söğüt |
1281-1922=641 |
313-227 yıl varlığını devam ettirenler:
Dilmaçoğulları Beyliği |
Bitlis |
1085-1398=313 |
Artuklu Beyliği (üç kol) |
Hasankeyf, Mardin, Harput |
1102-1409=307 |
Ramazanoğulları Beyliği |
Adana |
1325-1608=283 |
Karamanoğulları Beyliği |
Konya |
1256-1483=227 |
182-100’den uzun süre varlığını devam ettirenler.
Dulkadiroğulları Beyliği |
Elbistan sonra Kahramanmaraş |
1339-1521=182 |
Candaroğulları Beyliği |
Eflani, sonra Kastamonu, daha sonra Sinop |
1292-1461=169 |
Mengüçlü Beyliği |
Erzincan, sonra Divriği |
1080-1228=148 |
Menteşeoğulları Beyliği |
Milas |
1280-1424=144 |
Saltuklu Beyliği |
Erzurum |
1072-1202=130 |
Germiyanoğulları Beyliği |
Kütahya |
1300-1428=128 |
Hamitoğulları Beyliği |
Eğirdir |
1301-1423=122 |
Aydınoğulları Beyliği |
Birgi sonra Ayasuluk (Selçuk) |
1308-1426=118 |
Tâceddinoğulları Beyliği |
Niksar |
1303-1415=112 |
Saruhanoğulları Beyliği |
Manisa |
1302-1410=108 |
Danişmendliler Beyliği |
Sivas |
1071-1178=107 |
İnançoğulları Beyliği |
Denizli |
1261-1368=107 |
100 yıldan az 50 yıldan fazla varlığını devam ettirenler
Çobanoğulları Beyliği |
Kastamonu |
1211-1309=98 |
İnaloğulları Beyliği |
Diyarbekir |
1095-1183=88 |
Tekeoğulları Beyliği |
Antalya |
1321-1390=69 |
Sâhib Ataoğulları Beyliği |
Afyonkarahisar |
1275-1342=67 |
Karesioğulları Beyliği |
Balıkesir |
1297-1360=63 |
Eretna Beyliği |
Sivas, sonra Kayseri |
1328-1381=53 |
50 yıldan daha az varlığını devam ettirebilenler.
Pervâneoğulları Beyliği |
Sinop |
1277-1322=45 |
Erzincan Beyliği |
Erzincan |
1379-1410=31 |
Çubukoğulları Beyliği |
Harput |
1085-1112=27 |
Tanrıbermiş Beyliği |
Efes |
1074-1098=24 |
Kadı Burhâneddin Devleti |
Kayseri |
1381-1398=17 |
Canik Beylikleri |
Samsun |
13. yy - 14. yy |
Eşrefoğulları Beyliği |
Beyşehir |
13. yy. ortaları - 1326 |
Görüldüğü üzere bir beylik de olsa yüz yıldan fazla ömür sürenler olmuş, yüz yıl az bir zaman değil. Türkiye Cumhuriyetinin henüz yüzüncü yılını görmedik malum. Ne badireler atlatıldı bu süre zarfında; bir dünya savaşı, beş civarında askeri darbe, sağ sol, ASALA belası, arkasından ASALA’nın eniği PKK, dinin ve Atatürk’ün siyasete nasıl alet edildiğini de gördük, büyük büyük depremleri de gördük. Demem o ki bir devletin ömrü yasalarıyla, halkının katılımıyla, birlik beraberlikle, akılla uzatılabilir. Elbette her doğan ölüme mahkûm olduğunu da bilmek zorundadır. Bir devlet kaba kuvvetle idare edilebilir ancak hukuk ve adalet elbette akıl temelinde devletin temelinde bir çimento görevi görür. Söz konusu beylikleri hakkında tarih kitaplarında birkaç paragrafla geçiştirsek de hayatta kalma zamanlarına bakınca çoğunun yaşının, Türkiye Cumhuriyetinin mevcut yaşından daha büyük olduğu görülüyor. Elbette hepsinin bir hukuku bir ayakta kalma mekanizması var olduğunu düşünebileceğimiz bu beylikler bölgelere öyle bir yayılmışlar ki burada en uzun ömürlüsü, gerek şansıyla gerekse akıl ve hukukla idare edilme şekliyle Osmanlı olmuş.