Bilgisiz insan neye ihtiyacı olduğuna, bilgili insan nasıl bir şeye ihtiyacı olduğuna bakar.

“İhtiyacım kadar” Bunu da insanlara anlatmak zor. Hemen kanaatkârlıkla bağlantı kuruyorlar. Yok, kardeşim kanaatkâr falan değiliz, her şey istiyoruz biz. İstediklerimize sahip olmanın yöntemini konuşuyoruz.

“Neye ihtiyacımız varsa her şeyimiz olsun, ama yeter ki olsun” Nasıl olursa olsun. “Elma aldın mı gııızz” Orada görmüş almıştır; yeter ki adı elma olsun.

İnsanlarımızın bu konulardaki kültürü sıfır. “Bu markette soğan var mı?” Var. O markette soğan olsa bile almayabilirim. Benim için benim alacağım soğan önemlidir, markette olması değil. Yanı başımda market var. Ve benim alacağım her şey orada var. Ve ben oradan hiçbir şey almıyorum. Orada soğan var ama benim alacağım soğan yok.

Diyelim ki elmayı pazardan ilk rastladığı tezgâhtan doldurup alıyorsa bilgisiz, tüm pazarı dolaşıyor, bütün tezgâhlar elma doluyken almadan gidiyorsa bilgili kültürlü bir insandan bahsediyoruz demektir. Bilgisiz insanlar kötü satıcıların en iyi müşterisidir. Zaten mallarını onlara satarlar. Bilgisiz müşteri pazarı dolaşmaz. Alacakları nerede varsa ve de ucuz ise hemen alır. Bilgili müşteri bütün pazarı dolaştığı halde hiçbir şey almadan gidebilir. Ekmek alırken bile fırın fırın dolaştığım olmuştur. Benim için bir şey almak değil aradığım şeyi almak önemlidir.

Zaten nasıl bir şey alacağımı önceden kafamda kurarak alışverişe giderim.  Kafamdaki o malı bulamazsam almadan geri gelirim. Dolaşıp dolaşıp geldiğim çok olmuştur. Benim alacağım maldan her yerde var; ama istediğim özelliklerde değil. Amaç bir şey almak değil istediğini almaktır. Bir gün hiç unutmuyorum, pazarda her taraf domates dolu. Hiçbirini beğenmedim.  Bir yerde var ama diğerlerinin iki katı fiyata. İki katını verdim oradan aldım.  Elbette maddiyatla alakası var. Alamayanlara bir şey diyemem. Sözüm para sorunu olmadığı halde bu bilinci taşımayanlara. İstediğim olmadıktan sonra niye para vereyim. Ve de kalitenin fiyatı yoktur.