Bir aşure geleneği

Evet.. aşure ay' ı geldii.. Bolluğu, bereketi ve paylaşımı çağrıştıran bir tatlıdır aşure.. tatlıların en şahıdır, en güzelidir ve ana malzemesi buğdaydır..

İslamiyete göre hicrî takvimin ilk ayı olarak kabul edilirken, muharremin 10. günü ise aşure günü olarak kutlanır.. Kurban bayramından sonra gelen muharrem ay' ının 10. günü pişirilip dağıtılır..

' 'Aşere '' sözcüğü arapçada 10 anlamına geliyormuş. İnanışa göre büyük tufanda Nuh peygamber ve yanındakiler gemiden 10 muharrem'de çıkmışlar. Karınlarını doyurmak için de gemide ne varsa arta kalanlardan bir güzel yemek pişirmişler.. Ve çok lezzetli bir şey çıkmış ortaya.. bize de bunu devam ettirmek kalmış..

Aşureye eski İstanbul evleride en az yedi çeşit erzak konurmuş.. bazıları da kırk çeşit koyuyormuş ve kırkı tamamlayamayanlar da bir kaşık bal koyuyorlarmış nasıl olsa arılar kırk çeşit çiçegin tozunu almıştır diye..

Yıllar evvel Bolu' nun Akçakoca ilçesinde de bulunmuştuk.. orada aşure ay'ında aşurenin hem tatlısını.. hem tuzlusunu yaparlar.. yemek gibi renkli ve tuzlu..ben pek tutmadım tuzlu olanını.. tatlısını tercih ederim şahsen:) (Bana tatlı olsun da)

Bizim bildiğimiz aşureye başka yörelerde başka yerlerde verilen isimler çok farklı ve ilginç geldi bana.. mesela divriğide aşureye tatlıaş / dadlaş denirmiş. Ermeniler de anuşabur / tatlı çorba diyorlarmış.. Rumlar ise '' koliva '' diyorlarmış.. ve tabii ki aşurenin içine koydukları malzemeler de farklı farklı..

Bizim bildiğimiz, yaptıgımız aşurenin içine konulan malzemeler.. kuru bakliyatların hepsi konur mesela. Nohut, kuru fasulye, kuru bakla.. tabii ki göce.. yani aşurelik bugday.. kuru incir, kuru kayısı, kuru üzüm.. kuş üzümü, portakal kabugu, dolmalık fıstık veya fıstık.. nişasta koyanlar var kıvamı koyu olsun diye ama, ben koymuyorum.. o zaten koyu bir kıvamı alıyor.. en sonunda üzerine çekilmiş ceviz ve tarçın çok yakışıyor.. yeme de yanında yat sonra:))

Aşure piştikten sonra.. dagıtmadan önce, tencerenin önünde bir yasin suresi ve bir mülk suresi okunur.. Bir tabaga alınan ilk aşure dışarı gönderilmez, bereket getirsin diye evde alıkoyulur.

Büyüklerimiz sabah erkenden kalkıp, aşureyi pişirirlerdi.. büyükçe bir tepsiye içinde aşure olan kaseler sıralanır.. kapı kapı dolaşıp da dagıtmak bize düşerdi.. Önceden kızı olanın aşure yapması gerek diye bir gelenek de varmış.. Eski gelenege göre aşurenin amacı '' evlenecek kızımız var '' mesajını da vermekmiş aynı zamanda..

Yine aşure hakkında edindiğim eski bir Osmanlı gelenegine göre, pişirilen aşureden ilk kaşıga bakla tanesi isabet ederse.. bunu pek çok kimse '' bereket getirir '' diye ayırır.. siler, para kesesine koyarmış. Bakla tanesi bir yıl kesede kaldıktan sonra, hükmü geçmiş sayılırmış..

Bugün evimize yiyecek maddeler alındıgında berektimizin de bol olacagı hadisi şeriflerde de geçmektedir.. bereketiniz bol olsun arkadaşlar.. aşureniz de geldiyse komşulardan.. afiyet bal olsun..

Sevgi'Yle..

Kaynakça:Sofra dergisi