Bir film platosu: Cumalıkızık

Cumalıkızık adını hep duyardım. Söylemesi zor, "Gitmesi de zordur, boş ver" deyip geçiştirirdim. İnsan üç-beş eski evi görmeden de yaşamını sürdürebiliyor bir yerde... Sonunda bir cesaret yola çıktım. Cumalıkızık'ın dar sokaklarını, evlerini, çeşmelerini gezdim. Sanki yüzyıllar öncesinde yaşıyordum...

Şu Bursa'ya giriş-çıkış o kadar sinir bozucu ki, hayatta "en sevmediğin şehir hangisi?" diye sorsalar, "Bursa" derim herhalde... Katlandım. Elimde tarif olmasına rağmen yanlış yollara girdim, sinirimi bozmadım. Benzincilere sora sora, sonunda doğru yola saptım ve Yıldırım Belediyesi sınırları içinde olduğunu öğrendiğim Cumalıkızık'a ulaştım.

Taş döşeli dar sokaklar
Bir insanın, Cumalıkızık'ı görür görmez vurulmaması olanaksız. Büyük klişedir, "film platosu gibi" falan derler ya, bu kez gerçek. Cumalıkızık hem "film platosu gibi" hem de gerçekten film platosu... Sadece evleriyle, yollarıyla, çeşmeleriyle değil algılayabildiğim kadarıyla karşılaştığım yaşlı insanlar ve köyde süren yaşam şekliyle de öyle. "Gibi" kısmına gelince, bir dönem filmi çekiliyor sanki ve çekimler yüzyıllardır sürüyor...

Cumalıkızık, Osmanlı mimarisinin en hoş örneklerinden biri. 700 yıllık geçmişi var. Köydeki toplam 270 evin her biri, önünde durup seyredilmeyi hak ediyor. Öyle oymalar, kakmalar, heykeller değil bambaşka bir sıcak duyguyla, insanı kendinden geçirtiyor. Bu 270 evin 60'ında yaşam devam ediyor. Üst kattaki cumbalı pencereden tülbentli bir yaşlı teyze el sallıyor. Kiminin girişinde yaşlı bir karı-koca, kendi yaptıkları reçelleri satıyor.

Osmanlıların Bursa'da ilk yerleştikleri bölgelerden biri. Uludağ ile vadiler arasında sıkışmış kalmış, adına da "kızık" denmesi, bu "sıkışma" dolayısıyla gerçekleşmiş. Orhan Gazi döneminde, topluca cuma namazı kılmak için gidilen köymüş. "Kızık" cuma günleri canlanmış adı da olmuş Cumalıkızık!

Cumalıkızık aralarında "Kınalı Kar" dizisinin de olduğu birçok dizi ve filmde kullanılmış. Genellikle üç katlı olan evlerin renkli dış cephe boyaları ve yıpranmış ahşap kapıların çok iyi resim verdiğinden eminim. Zaten birçok fotoğrafçılık kursunun da Cumalıkızık'a gezi düzenlediğini duyuyorum.

Köyün tarihi hamamı ve 700 yıllık olduğu söylenen camisi mutlaka gezilmeli. Ben müzeden de çok etkilendim. Sergilenen bütün eşyaların yakın zamana kadar kullanıldığını öğrenmek daha da heyecan verici oldu.

Evler koruma altında
Köy, AB tarafından finanse edilen Cumalıkızık Kültür Turizmini Geliştirme Projesi ile destekleniyor. Evler koruma altında. Turizm keşfedilmiş, turistler görmeye geliyor gelen yiyor, konaklıyor, alıyor. 2000'de restorasyon çalışmaları da yapılmış. Bu güzelliği bozmak, insanın bindiği dalı kesmesinden başka bir şey olmazdı zaten...