Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

16 Nisan '13

 
Kategori
Gezi - Tatil
 

Bir Kent Merkezi - Eskişehir

Bir Kent Merkezi - Eskişehir
 

Eskişehir’e meşakkatli bir yoldan ulaşılır. Ankara veya Bursa üzerinden gitmek isterseniz, ova düzleminden geçişte zorluk yoktur. Ama İstanbul ‘dan Eşkişehir ‘e giderken, Sakarya nehrinin kıvrımlarını dolaşırsınız ki bu yolu niteleyen zor ve yorucu kavramlarını, hafifleten, harcadığınız çabanın yanında tatlı bir keyif veren de yine bu kıvrımlardır.

Sakarya Nehri’nin taşıdığı tüm bolluğu ve bereketi Bozüyük’e gelinceye kadar görürsünüz. Bir zamanlar Osmanlı'nın başkentliğini yapmış Bilecik’in, dağların eteklerinden yamaçlara doğru uzanan sarp kayalıkları sizi, arkasını yamaçlara dayadığı türbesinde yatan Ertuğrul Gazi’ye bir saygı selamına zorlar.

esk1 300x224 Bir Kent Merkezi   ESKİŞEHİR

Nehirle dost bir sohbetle aştığınız dağların ardından, Bozüyük ovası sizi karşılar, defalarca takıldığınız kamyon konvoylarının tek sebebinin nehrin bereketi olmadığını, bölgedeki fabrikaların büyüklüğü size açıklar.

Ova boyunca süren yaklaşık yarım saatlik bir yolculuk sonrasında, Anadolu Üniversitesi’nin heybetli giriş kapısını ve açık hava uçak müzesini görünce, Eskişehir’e geldiğinizi anlarsınız. Eskişehir’in ilk çağ yerleşimlerinden kalan Frig Yazılıkaya’sının temsili figüründen dönerek, şehir merkezine girmiş olursunuz.

Eskişehir, sonbahar hüznünün, yağmur ve puslu havanın yakıştığı şehirlerdendir. Şehri ortadan bölen Porsuk çayı, Eskişehir ‘e, Paris ve Prag rüzgarlarından bir hava estirir.

eskisehir bakgor header1 300x199 Bir Kent Merkezi   ESKİŞEHİR

Porsuk, varlığını daha faydalı kılmak ister gibi, suyunun bol olduğu mevsimlerde üzerinde tekneler ile kısa da olsa gezinti imkanı sunarak, kendi dostluğundan keyif almalarını sağlar Eskişehirlilerin.

Park edip coşkun baharı bekleyen tekneler, görenlerin aklına Paris’in ‘’bateaux mouche’’ ları ile Prag’ın Vlatava nehrinin yemekli gezinti teknelerini getirir. Akan suların aynı görkemi taşımaması bir kıskançlık yaratmaz, Eskişehir halkının hayatına kattığı güzellik açısından ele alındığında daha çok takdire değer olduğunu düşünürsünüz.

Porsuk Çayı, Eskişehir’i diğer Anadolu kasabalarından farklılaştıran bir karakterdir. Çay, kendi halinde yazın kuruyup, kışın coşarak akıp giderken, şehre girdiği zaman, bir şehirli kimliğine bürünerek, kıyılarını süsleyen çiçeklerin güzelliğine, ağaçların kattığı boylu serinliğe hayran bıraktırır.

Porsuk Çayı’nı şehir merkezinde aslanlar korur. Dört köşesindeki dört aslan heykeli ile ‘’Köprübaşı’’ , Eskişehir’in kalbinin attığı yerdir. Köprünün üzerinde dikilen bu aslanlar, Porsuk Çayı’nın şehirden geçişini teftiş ederken, yayalara göz kırpıp köprüden geçen tramvayı selamlarlar.

Tramvayın geçişini ilk gördüğünüzde şaşırırsınız. Eski bir filmden hatırladığımız; Almanya’ya çalışmaya götüreceğim diye bütün parasını aldıkları zavallı köylülerin indirildikleri İstanbul’u esk4 300x224 Bir Kent Merkezi   ESKİŞEHİRAlmanya sanmaları gibi, sizde tam tersi olarak, Eskişehir’e gideceğim derken Avrupa’da başka bir şehre geldiğinizi sanırsınız.

Porsuk, Köprübaşı ‘nda tramvaya ve taşıtlara bir geçiş verdikten sonra, köprüden kendini izleyenlerin bakışlarının üzerinde olduğunu bilerek, Belediye Binası’nın önünde son gösterisini bir reveransla bitirir ve mütevazı kimliğine geri dönüp gider.

Çay boyunca, kentin gelir seviyesi yüksek caddeleri ile modern yapıları sıralanırken, bu binaların altlarında da, Porsuk manzaralı kafeler yer alır.Porsuk çayı, mahalleler arasında bir virgül ise, Tepebaşı Belediye Binası da, adeta cümle sonundaki bir nokta gibi konutun esk3 300x224 Bir Kent Merkezi   ESKİŞEHİR

egemenliğini ticari aktiviteye bıraktığı son olarak konumlanmıştır.

Belediye Binasının önünde, caddelerin gelip buluştuğu meydan, yayaların araçlardan çok olduğu bu şehirde insan kalabalığının en yoğun hissedildiği bir mihenk taşıdır.
Tramvayın araç trafiğini önemli ölçüde azaltması, kente Büyükşehir insanının yabancı kaldığı bir sükunet getirmiştir.

Kent karakteristiğinde bir değer olan, araç trafiğine kapalı caddeler boyunca huzur içinde yürüyen insan kalabalıkları, ne koşturur, ne de telaş eder, sakince yürüyüp, ne işleri varsa yapmaya giderler.

Bu kalabalık içinde, üniversite hayatının kente getirdiği genç nüfusun etkisini esk5 300x224 Bir Kent Merkezi   ESKİŞEHİR

azımsamamak gerekir. Şehrin ticari hareketliliğinde genç nüfusun payı büyüktür. Ticari hayatın önemli bir aktörü olan gençlere yönelik, pastaneler, kafeler, lokantalar ve yiyecek satan dükkanların sayıca diğer alışveriş türlerine göre fazla oluşu da merkez hayatın öğrenci kimliğine dönük yapısını anlatır.

Gençler, pahalı dükkanların ve şık kafelerin yer aldığı, Belediye Meydanı’ndan üniversiteye kadar Porsuk’a paralel uzanan Doktorlar Caddesi’ni tercih ederken, gündelik hayatın kalbinin attığı ticari yoğunluğun yaşandığı alan ise, Belediye Binası’nın arkasında yer alan eski çarşıdır.

Bu bölge de, tramvayın geçtiği diğer iki cadde gibi, taşıt trafiğine kapatılmış, yollar yayaların rahatlıkla ve konforla dolaşabileceği şekilde düzenlenmiştir. Eskişehir halkının hep çarşılarda dolaştığı, kimsenin evde oturmadığı hissini arttıran muhteşem kalabalık, burada da azalmaz.

Eski çarşıda, gruplanmış bir düzen hüküm sürer; kuyumcular belli sokaklarda, eşarpçılar, giyim eşyası satanlar, yiyecek-içeçek dükkanları gruplar halinde başka sokaklarda sıralanır.

Bu hareketli ticaret hayatı şehrin yerleşik hayatına hitap etmektedir; dışarıdan gelip bir anı ile dönmek isterseniz, belli belirsiz tek tük dükkanda lületaşı işlemesi yapıldığını görürsünüz. Eskişehir’e özgü el emeği göz nuru el sanatları ve lületaşı imalatları şehrin dışındaki Atlıhan Lületaşı El Sanatları Merkezi’ne taşınmış, belli bir merkezde yaşatılmak istenerek korumaya alınmıştır.

cig borek 205521 300x225 Bir Kent Merkezi   ESKİŞEHİREskişehir mutfağında belirleyici bir role sahip olan Tatar mutfağı, 19yy.da Kafkasya ve Kırımdan gelen göçmenlerin Anadolu’ya hediyesidir. Kentin yerel yemek kültüründe önemli bir çeşitlilik yaratan tatar yemeklerinin en özeli ‘’ çiğbörek’’ , çarşı içinde ‘’ Papağan’’ da yenir. Gerçek Tatar felsefesinden yola çıkarak ‘’çiğ börek elle yenir’’ mantığı ile servis edilen böreklerin damağınızda bıraktığı lezzet kolay unutulmayacaktır.

Ellerinizi silmek için verilen kolonyalı mendillerdeki tekerleme, Eskişehir halkının neden sakin ve huzurlu görüldüğüne dair az çok bir fikriniz olmasını sağlar;

‘’ Çiğbörekden kim yese hastalık nedir bilmez,
Başın ağrısa ya da gelse ağır bir sancı
Dakkasında keser çiğbörektir ilacı.’’

34982631 300x225 Bir Kent Merkezi   ESKİŞEHİRBir başka Tatar lokantası Balaban Köfte de Eskişehir’e gelince yemeden dönülmemesi gereken lezzetlerdendir. Tatarca ‘’çok ‘’ anlamına gelen ‘’Balaban’’ köfte porsiyonları ve has et suyuna batırılmış pideler, gerçek bir et şöleni sunmaktadır.

Köprübaşından ayrılmadan mevsime göre mutlaka bir de Karakedi Bozacısına uğramak gerekir. Yoğun kıvamlı Karakedi bozası aslında içilmekten çok yenir. Karakedi’ye masalarına bıraktıkları çay kaşıkları bozayı tadımlamak için ve dededen toruna can çekişen bir geleneği yaşatmak için de bir görev gibi gidilmelidir.

Eskişehir’in Porsuk ’u çevreleyen merkez, esk7 300x224 Bir Kent Merkezi   ESKİŞEHİRçarşıdan Odunpazarı ’ na doğru istikamet aldığınız cadde ; namı diğer ‘’Hamam yolu’’ boyunca devam eder.Yine trafiğe kapatılmış, tamamı burada da o müthiş kalabalığı oluşturan yayalara ayrılmış bu bölgeye geliş nedeni daha ziyade oturmaktır.Yol boyu kafeler ve restoranlar, yürümekten yorulanlara bir dem nefes ikram eder.

Tam ortada, ilk görüşte Porsuk’un kolu sandığınız, aslında suni olarak yaratılmış, cadde boyunca yer yer genişleme ve daralmalarla devam eden bir havuz dere bulunur. Dere boyu yerleştirilen heykelden hayvan figürleri, yol boyunca sağlı sollu açık hava pastanelerinde oturan insanlarla ahbaplık ederler.Bir mağaranın kovuğundaki sarmaş dolaş maymunlara , sizde sarılmak istersiniz.

esk8 300x224 Bir Kent Merkezi   ESKİŞEHİRHamam Yolu’ndan çıktığınız da ufukta gördüğünüz tepelik, şehrin ilk yerleşiminin geliştiği, Eskişehir’in bir küçük köy olarak ilk yapılanmalarının başlamış olduğu, şimdinin bir mahallesi olan ‘’Odunpazarı’’dır. Artık şehir içinde kalmış olan, İstanbul-Eskişehir-Ankara yolunu geçerek Odunpazarı’na gelirsiniz.
Yine aynı şekilde tren yolu da artık şehrin tam göbeğinde adeta Porsuk’un ruh ikizi gibi uzayıp gider ve şehir hayatını da ikiye böler.

Cumhuriyet Dönemi sonrası mimarisinin özenli bir örneği olan, Birinci Ulusal Mimarlık Dönemi üslup ve yapısal özellikleri taşıyan Atatürk Lisesi’nin hemen arkasında başlar ‘’ Odunpazarı’’ mahallesi.
esk9 300x224 Bir Kent Merkezi   ESKİŞEHİROsmanlı sivil mimari örneklerini koruyan çıkmaz sokakları, bitişik düzenli cumbalı evleri ile bir bütün olarak günümüze kadar gelmiş Odunpazarı Semti, “Odunpazarı Tarihi ve Kentsel Sit Alanı” olarak tescil edilerek korunmaya alınmıştır.

Dar sokaklı mahalle düzeninde yerleşmiş sade köy evleri, sıcakkanlı bir birliktelik sunarlar. İnsan boyutunu ezmeyen konut ölçeklerinin, yerleşimlerde daha gerçek, daha samimi bir atmosfer yarattığının canlı örneğini teşkil eder bu tür eski mahalleler. Siz ‘Odunpazarlı’ olmasanız da, ilk kez geldiğiniz bu mahalleyi ister istemez benimseyip, sanki burada yaşamış ya da yaşamalıymış hissine kapılırsınız.

esk11 300x224 Bir Kent Merkezi   ESKİŞEHİRRestore edilmiş binalardan ikisi Anadolu Üniversitesi’nin kullanımına tahsis edilerek, hem üniversitenin faydalanması sağlanmış, hem de gençlerin ilgisinin eski binalara yönelmesine de bir vesile yaratılmıştır. Yoldan gelip geçenlerin durup da bakmak isteyecekleri bir çekim merkezi olarak göz alırlar.

Eskişehir’de Cumhuriyet dönemini simgeleyen başka karakteristik binalara da rastlamak mümkündür.Atatürk Lisesi Binası ve yine Eskişehir’in simgelerinden biri olan Hükümet Konağı haricinde, meydanı ve Porsuk’u seyreden bir konumda yerleşmiş Ordu Evi’de bunların en belirgin örneklerinden biridir.

esk12 300x224 Bir Kent Merkezi   ESKİŞEHİRÖzellikle çapraz ayakların taşıdığı yarım kubbesi ve cephe önü kafesleri ile Ordu Evi, Anadolu illerinde rastlayacağınız bir kamu yapısı karakteristiğinin unutulmaya yüz tutmuş detaylarını taşır.

Sokaklar, genelde sekiz katlı blok sıralarının egemenliğine teslim olmuş olmasına rağmen, aralarda sıkışmış, mütevazı kendi halinde eskinin temsilcileri dikkatinizi çeker.
Günümüzün modern yapıları ve modern şehircilik uygulamaları Eskişehir’de ne kadar baskın olarak kendini hissettiriyor olsa da, bu küçük binalar her şeye rağmen Eskişehir’in de bir geçmişi olduğunu sessizce anlatır insana.

esk13 300x224 Bir Kent Merkezi   ESKİŞEHİREski’nin kazanılmasında, Türkiye’nin en güzel örneklerinden biri ‘Haller Gençlik Merkezi ‘ dir. Artık işlevini kaybetmiş olan hal binası restore edilerek restoranlar, barlar ve gençlere yönelik alışveriş ünitelerinin olduğu bir merkez haline getirilmiştir. Konum olarak Eskişehir’deki her iki üniversitenin yürüyerek ulaşım mesafesinde olması, hedef kitlenin gençler seçilmesinde ki sebebidir.

Yine bu örnekten yola çıkılarak, artık nispeten şehir merkezinde kalmış sayılan bazı eski fabrika binalarıda, işletmelerinin bulunduğu binadan çıkması sağlanarak,farklı kullanımlara tahsis edilmiş ve lüks restoran ve kulüplerin yerleşmesi ile Eskişehir’in, gece hayatına yönelik bir cazibe noktası olması haline gelmiştir.

untitled 300x225 Bir Kent Merkezi   ESKİŞEHİRHızla artan nüfusa ve günümüz tüketim toplumunun ihtiyaçlarına cevap verecek yeni yatırımlarında yolunun açılması sağlanmıştır. Kompleks yatırımların içinde barındırdıkları mekanlar ile Eskişehir ‘in sosyal hayatına bir hareketlilik katacağı önemli bir gerçektir çünkü bu hayran olunası şehirde oldukça soğuk geçen kış günlerinde, gidebileceğiniz kapalı mekanlar da sosyal bir ihtiyaçtır.

Kendi ülkenizde, bir başka şehirde, ilk kez bu derece yabancı gibi hissettiğiniz bir yerdir Eskişehir. Bu yabancılık, Büyükşehirlerde karşılaşılan kargaşa, keşmekeş, trafik, pislik ve gürültünün Eskişehir’de karşınıza çıkmamasındandır. Ama Eskişehir, renkleri, heykelleri, parkları, tatları, sunduğu düzen ve yaşanabilir medeniyet ile sizi kısa sürede etkisine alır, dönmek kaçınılmaz ise tekrar gelmek elzem halini alır….

Sevgiyle kal ESKİŞEHİR…. 

Behiye Işın

www.cocuklageziyorum.com

 

 
Toplam blog
: 31
: 3253
Kayıt tarihi
: 01.12.11
 
 

İTÜ mezunu Yüksek Şehir Plancısıyım. Sadece gezmek ve yazmak istiyorum. ..