Bir kitap: Yabancı Dillerde Atasözlerimiz

Masamın üzerinde ufak bir cep kitabı var. Zaman zaman alıp okuyor ve bazen de yanıma gelen arkadaşlarıma da bu küçücük kitaptan örnekler aktarıyorum. Ufak bir cep kitabı boyutunda hazırlanmıştır. Ebat dolarak: 10 x 14’tur.72 sayfadan ibaret olup, Ankara’da Karınca Yayınları arasında ( Genel dizi: 23 ) Nolu serisinden günışığına çıkarılmıştır.

Kitap Dr. Hüseyin Pekin tarafından hazırlanmıştır. Dr. Hüseyin Pekin’i yakından tanıyor şiir ve yazılarıyla çeşitli sanat, kültür dergilerimizde yazı ve şiirlerine de rastlıyorum. Yanılmıyorsam şimdilerde İsviçre’de ikamet ediyor. İsviçre’de de olsa Türkiye’yi unutmuyor, yazı ve şiirleriyle Türk kültürüne, Türk edebiyatına kalıcı hizmetler veriyor.Sanat, kültür içerikli yazılarını daha çok Karabük’ ta yayımlanan Tay Dergisi’nde izliyorum. Bu küçücük kitabımın giriş bölümünde Metin Yurtbaş’ ın kısa ve özlü bir Türkçe ile yazılmış bir yazısı yer aliyor.

Daha sonra Dr. Hüseyin Pekin’in “Türk Atasözleri ve Deyimleri’( Yabancı Dillerdeki Karşılıkları) konusunda yine iki sayfalık bir giriş yazısı yer alıyor: Dr. Hüseyin Pekin bu yazısında şunları yazıyor: “ Atasözlerimizin dünya insanına tanıtımında Türk aydınına önemli görevler düştüğünü hep bilmekteyizdir. Atalarımızın kültür ürünlerini yabancı dostlarla paylaşmak ve de onların kendi atasözlerini ile karşılaştırmak hangi ortak noktalarda birleştirdiklerini saptamak gerçekten büyük kıvanç verici bir duygudur. ..

Kitabın bir başka yerinde değerli eğitimci yazar Mustafa Kademoğlu’nun “DEĞİNİLER “ başlıklı bir yazısı da ilgimi çekti. Bu bölümden de birkaç cümle alıntı yapmak istiyorum: “ Bir lisan, bir insan demektir.” Denir. O zaman kaç dil biliyorsak, o kadar insan mıyız? Bu insanın, evrensel bir varlık oluşunu kanıtlar. Bir insan, kendi dilini, ne kadar iyi öğrenirse ve kullanırsa, kendini o kadar iyi ifade etme olanağına kavuşur. Fransızlar, diller için , “benim anayurdum”^der, ve dillerini yabancı sözcüklerden arındırmak için, de dil gümrüğü uygular. Fazıl Hüsnü Dağlarca’mız da: Türkçem benim ses bayrağım” demiştir, .(….). Kimi sözlerimizde var ki , güne uyulmuyor. Kimileri de, insanı yanlış saptırıyor biliyor. Örnek, Vermeyince Mabut, neylesin Mahmut, Ağlamayan çocuğa meme verilmez “, demiştir. Atalarımızın Atasözleri bir öğüt, hem bir ibret hem de bir derstir. Tutana, hisse kapana rehberlik eder. Ateş olmayan yerden, duman çıkmaz”mış, Baca diktir, ama dumanı eğri tüter. Bir tek paylaşılmayan olgu, ekonomik çıkar güdüsüdür. “Dilin kemiği yok” derler. Çünkü boğaz Dokuz boğum imiş, Tavşana kaç, tazıya tut” demek gibi bir şey.’. ( s.11–12).

Şimdi asıl kitabı hazırlayan Dr. Hüseyin Pekin’n hazırladıklarından da birkaç örnek verelim: Vakit Nakittir / Time is Money. Yaşam Savaşı / Strusggle for lifi Sürüden ayrılan kuzuyu kurt kapar / yalnız kalan kuzu kurt’a yem olur. Arayan belasını da bulur, Mevla’sına da / Zorluklar arayan muhakkak bulur. Olmak ya da olmamak / To be or not to be Her horoz kendi çöplüğünde öter / aynen. At, avrat, pusat kimseye verilmez / Kadın, at ve kılıç teşhir olunur ama kimseye kiralanmaz. Birkoltuğa iki karpuz sbirden sığmaz / Ateşe birkaç demir bir arada sokulursa bunlardan bazıları soğuk kalır.

Bunlardan başka biraç DEYİMLERDENDE örnekler verelim bu küçcük kitaptan: Yaşam kavgası / Struggle to earn a living Yaşama küsmek / TO get goose bumps Ağzıyla kuş tutmak / even uif she Works miracles Davul dengi dengğine diyeçalar / ıf you listen to the drumbeat it seems to say Allah kulunu kısmetiyle yaratır. / god creates a person’a luck when he creates the person.

Sözün özü Dr. Hüseyin Pekin Atasözlerimizi ve deyimlerimizden bir demet almış ve bunların yabancı ülkelerdeki Fransızca, İngilizce ve Almanca karşılıklarını o ülkelerde söylenen benzerlerini irdeleyerek küçük bir kitapta toplamayı başarmıştır. Kitabın son bölümünde Karaman oğlu Mehmet Bey ve Atatürk’ün Türk dili konusundaki görüşlerine de yer vermiştir. Dr. Hüseyin Pekin, bu küçücük kitabını yayımlarken anlamlı bir hizmet ve kitabının son sayfalarına Türkçe konusunda şiir yazar Yekta Güngör Özden ve rahmetli Rıfat Ilgaz’ı da unutmamıştır. Bu güzelim iki şiire de yer vermeği çok arzu ederdim. Yabancı Dillerde Atasözlerimiz ve deyimlerimiz konumsunda küçükte olsa derli toplu bir kitap hazırlayan Sayın Dr.Hüseyin Pekin’i kutluyor ve buradan da İsviçre’ ye selam ve saygılar gönderiyorum.

Sözleri kitabının son kısmında bulunan SÖNSÖZ ‘de yer alan şu veciz sözlerle bağlamak istiyorum;

Karaman oğlu Mehmet Bey, fermanında şöyle buyuruyor:

“ Bundan sonra, Divanda, Dergâhta, bargâhta, Mecliste ve Meydanda Türkçe’ den başka dil konuşulmayacaktır. ( 1277)….

Gazi Mustafa Kemal Atatürk ise :

Cumhuriyet kurulduktan sonra bir gün Türk Dil Kurumunda yaptığı bir konuşmada; “ Bağımsızlığını kurtaran Türk ulusu, dilini de yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarmasını da bilecektir” diye vurgulamıştır.

Abdülkadir GÜLER.