Bir Medeniyetin Hukukunu Değiştirerek Hıristiyanlığa Dönüştürebilir misiniz? “Tenkyu Hacı!” (2)

Hukuk, Ahlak ve Adalet kavramları, düşünce (Felsefi) temellidir. Bu nedenle (tek) bir cevabı yoktur. Hukuk için (Dünya genelinde dün ve bugün) aşağıdaki tanımlar yapılabilir (yapılmıştır):

HUKUK:

-Genellikle bir hükümet tarafından yapılan, bir toplumun davranış biçimini belirlemek için kullanılan bir kural

-Bir toplulukta bazı otoriteler tarafından kurulan ve halkı için geçerli olan ilkeler ve düzenlemeler ve adli kararla tanınan ve uygulanan politikalar.

-Anayasadaki insanlar tarafından olduğu gibi, devlet veya ulusun otoritesi tarafından yazılan herhangi bir yazılı veya pozitif kural veya kuralların toplanması.

-Bağlayıcı yasal gücün ve etkinin davranış kurallarının bir organı, kontrol otoritesi tarafından öngörülen, tanınan ve yürürlüğe konulanlar…

-Bir topluluğun işlerini düzenleyen ve siyasi bir otoritenin uyguladığı kural ve ilkelerin vücudu; hukuk sistemi: uluslararası hukuk.

-Yasanın tanımı, bir otorite, özel ya da anlaşma tarafından kurulan bir davranış kuralları seti…

-Bir toplumu yönetmek ve üyelerinin davranışlarını kontrol etmek için kullanılan anayasalarda, mevzuatta, adli görüşlerde ve benzerlerinde bulunan resmi kural ve düzenlemeler; sosyal kontrol mekanizması!

-Hukuk sistemleri, toplumsal düzenin kurulması ve sürdürülmesinin özel yollarıdır.

-Akıllı bir varlığın iktidara sahip olması için koyduğu  kurallar…

-Egemen bir siyasi otorite tarafından sabit ve uygulanan bir dizi kurallar.

-(Kanun) Temelde dağınık olmayan toplumları bir arada tutan resmi tutkal.

-(Kanun) Toplumun çimentosu ve aynı zamanda önemli bir değişim ortamı: Hukuk bilgisi, kişinin kamusal konulardaki anlayışını arttırıyor: Çalışması, ifade özgürlüğünü, sözlü tercümeyi tartışmaya açma becerisini ve yazılı kelimeyi yorumlama becerisini ve sosyal anlamayı geliştiriyor…

Şimdi ülkemizdeki Hukuk anlayışına ve uygulamasına geliyoruz. İslam Hukuku ve Roma Hukuku’nun nasıl oluştuğuna girmeden:

…

Hukukun önemi :

-Bütün siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel hayatı yeniden belirlemeyi, batılı ve çağdaş bir toplum yaratmayı hedefleyen devrimci kadronun en önemli enstrümanının “Hukuk” olduğu söylenebilir...

Hukuk ithali mümkün müdür? Cumhuriyet rejimi hukuk ithalatını nasıl yapmıştır.?

Hukukun mahiyeti

-Hukukun ilk bakışta dikkati çeken Norm (Kural, Kaziye), Sosyal Realite (Sosyal olgu) Etik Değer (Ahlak, Adalet) gibi üç boyutu (elemanı) olduğu görünmektedir.

Çok çeşitli hukuk ve felsefe ekolleri bu her bir elemanı münferiden ele alarak, sadece o elemana önem verip diğer iki elemanı dışlayarak müfrit spekülasyonlar halinde felsefi yorumlar yapmışlardır. Şöyle ki;

a-) Hukukun unsurları

Norm boyutunda hareket edenler (pozitivistler, volontaristler) “Hukuk yetkili mercii tarafından gerekli prosedürlere uymak suretiyle konmuş maddi müeyyideli davranış kurallarıdır.” Yine Normati-vistlerce “Hukuk bir hiyerarşik düzen içindeki, normlar arasındaki ilişkiler kompleksidir.” Yani hukuk normdur. Ortada kanun, kural olarak ne varsa o hukuktur. Sosyal Realite ve Etik Değer önem arzetmez.

Sosyal Realite boyutundan hareket edenler (Solidaristler, Marksistler) “Hukuk, sosyal hayatta meknuz (gömük) ve mündemiç (karışık) düzenin belirleniminden oluşan kurallardır.” Yani hukuk mevcut sosyal, ekonomik ilişkilerin kurallaşmış halidir. Sosyal olgu ne ise hukuk ona göre tezahür eder. Ahlak (Etik Değer) ve Norm (Kural) önemli değildir.

Etik değerden hareket edenler (politiko-juritik ideolojiler, doğal hukukçular) “Hukuk Etik Değerlerin sosyal ortamda gerçekleşmesini sağlayan davranış kurallarıdır.” Yani hukuk, ahlak ve adaletten ibarettir, sosyal realite ve normun bir önemi yoktur.

b-) Hukukun tanımı

Görüldüğü gibi bütün bu izahlar ünidimansiyonel (tekkatçı, tek elemanlı) yetersiz izahlardır. Halbuki hukuk tridimansiyonel (üç katlı, üç elemanlı) bir bütündür ve bunlardan birinin eksikliği halinde hukuk, hukuk olma özelliğini kaybeder.

Bu açıklamalardan sonra Hukuku şöyle tarif edebiliriz; “Hukuk sosyal hayatı, ahlaki kıymetlere göre düzenlemeyi hedefleyen maddi müeyyideyle teçhize elverişli davranış kuralları arasındaki ilişkiler kompleksidir.” (*)

Bu tanım, sosyal realiteyi, Etik Değeri ve normu yani hukukun üç elemanlarını da ihtiva eden tridimansiyonel (üç elemanlı) bir izahtır. Ve yukarıdaki müfrit ve yetersiz spekülasyonlara göre çok daha kapsayıcı ve gerçekçidir.  Bu görüş Gurvitch’in plüralist (çoğulcu) hukuk anlayışıdır. (**)

Ve bilimsel çevrelerde en fazla taraftarı olan anlayıştır. (1)

...

Yazılanlar özetlenirse:

Hukuk:

-Bir toplumun davranış biçimleridir.

-Bir toplumu yönetmek ve üyelerinin davranışlarını kontrol etmek için kullanılan düzenleme, sosyal kontrol mekanizması'dır.

-Toplumsal düzenin kurulması ve sürdürülmesinin özel yollarıdır.

“Hukukun önemi :

-Bütün siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel hayatı yeniden belirlemeyi, batılı ve çağdaş bir toplum yaratmayı hedefleyen devrimci kadronun en önemli enstrümanının “Hukuk” olduğu söylenebilir.”

Hukuk kavramında üç ayak görünür olmaktadır:  Norm, Sosyal olgu, Etik Değer (Ahlak, Adalet)

“Hukukun tanımı

 “Hukuk sosyal hayatı, ahlaki kıymetlere göre düzenlemeyi hedefleyen maddi müeyyideyle teçhize elverişli davranış kuralları arasındaki ilişkiler kompleksidir.”

…

Hukuk, canlı bir varlıktır.

Hukuk, canlı olduğu için sürekli büyümekte ve büyüdükçe yeni, ihtiyaçlara ihtiyaç duymaktadır.

Hukuk, İnsanidir. İnsanla ilgilidir. İnsan içindir. İnsan varsa ancak Hukuk söz konusudur.

Hukuk, İnsanları ezmek (için) değil, yaşatmaktır.

Hukukun varlık amacı: İnsanları bir amaca yönelik kullanmak değil, insanı, insana yaşıkan şekilde yaşatmak, yaşatabilmektir.

Devam edecek

-Roma ve İslam Hukuku

www.canmehmet.com

Resim: Web ortamından alınmış, yazı tarafımızan düzenlenmiştir.

Açıklama ve kaynaklar:

(*)Eleştirisel Hukuk Başlangıcı Dersleri, Prof. Dr. Tarık Özbilgen, İst. 1976, shf. 16. (Av. Ömer Faruk Uysal.  Daha fazlası için bakınız:  http://www.koprudergisi.com/index.asp?Bolum=EskiSayilar&Goster=Yazi&YaziNo=394

(**)Alıntı: Hukuk Felsefesi, Prof Dr. Niyazi Öktem, İst. 1983, shf. 30 ve devamı. Daha fazlası için bakınız: http://www.koprudergisi.com/index.asp?Bolum=EskiSayilar&Goster=Yazi&YaziNo=394

(1)Cumhuriyet Hukukunun Özeleştirisi, Ömer Faruk Uysal Avukat. Daha fazlası için bakınız.:

 http://www.koprudergisi.com/index.asp?Bolum=EskiSayilar&Goster=Yazi&YaziNo=394