Bir Türkünün Hikâyesi Kiziroğlu Mustafa Bey

Gazanfer ERYÜKSEL

 

Köroğlu destanı on iki kola ayrılır. Bunlardan biri de Kiziroğlu Mustafa Bey koludur. 

 

Köroğlu, Çardaklı Çamlıbel’de başına topladığı yiğitleriyle yol kesip, baç alarak, beylerden paşalardan aldığını yoksullara verip egemenlere kök söktüre dursun, oğlu Ayvaz’ın evlenme çağı gelmiştir. 

 

Köroğlu’nun karısı Telli Nigar, gelin tacına takılacak turna teleği olmadan düğünün yapılamayacağını söyleyip kestirip atar. Turna teleği de her yerde bulunmaz ki…

 

Köroğlu kara kara düşünürken birdenbire aklına gelir, ünlü beylerden Kiziroğlu Mustafa Bey’in bahçesinde turnaların olduğunu ve turna teleğini oradan alabileceğini. Kim getirir, kim getirmez? Getirirse kendi getirecektir. 

 

Kır atına atladığı gibi yola düşer ve akşamın alaca karanlığında Kiziroğlu Mustafa Bey’in konağına varır. Lâkin varmadan önce giysilerini değiştirmiş, garip bir yolcu kılığına bürünmüştür. Kır atını da öğütlemiş, o da bir sütçü beygiri olup çıkmıştır. 

 

Kapıyı Kiziroğlu’nun karısı açar. Köroğlu Tanrı rızası için bir gecelik konaklama dileğini söyler. Hatta ahırda atının yanında yatacağını belirtir. Kadın yabancıya acır ve adamlarına seyisin odasının yanında bir yatak verilmesini buyurursa da Köroğlu razı olmaz atının yanında samanların üstünde uyur. 

Akşam getirilen yemeği yiyen Köroğlu gece yarısından sonra atını hazırlar ve turnaların tüneğine giderek teleklerinden kopardığı gibi hızla oradan uzaklaşır. Ver elini Çamlıbel…

 

 O gide dursun Kiziroğlu da konağına döner ve turnaların bir garip ötüşlerinden huylanır. Bir terslik olduğunu anlamıştır. Gelip bakar ki turnaların telekleri yolunmuş. Hanımına gidip kimlerin gelip gittiğini sorar. O da bir garip yolcuyu konuk ettiğini, seyislerin odasında yatak hazırlattığını, oysa konuğun ahırda yattığını söyler. 

 

Ahıra bakarlar ki ne konuk vardır, ne de atı. Nasıl bir adamdı, atının rengi neydi derken Kiziroğlu bu kişinin Köroğlu olduğunu anlar. Ve hiç bekletmeden Alapaça adındaki atını Çamlıbel’e doğru sürer. Köroğlu’nu Çamlıbel’e varmadan bir çay kenarında yakalar. 

 

Dur bakalım, der Köroğlu’na, sen benim turnalarımın teleğini nasıl yolarsın? Önce at üstünde kapışırlar, sonra yerde devam eder kavga. Uzun süre boğuştuktan sonra Köroğlu alta düşer, Kiziroğlu’nun kılıcı boğazındadır. Ve son dileğini sorar. 

 

Kiziroğlu, der Köroğlu, hiç olmazsa Çamlıbel’e varayım, eşimle dostumla helâlleşeyim, ondan sonra canımı al. 

 

Kiziroğlu, Köroğlu’nun bu isteğini kabul eder, atlarına binip Çamlıbel’e varırlar. Kiziroğlu dışarıda beklerken, Köroğlu karısı Telli Nigâr’ın çadırına girer. Telli Nigâr bakar ki Köroğlu’nun hâli hâl değil. Eski Köroğlu’ndan eser kalmamıştır. Her yanı çamur, yüzü yara bere içindedir. Hani turna telekleri, bu ne hâl, diye soracak olur. Daha cevabını alamadan Köroğlu çadırın direğindeki sazı alarak başından geçenleri karısına şöyle anlatır.

       

Bir hışımla geldi geldi geçti

Kiziroğlu Mustafa Bey 

Hışmı dağı deldi geçti

Kiziroğlu Mustafa Bey 

 

Ağam kim, paşam kim

Nigâr kim

Kim kim kim kim

Kiziroğlu Mustafa Bey 

Bir beyin oğlu

Zor beyin oğlu

 

Bir at biner Ala Paça

Mecal vermez Kırat kaça

Az kaldı ortamdan biçe

Kiziroğlu Mustafa Bey 

 

(bağlantı)

 

Vay ben ona eş olaydım

Anadan on beş olaydım

Keşk’ona kardeş olaydım

Kiziroğlu Mustafa Bey 

 

(bağlantı)

 

Hay edende haya teper

Huy edende huya teper

Köroğlu’nu çaya teper

Kiziroğlu Mustafa Bey 

 

(bağlantı)

  

     Dışarıda türküyü dinleyen Kiziroğlu, karısının yanında kendisini yeneni övmesini bilen kişiyi öldüremeyeceğini anlamıştır. Şöyle der, “Yiğit kıymetini ancak yiğit bilir”…

 

Kiziroğlu türküsü işte o günlerden beri söylenir durur baki kalan gök kubbede…  Böylesi yiğitler kalmasa da!