Bireyin yaptığı suç topluma geçme olasılığı var mıdır?

Kur'an da bireylerin davranışlarını topluma mal etme ya da yaptığı hataların kendinden sonraki kuşaklara geçme olasılığından bahseder. (Bakara 79 Ali Imran 112)

Bu durumlarda insanlar aynı kollektif iradeye bir başka deyişle aynı toplumsal ruha sahiptir.

Örneğin, Semud kıssasında, Salih Peygamberin devesinin kesilmesini tek bir kişi gerçekleştirdiği halde, suç 'feaqeruha' (şems 14 Şuara 157)kesilmesi ile tüm topluma mal edilmiştir ve tüm toplum bundan sorumlu tutulmuştur.

 

Sonuçta bu topluluğun tamamı, böyle bir suç işlediğinden dolayı cezaya çarptırılmıştır.

Hz.Ali Nehcu'l Belaga'da ;

 

Ey İnsanlar! Gerçekte insanları bir arada yaşamaya iten, onlara ortak bir kader ve birlik tayin eden şey, tasvip etmenin ta da etmemenin ortak duyumudur. Gerekli isabetli, gerekse isabetsiz olsun, hangi iş yapılırsa yapılsın, bunu yapan tek kişi bile olsa işin ceremesini çekecek olan mutlaka toplumdur. Ve bazen kavim, bireyin mutluluğu ile mutlu olur ve mutsuzluğu ile mutlu olur.'

 

Anlatılan kıssada da Salih'in devesini kesen tek bir kişidir fakat, tüm ümmet cezalandırılmıştır.

Çünkü tek kişi buveylemi gerçekleştirirken onlar buna sessiz kalmış, göz yummuş ya da desteklemişlerdir.

 

Bundan ötürü de, Kuran'da 'Biz onları ve kavimlerini yerle bir ettik' (Neml 51)

Yalnız dikkat etmemiz gereken bir nokta vardır. Eğer işlenen bir suça bir başkası fiili olarak katılmıyor da sözlü olarak onaylıyorsa, bu onaylama ona herhangi bi günah getirmez.

Bir kişi bir suçun işlendiğini duyup ona sevinirse bundan ötürü bir suçu yoktur. Hatta ve hatta birey işleyeceği suçu tasarlarsa ve bundan zevk de alsa, düşündüklerini pratiğe dökmetigi sürece bir suç işlemiş sayılmaz.

 

Birey ancak, suçun planlaması ya da uygulanmasını uygun görüp ona aktif bir katılımda bulunuyorsa bu bir suç olarak değerlendirilebilir.

 

Kollektif suçlar da bu kategoride değerlendirilmelidir. Toplumsal ruh ve toplumsal atmosfer suçun zemin hazırlar ve onu destekler.

 

Bireyin onaylaması ve karar vermesi, gerçekte, toplumsal iradenin ve toplumsal suç işleme potansiyelinin bir parçasıdır.

 

Ve dolayısı ile bireysel suç, toplumsal suç haline gelmeye ve topluma yayılması riski İslam açısından önemlidir. Bireysel suçtan çok toplumsallaşmasının önü alınmaya çalışılır. Toplumun çürümesi önlenmek istenir.

 

Kuran bir topluluğun, bir soyun aynı toplumsal ruhu taşıdıkları için birbirini etkilendikleri için bireyin suçunu toplumsallaştırılma riskine karşı önlem almayı uygun görür her birey birbirine karşı sorumludur.

 

Fransız sosyolog Auguste Comte şöyle diyor: ' Toplumları yaşayanlardan çok ölüler meydana getirir.

 

Mehmet Özgür Ersan