Biyomedikal bitkiler- IX, susam (Sesamum Indicum)

ÜÇ ÖLÇÜ SAĞLIK+ BİR GEVREK SİMİT+ SELÜLİTSİZ BİR BEDEN+ BİR TUTAM RUHSAL GÜZELLİK= SUSAM

Susam bitkisinin LATİNCE ADI: Sesamum indicum FAMİLYASI: SUSAMGİLLER ( PEDALİACEAE )

DİĞER İSİMLERİ: şırlan, şirik yağı olarak bilinir.

Susam denilince aklıma, hafifçe yanmış, çıtır çıtır sıcak simitler ve üniversite yıllarımda onunla (çay eşliğinde) yapılan, ayaküstü sabah kahvaltıları gelir hep nedense.

Çocukluğuma dair hayal meyal bir anıdır, dedeme ait bir tarladan baharat olarak kullanılmak üzere evimize gelen, döğülerek tanecikleri çıkan bir kucak kadar bitkisi de.

Yine susam yağı ile yapılan ve kış kahvaltıların vazgeçilmezlerinden biri olan tahin helvası da olmazsa olmaz bir tattır çoğumuz için.

Susamdan bahsederken, en geleneksel yiyeceklerimizden biri olan, annelerimizin gözdesi pekmezin ruh ikizi olan susam yağı (tahin), hepimizin anılarında yer alan bir damak tadı olmaktan öte bir değere sahiptir aslında.

Onunla ilgili son bilgilerimin bir kısmını paylaşalım istiyorum bugün ki yazımda, konuya ilgi duyanlarla.

Benim üzerimde hep pozitif çağrışımlar yapan bir bitki susam ve çok da bilinmiyor aslında.

Ufak tefek yapılı susamın, toplaması zor, ama son derece değerli bir biyomedikal bitki olduğunu birlikte görelim.

SUSAM VE SUSAM YAĞININ TARİHÇESİ

Susam tohumları, antik çağlardan beri bilinmektedir ve ilaç olarak kullanılmıştır.

Susamın genel olarak; antioxidan, antikanser, teskin edici, yumuşatıcı ve laksatif özelliklerinin olduğu kabul edilir.

Halk arasında, nefes darlığına ve astımda, yılan ve böcek sokmalarında, vücuda enerji vermek için ve göğsü yumuşatmak amaçlı kullanılmaktadır.

Onun zengin bir lignin içeriği olması nedeniyle, susam kolesterol seviyesini düşürmede de kullanılmıştır.

İÇERİĞİ VE YETİŞMESİ

Yağ oranı ve enerji değeri çok yüksek bir besin olan susam; protein, kalsiyum, magnezyum, potasyum mineraller ve B Vitaminleri açısından çok zengindir.

Bir metre boyunda, yağ veren bir yıllık otsu bir bitkidir.

Başlıca Hindistan, Çin ve Sudan’da yetişir. Bitkinin alt yaprakları karşılıklı ve loblu, üst yapraklar tam ve mızrak şeklindedir.

Meyveleri 2-3 cm boyunda, uzun, prizmatik ve çok tohumlu bir kapsüldür. Susam, sıcağı çok sever. Isı miktarı fazla olan yerlerde tohum verimi ve yağ oranı artar. Orta derecede ağır ve humuslu topraklarda iyi yetişir.

Tohumlarından % 50 civarında yağ elde edilir. Yağı hemen hemen kokusuz ve soluk renklidir. Yemek yağı olarak kullanılabilir.

Tedavide müshil etkilidir. Kabukları soyulmuş susam tohumlarının ezilmesiyle tahin elde edilir. Bu da tahin helvası yapımında kullanılır.

Ayrıca susam tohumları simit ve pastaların üzerine konulan çok değerli bir ürün olarak da kabul edilir.

Türkiye'nin sıcak bölgelerinde tarımı yapılmaktadır. Kapsül meyvelerinin içinde çok sayıda tohum bulunur ve bunlar baharat olarak kullanılır.

Simit, çörek üzerlerine konması ve tahin helvasının ana maddesi olması onu mutfağımızda ayrıcalıklı bir yere koyar.

SUSAM YAĞI

Susam tohumlarından elde edilen yağ, susam yağı olarak bilinir.

Susam yağı, az bilinen bir bitkisel yağdır ama gerçekte bitkisel yağ seçenekleri içinde, en sağlıklı alternatiflerden biridir.

Susam yağının elde edilmesinde diğer yağlara göre nispeten daha ucuz yöntemler (basit sıcak su flotasyonu veya çeşitli presleme teknikleri ile) kullanılabilmektedir.

Bu sayede son yıllarda popülaritesi biraz artmıştır.

Sadece, tamamen olgunlaşan susam taneciklerinden yüksek kaliteli susam yağı elde edilebilir.

Susam yağı aynı zamanda bir yemeklik yağdır ve en çok Çin ve Japonya mutfağında olmak üzere, Ortadoğu ülkelerinde bu amaçla kullanılır.

Susam yağı bu kadar geniş bir yelpazede kullanım alanı bulmasına karşın, küresel üretimi diğer bitkisel yağlar gibi yüksek değildir.

Şimdi susam yağının faydalarına biraz detaylı göz atacak olursak ilginç bir tablo ortaya çıkar.

SUSAM VE SUSAM YAĞININ FAYDALARI

Susam Ve Susam Yağının Saç Sağlığı Üzerine Etkileri

Susam yağı geleneksel olarak saç bakımında eski zamanlardan beri kullanılmıştır.

Bu yağın kullanımı, saç rengini koyulaştırmak ve ayrıca saç kaybını ortadan kaldırmak için yardımcı olabilir. Ayrıca, susam yağının, anti-bakteriyel etkileri kafa derisi veya saç için sorun oluşturan patojenleri ortadan kaldırmak da yardımcı olabilir.

Susam Ve Susam Yağının Cilt Sağlığı Üzerine Etkileri:

Susam yağı gövde ve cilt üzerindeki çok güçlü etkileri nedeniyle ile masaj uygulamalarında her zaman kullanılmıştır.

Susam yağı cildiniz için vücudun en önemli minerallerden biri olan çinko bakımından çok zengindir.

Bu nedenle, yaşlılık lekelerinin görünümünü azaltarak, cilt elastikiyetini ve yumuşaklığını artırır.

Susam yağı çok yoğun bir yağ olduğundan, cilt üzerinde koruyucu bir tabaka oluşturmak suretiyle, aynı zamanda, bir güneşten koruyucu olarak kullanılabilir.

Bu özellikleri susam yağını, çeşitli kozmetik ürünler için taşıyıcı olarak, aranan bir yağ yapar.

Bazı kültürlerde, susam yağı, deri üzerinde mantar hastalıklarını tedavi etmek için kullanılmaktadır.

Susam yağı, selülitlerin yok edilmesindeki en etkili silahlardan biridir.

Susam ve Susam Yağının Kalp Sağlığı Üzerine Etkileri:

Çoğu bitkisel yağ gibi, susam yağı da esensiyal (vücutta sentezlenemeyen ama vücut için günlük alınması elzem olan, halk arasında omega yağ asidleri olarak bilinen bazı doymamış yağ asitleri) yağ asitleri açısından zengin bir içeriğe sahip, çok yararlı bir yağdır ve aynı zamanda lezzetli bir gıdadır.

Susam yağı, sesamol sesamin de dahil olmak üzere poli-doymamış yağ asitlerini geniş bir yelpazede içerir. Bu da bu yağı, kalp sağlığı için önemli kılar ve kolesterol düzeylerini de dengede tutar.

Diyete susam yağının eklenmesi, kalp krizi ve felç riskine karşı koruyucu bir etki elde edilmesi anlamına gelir.

Susam ve Susam Yağının Kemik Büyümesi Üzerine Etkileri:

Susam yağının içeriğinde, bakır, çinko ve kalsiyum gibi çok değerli mineraller bulunmaktadır. Bu üç mineralin varlığı, özellikle ergenlik çağında, büyüme ve gelişme hızını artırmanın yanı sıra kemiklerin hasar görmesi durumunda iyileşmesinde de yardımcı olur.

Vücutta kemik gelişiminin ve iskelet sağlığının korunmasının ayrılmaz bir parçası olarak düşünülebilir. Osteoporoz ve kemiklerde yaşa bağlı olarak gelişen zayıflıklarını önlemekte de yardımcı olabilir.

Susam/Susam Yağının Anksiyete ve Depresyon Üzerine Etkileri:

Tirozin, özellikle T3, T4 olarak bilinen ve metabolizmanın genel regülasyonunu düzenleyen tiroit hormonlarının yapımında kullanılan bir amino asit olup, susam yağı içinde çok miktarda bulunur. Tirozinin varlığı mutluluk hormonu olarak bilinen serotonin aktivitesi ile de bağlantılı olduğundan, kişinin kendini mutlu hissetmesine dolaylı olarak yardımcı olur.

Eğer bir kişide anksiyete veya depresyon varsa sorunun çözümünde susam yağı katkı sağlayabilir. Diğer bir deyişle, susam yağı size, ruh sağlığınızı korumak konusunda doğrudan destek verir.

Susam ve Susam Yağının Ağız Sağlığı Üzerine Etkileri:

Susam yağı ile yapılan gargaranın, daha beyaz dişler ve diş plağı oluşumu azaltmak için faydalı olduğu ifade edilmektedir. Bunun nedeninin bazı streptokok bakterilerine karşı bizi korumaları şeklinde açıklanabilir.

Bu yağın güçlü anti-bakteriyel etkileri diş sağlığında bu canlanmanın ana nedenidir.

Susam ve Susam Yağının Kanseri Önlemek Üzerine Etkileri:

Susam yağının, doğrudan kanser gelişiminde azalma ile bağlantılı olduğu da bazı çalışmalarda mevcuttur. Bunun nedeni olarak da, fitat adı verilen bir organik bileşiği içermesi gösterilmektedir. Ayrıca, susam yağı içinde magnezyum seviyesinin çok yüksek olması da kanser karşıtı etkisinin sebepleri arasında sayılabilir.

Kalsiyum içeriği de, kolon kanserini önlemek için çok faydalıdır.

Susam/Susam Yağının Dolaşım ve Metabolizma Üzerine Etkileri

Yüksek bakır ve çinko içeriği, kan hücrelerinin üretimi ve sağlıklı olabilmelerini destekler.

Susam yağının zengin bakır içeriği, vücudun enerji ile ilgili biyokimyasal döngülerinin özellikle de genel aktivesinin düzenlenmesinde hayati önem taşır.

Susam ve Susam Yağının Enflamasyon Üzerine Etkileri:

Bakır, doğal bir anti-inflamatuar madde olup, susam yağında bakırın yüksek olması, gut ve artrit gibi çeşitli durumların iltihabı ve rahatsızlığı azaltmak için yardımcı olabilir.

Bu yağın kullanımı eklem şişliğini azaltır, kemik yapısını ve kan damarlarını güçlendirir.

(UYARI:Eğer anti-pıhtılaştırıcı veya kan inceltici ilaçlar alıyorsanız, o zaman diyetinize susam yağı eklemeden önce doktorunuzla konuşmalısınız)

Susam yağı, son derece özel bir yağ olup, mutlaka faydalanmanız gereken doğal iksirlerden biridir.

Ama her şey de olduğu gibi, abartmadan..

Ruhsal ve bedensel sağlığınızın, gölgeniz olması dileklerimle…

Saygılarımla.

Prof. Dr. Nazan Apaydın Demir

12.07.14

Muğla