Biyomedikal bitkiler VIII- Nane

BİR TUTAM FERAHLIK+ BİR TUTAM KOKU+ ÜÇ TUTAM SAĞLIK+ BİR TUTAM GÜZELLİK+ BİR TUTAM BAHARAT= NANE

Nane, ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasının bir üyesi olup, Mentha cinsini oluşturan ve tüm dünya'da, özellikle Asya ve orta Avrupa’da yaygın olarak görülen, 25-30 türün ortak adıdır.

Genellikle temmuz ve ağustos aylarında pembemsi- beyaz çiçekler açarlar.

Su kenarları, onlara en çok rastlanılan yerlerdir.

Nane, kadim tarihten bu yana; yeşil, ferahlatıcı, naif, hayatımıza çeşni katıcı bir bitki olmaktan öte, bitmek tükenmez bir şifa pınarı olma özelliği taşıyan, çok seçkin, biyomedikal bir bitkidir.

Nanenin tazesi, kurusu, aromatik ve uçucu yağlarının yanı sıra, kokusu bile insan sağlığına iyi gelme özelliğine sahiptir.

Nane denilince aklına, midemizi üşütünce annelerimizin kaynattığı, nane+ limon gelmeyen, bu geleneksel ilaçtan içmeyen ve bundan şifa bulmayan biri var mıdır? Sanmıyorum.

Doğal, uçucu yağlar içinde ayrı bir yere sahip olan nane yağı, alternatif tıpta ve aromaterapide kullanılan en değerli yağlardan biridir.

Nane, aynı zamanda çok önemli bir baharat olup, damak tadımızın ve mutfağımızın da ayrılmaz bir parçasıdır.

NANE YAĞININ ELDESİ

Nane yağı, naneden distilasyon yöntemi ile elde edilen bir uçucu yağdır ve çok yaygın bir kullanım alanına sahiptir.

Nane yağı, ağırlıklı olarak, Mentol, mentor, cadinen, pinenler, terpenler ve cineol içerir.

Nane Yağının Sağlık Üzerine Etkisi;

Nane yağı hazımsızlık tedavisinde, solunum problemlerinin çözümünde, baş ağrısı, bulantı, ateş, mide ve bağırsak spazmlarında etkili olmanın yanı sıra, ağrı kesici bir etkiye de sahiptir.

İçeriğinde mentol, menton, mentil esterlerin, cadinen, pinenler, terpenler ve cineol içeriğine bağlı olarak da, nane yağı; sabun, şampuan, diş macunu, sakız, çay ve dondurma imalatı başta olmak üzere çok geniş bir uygulama alanına sahiptir.

Tarihsel sürece bakıldığında nanenin daima bilindiği ve bu otun daima tıbbi olarak kullanıldığı görülmektedir.

Etkileyici ve çok eskiye dayanan geçmişi, naneyi dünyanın en eski biyomedikal bitkileri arasında çok prestijli bir yere koyar.

Diğer birçok otlar ve uçucu yağlardan farklı olarak, nane ve nane yağının çok sayıdaki, pozitif etkisi bilimsel çalışmalarla da kanıtlanmış durumdadır.

Bunun bir sonucu olarak da, nane yağı kapsüller ve tabletler şeklinde satılmaktadır ve hatta alternatif tıpta uzmanlarca güvenle tavsiye edilen bir ürün olma özelliği de taşımaktadır.

Nane yağı, aynı zamanda, bir tatlandırıcı olarak da kullanılabilir.

Nanenin damak tadına uymadığını söyleyen çok az insan vardır, çoğunluk onun ferahlatıcı etkisini sever.

Nane yağı manganez, demir, magnezyum, kalsiyum, folik asit, potasyum, bakır da dahil olmak üzere pek çok mineraller ve besin ögeleri içerir.

Ayrıca omega-3 yağ asitleri, A vitamini ve C vitamini de, bileşiminde mevcuttur.

NANE YAĞININ SAĞLIK ÜZERİNE GENEL ETKİLERİ

Nane yağı, sağlık yararları aşağıdaki gibidir:

Nane Yağının Hazımsızlık Üzerine Etkisi:

Nane ve nane yağı sindirim için bir yardımcı olarak çok yararlıdır.

İnsanlar bir çok yemeğe nane ilave ederek güzel bir aroma elde etmekten öte hazma yardımcı bir ajanıda vücuda almış olurlar.

Yine bir bardak su içine birkaç damla nane yağı koyularak, yemekten sonra içilebilir.

Nane ve nane yağı aynı zamanda bir gaz giderici olduğundan gaz sorunu çekenler içinde iyi bir çözüm olur.

Nane yağı iştahsızlık sorununda, seyahatlerde yol tutmasında, bulantı sorunlarında da, tedaviye yardımcı olur.

Ön araştırmalar, nane yağının, kimyon yağı ile kombine edilmesiyle mide ekşimesini tedavi etmek için kullanılabilir olduğunu kanıtlamıştır.

Nane yağı aynı zamanda, yaygın olarak kullanılan ve reçetesiz olarak eczane dışında satılabilen "over-the-counter" ilaçların bazılarının vazgeçilmez bir bileşenidir.

Bazı çalışmalar, her yıl milyonlarca insanı etkileyen, karın ağrısı ile karakterize edilen İrritabl Bağırsak Sendromu (İBS), rahatsızlığında nanenin ve nane yağının iyi bir çözüm olabileceğini göstermiştir.

Nane Yağının Diş bakımı Üzerine Etkisi:  

Antiseptik özellikleri nedeniyle Nane yağı, diş bakımında çok yararlıdır. Aynı zamanda nefesteki kötü kokuyu ortadan kaldırır ve diş bakımına yardımcı olur. Ayrıca diş ve diş etleri için zararlı mikroorganizmaları dezenfekte etmek sureti ile de, genel ağız sağlığının korunmasına ayrıcalıklı bir yere sahiptir.

Bu özelliklerinden dolayı, diş macunlarının hemen hepsine nane yağı eklenir.

Aynı zamanda diş ağrısı tedavisinde de, yararlı olduğu gösterilmiştir.

Nane Yağının Tırnak Bakımı Üzerine Etkisi:

Nane yağının antifungal özelliklerinden dolayı, dünyada birçok insanı etkileyen tırnak mantarı enfeksiyonun da, kullanılabileceğini gösteren bazı araştırmalar vardır.

Nane Yağının Baş Ağrısı Üzerine Etkisi:

Nane yağı mide bulantısı ve baş ağrısı için iyi bir ev çözümdür.

Hızlı bir şekilde baş ağrısı acısını hafifletmek, doğrudan alnına seyreltilmiş bir formda nane yağı uygulanması ile mümkündür.

Nane Yağının Stres Üzerine Etkisi:

Diğer çoğu uçucu yağlar gibi, nane nedeniyle ferahlatıcı doğası stres, depresyon ve ruhsal yorgunluk durumlarında rahatlama sağlayabilir.

Aynı zamanda, anksiyete ve huzursuzlukta da etkilidir.

Zihinsel aktiviteyi uyarır, zihni temizler ve bilişsel odaklanma kapasitesini artırır.

Nane Yağının Solunum problemleri Üzerine Etkisi:

Nane ve nane yağında bolca mevcut olan Mentol, solunum yolunun temizlemesine yardımcı olur. Ayrıca, etkili bir balgam söktürücü olup, bu nedenle burun tıkanıklığı, sinüzit, astım, bronşit, öksürük ve soğuk algınlığı dahil olmak üzere birçok solunum problemlerinin çözümünde yaygın olarak kullanılır.

Kullanım şekli daha çok soğuk losyonlar ve balsam şeklindedir.

Bu soğuk losyonları göğüs uygulandığında, burun ve solunum tıkanıklığı hızla ortadan kaldırılabilir.

Nane Yağının Ağrı Kesici Etkisi:

Nane yağı, ağrı kesici olarak, haricen kullanılabilir.

Ayrıca doğal olarak uygulandığı yerde bir serinlik hissi verdiğinden, ateşi azaltmaya yardımcı olarak kullanılır.

Yaralanma, ya da yaranın iyileşme sürecinde, şişmeyi azaltmak, ağrıyı ve iltihap oluşması riskini ortadan kaldırmak için ilgili bölgeye nane yağı uygulanır.

Nane Yağının Bağışıklık sistemi Üzerine Etkisi:

Nane yağı, çeşitli hastalıklara karşı kişinin bağışıklık sistemini güçlendirici bir etkiye sahiptir.

Bu nedenle, sık sık hastalanan zayıf bünyeli insanlar için iyi bir destek olabilir.

Nane yağının, alternatif tedavilerde yaygın olarak kullanılmasının nedeni olan, güçlü antiviral, antibakteriyel, antifungal etkileri ve içeriğindeki C vitamini onu bağışıklık sisteminin korunmasında iyi bir defans oyuncusu yapmaktadır.

Nanenin Kan Dolaşımı Üzerine Etkisi:

Nane ve nane yağının uyarıcı etkileri, kan dolaşımını artırmak içinde geçerlidir.

Yapılan çalışmalar nane yağı buharının kısa sürede, nabız ve kan dolaşımı üzerinde neredeyse anlık bir artışa neden olduğunu göstermiştir.

Kan dolaşımını uyarmaktaki bu güçlü etkisi metabolizmayı hızlandırır ve beyine daha fazla oksijen gitmesine yardımcı olur. Bu yüksek bilişsel fonksiyonu, Alzheimer gibi nöral dejeneratif hastalıklara karşı kişinin korunmasına yol açar.

Nane Yağının Saç Bakımı Üzerine Etkisi:

Anti bakteriyal ve antifungal özellikleri nedeniyle kepek ve bitleri ortadan kaldırarak kafa derisi üstünde bir serinlik etkisi verir.

Nane yağı saç bakımı için çok yararlıdır

Kafa derisi kan dolaşımını artırarak, sağlıklı saç büyümesini teşvik edebilir.

Cilt bakımı:

Nane yağı bir serinlik hissi yaratır çünkü cilt için iyidir mentol içerir. Ayrıca, donuk cildi besler ve yağlı veya yağlı cilt dokusunu geliştirir.

Nane yağı, okaliptüs, biberiye, limon, mercanköşk, gibi bitkilerle kombinlenebilir.

Sonuç olarak, nane son derece önemli bir biyomedikal bitki olup, nane yeşili olarak da anılan o çok da değerli bulunmayan, mütevazi varlığından umulmayacak kadar önemli bir fonksiyona sahiptir.

Hayatımızda naneye daha fazla yer açmak lazım diye düşünüyorum kendi adıma.

Yararlı olmasını umut ederek son veriyorum bugün ki yazıma.

Saygılarımla.

Prof. Dr. Nazan Apaydın Demir

07.07.2014

Muğla