Bollywood Efsanesi / Müzik, sinema ve Hindistan

Çok az filmini seyretmiş ve çok az müziğini dinlemiş biri olmama rağmen Hint sineması ve müziği hakkında konuşmak istiyorum.

Şu oldu, bu oldu, ne oldu; bana ne? Evet, bana ne! Sinema her şeyden önce görsel bir sanat. Bulmaca çözmüyoruz, ben gözlerimi ekrandan alamayım da, filmin içeriği ne olursa olsun.

Malum Hint sinemasının kalbi Bollywood’da atıyor. Bollywood Mumbai’de (Eski adı Bombay) Bombay ve Hollywood kelimelerinden esinlenerek kurulmuş film prodüksiyon merkezi. Hindistan’da çevrilen filmlerin neredeyse dörtte biri burada yapılıyor. Dünyada Hint sineması diye bir sinema akımı var.

Beni teknik detaylardan ziyade Hint sinema ve müziğinin büyüsü ilgilendiriyor. Bu insanlar evet öncelikle ticari amaçla ama sinema tutkunlarını ekranlara bağlayan muhteşem prodüksiyonlar gerçekleştiriyorlar. Sinema sanatı olarak eleştirebilirsiniz ama girip de “kötü, beğenmedim” diye çıktığınız bir Hint filmi olamaz; çünkü bu insanlar ürünlerini size beğendirmek için her şeyi yapıyorlar.

Hint müziği ve Hint sineması ayrılmaz bir bütün… Sinema müziği, müzikte sinemayı destekliyor ve birbirlerini harika yapıyorlar. Yıllar önce seyrettiğimiz Avare filmini hatırlayın. Zaten seyreden hiç kimse unutmamıştır ki. Ama örneğin Dustin Hoffman’ın Kramer Kramer’e karşı filmini unuttuk bile. Yani demek istediğim, Hint filmleri insanın ruhuna işliyor.

Tamam, klişe, konu sınırlı, yani belki ne bir sanat var ne bir sinema tekniği, bir erkek bir kadın çıkıp dans ediyor şarkı söylüyorlar ama ilgimizi çekip bizleri ekrana kilitliyorlar. Bence sinema sanatının gerçek amacı Hint sinemasında anlaşılmış. Sinema bir şeyleri anlama, çözme sanatı değil; öyle olsaydı görsel değil düşünsel olurdu. Hint sinemasının kadınları bile farklı, bildiğimiz kadın değil; en azından bize öyle geliyor. Belki abartılı ama kendilerine özgü şarkı, dans, hareket, mimik ve kendilerini size beğendirme, bir sonsuz panayır resitalleri yaratma çabaları takdire değer.

Hint sineması gibi Hint müziğinden de bahsetmek lazım… Şarkılar sanki aynı makam ama bin bir ahenk, bin bir melodi. Sözlerini anlamadığınız halde etkileniyorsunuz. Hele de bu şarkılar sinemada dansla birleşince ortaya seyir zevkine doyum olmayan muhteşem eserler çıkıyor.

Tabiî ki yüzyılların birikimi Hint kültürü ve Hint insanının belki her sesi değil ama “hüzünlü name” diye tabir edebileceğimiz Hint şarkılarına özgü ince, yanık, uzayan tonlamaya müsait gırtlak yapısının bu özgün müziğin yaratılmasında etkisi büyük.