Boğa, Ayı ve Koyunlar

Az önce bir yatırımcı arkadaşımdan mesaj aldım ve onun mesajı üzerine bu yazıyı yazıyorum.

Mesajı aynen aktarıyorum.
İyi günler Esra Hanım 2009 yılında oturduğum evi hemen karşı apartmanda satılan daha yeni bir evi almak için sattım. Biz evi sattık bu defada almak istediğimiz ev başkasına satıldı. Elimizdeki nakit eşimin ve çocuğun altını toplam 170 bin param vardı. Ev buluncaya kadar parayı boşta bırakmayalım diye kaynımın tavsiyesiyle borsaya giriş yaptım. Ben borsaya girdim endeks 30 binden 70 bin oldu. Benim 170 bin olan param 30 bine düştü. Şimdi kirada oturuyorum. Allah kahretsin. Ben satarım yükselir ben alırım düşer. Şaştım kaldım. Paramı çıkartayım başka bir şey istemiyorum. Geçen ay da Facebook da bir öğretmenle tanıştım Tborg hissesi aldırdı. Aldık 5 TL ye hisse şimdi 3 TL. Bunları yazdım çünkü derdimi kimseye söyleyemiyorum. Ne olur bana yardım edin. Son bir yılda saçlarım bembeyaz oldu. Tansiyon hastası oldum. Tborg u ne yapmalıyım acaba. Buna da lanet olsun diyip satayım mı? Yada tutmalı mıyım? sizin portföy yönetiminize nasıl geçerim. Cevap verirseniz beni çok mutlu edersiniz. Teşekkür ederim.

Yatırımcı arkadaşıma özel olarak cevap verdim fakat bu vesileyle burada da bir şeyler karalamak istiyorum.

Hisse senetleri, değişik nedenlerle yükselir ve düşerler. Bazı dönemlerde fiyatlar sürekli yükseliş içerisindeyken bazı dönemlerde sürekli iniş eğilimine girebiliyorlar.

Yükseliş ve iniş dönemlerinde -ki bu hareketler bazen öyle bir noktalara gelir yatırımcıları psikolojik olarak etkilemeye başlar.

Temel rasyoların alma dediği zamanlarda kendinizi çılgınca hisse alıp satarken görebilirsiniz. Burada fiyatlar yukarı gidiyordur ve beyin işler iyi gidecek borsalar sürekli kazandıracak sinyali üretmeye başlarlar, buna BOĞA DAVRANIŞI deriz.

Yada tam tersi dip dönemlerinde olmaz fiyatlarla hisselerinizi satabilirsiniz. Burada da fiyatlar düşüyordur ve beyin işler daha kötüye gidecek borsalar sürekli kaybettirecek sinyali üretmekte, bununla birlikte elindeki senedini değerinin çok altında satmaktadırlar. İşte buna da AYI DAVRANIŞI diyoruz.

Birde KOYUNLAR vardır. Bu yatırımcıların gözü sürekli başkalarındadır. Başkaları çılgınca alıyor alayım. 1 saat sonra başkaları çılgınca satıyorsa satayımcılardır. KOYUNLAR gibi de gözleri karadır. Alım ve satım kararlarını aynı anda verebilirler. Koyun gibi başkalarının peşine takılıp giderler. Pek tabi ki bu yatırımcıların tilkiye, kurda, kuşa yem olması da her daim olasıdır.

Bence en doğrusu ne Boğa davranışı ne de Ayı davranışı sergilemektir. En doğrusu İnsan davranışı sergilemektir ki bunun da yolu okumak, öğrenmek ve analiz etmekten geçmektedir.

Günde yüzlerce yatırımcıdan mesaj alıyorum. Birçoğu olmaz hisseleri almışlar olmaz fiyatlara diyorsun bu şirket zararda üstelik cebine peşin para koysan borsada ki değerinin 5/1’ine de alırısın. Bilmiyordum diyor.

Haklı, bilmeyebilir, belki de öğrenemiyordur. Bu konuda da bir şey diyemem.

-Yukarıda yatırımcının söylediği gibi adam öğretmendi güvendim aldım. Öğretmenler her biri kendi branşında başarılılardır ve branşlarında öğretme lisansına sahip kişilerdir.

Peki ya borsa da?

Evet, borsada da lisans önemli, mutlaka ama mutlaka ileri düzey lisansı olan yatırım danışmanlarıyla çalışmanızı öneririm. Daha sonra keşke dememek için şimdiden önceki yaptığınız hataları tekrarlamamalısınız. Bırakın şuradan buradan tüyo peşinden koşmayı, kendinizi geliştirin, öğrenin ve mutlaka iyi bir yatırım danışmanıyla çalışın. Sevgilerimle. 

Özel Korkut ÖZTÜRK