BOŞNAKLAR KİMDİR

Boşnaklar, Fatih Sultan Mehmet döneminde, Bosna-Hersek'İn ele geçirilmesinden sonra (1463) İslamiyeti kabul eden yerli Slav halkıdır.

Osmanlıların ele geçirdikleri öteki Balkan ülkelerinden farklı olarak, Bosna-Hersek'teki yerli halk İslamiyeti çok daha kitlesel ve bir biçimde zorlamaksızın kabul etmiştir. Osmanlıların getirdikleri yeni dinin kabul edilmesinde, ikinci bir dinsel mezhebin mensupları olan Bogomiller öncülük etmiştir.

Katolik ve Ortodokslar tarafından daima lanetlenen ve kanlı baskılar altında bulunan Bogomiller, Müslümanlığı bunda sadece bir kurtuluş olarak görmelerinden değil, yeni dini kendi görüş ve anlayışlarına yakın bulduklarından da toplu bir biçimde kabul etmişlerdir.

Osmanlıların adil davranışları ile hoşgörüleri İslamiyetin bu bölgede hızla gelişmesine neden olmuş ve daha sonraki yıllarda sadece Bogomil ile toprağa bağlı olanlar değil, birçok mal ve mülk sahipleri de gönüllü olarak Müslümanlığı kabul etmiş ve yeni dine yine gönülden bağlı kalmışlardır. Osmanlı yönetimine girdikten sonra Bosna'da sosyal ekonomi, eğitim ve kültür alanında büyük değişiklikler olur.

Osmanlılar dinle birlikte yeni bir devlet ve toplumsal yönetim de getirir. Böylece, Müslümanlığı kabul edenlerin eski kültürlerinin kültürüyle karışması sonucunda özgün bir topluluk yapısı oluşur. 1585 yılına kadar bir sancak beyliği olan Bosna-Hersek, daha sonraları eyalet olur. 1463 'den 1878 yılına kadar bu vilayette 264 vali görevalır. Bosna vaIileri, önce Saraybosna'da daha sonra Banyaluka ve Travnik'te görevalır. Bosna valilerinin en ünlüsü, Bosna'ya yaptığı hizmetler sayesinde günümüzde de adı saygıyla anılan Gazi Hüsrev Bey'dir. Yalnızca iyi bir yönetici değil, değerli bir aydın ve hayırsever olan Gazi Hüsrev Bey'in yaptırdığı cami, medrese, tekke, kütüphane ve daha birçok yapıttan bazıları, Sırp ve Hırvat milliyetçilerinin akıl almaz düşmanlıklarına rağmen bu gün bile hala ayakta durmaktadır.

Türkler, bir Türk eyaleti ona Bosna-Hersek'te, İslamiyeti kabul eden birçok örf ve adetlerini benimseyen Boşnaklan ayırt etmek için onları Boşnak tayfası, Bosnak takımı ve Boşnak kavmi olarak adlandırmışlardır. 

Osmanlı devletinde önemli mevki de bulunan ve devlete hizmet eden Boşnaklar çıkmıştır. Bunlardan bazıları Sokullu Mehmet Paşa, Hadım Sinan Paşa, Damat İbrahim Paşa, Kara Davut Paşa, Topal Recep Paşa, Mostarlı Mustafa Paşa, Tiryaki Hasan Paşa ve Cezzar Ahmet Paşa gibilerini saygıyla anmak gerek.

Osmanlı yönetimii Bosnaya her zaman en iyi yöneticiler göndermeye çalışmıştır. Ama her şeye rağmen dört yüz onbeş yıl sonra Osmanlı devleti buralardan çekilmek zorunda kaldı. Berlin Kongresi (1878) kararıyla Bosna-Hersek, Avusturya-Macaristan'ın yönetimine bırakıldı. Çekilmek zorunda kalan Osmanlı yöneticileri Avusturya-Macaristan hükümetiyle, Bosna-Hersek'in statüsü hakkında bir antlaşma imzaladı. Bu antlaşmaya göre 1908 yılına kadar Bosna sözde Osmanlı devletinin, gerçekteyse Avusturya-Macaristan egemenliği altındaydı.1908 den sonra savaşların yoğunluğundan Bab-ı Ali işin üzerine düşememiştir. Bosnalı gençler Avusturya veliahtını öldürünce 1.dünya savaşı çıkmış Bosna-Hersek savaştan sonra Sırp Krallığına bırakılmıştır.

Bilge devlet adamı Alia İzzetbegoviç'in önderliğinde sıplara karşı bağımsızlık savaşı veren Boşnaklar 1992 de müstakil bir devlet oldu. Milliyetçi sırplarla 1993 yılında başlayan içsavaş 1995 yılında ABD nin dayattığı Dayton anlaşmasıyla son buldu. Anlaşmaya göre yüzde 51 müslümanlara ve hıristiyan hırvatlara, kalan yüzde 49 pay Sırplara verildi.

Sırplar bu iç savaşta özellikle Osmanlıya ait cami köprü türbe ve hamam gibi eserleri hedef almışlar fakat Türkl eserlerinin  izlerini silememişlerdir.. Mostar köprüsü gibi dünya kültür mirasına ait yapılar yıkılsa da UNESCO tarafından aslına uygun şekliyle yeniden inşa edilmiştir.

Boşnaklar müslüman Bosnalıların konuştuğu Sırpça Hırvatçası veya aynı halkın konuştuğu Boşnak Türkçesi (Telaffuz tarzı farklı) konuşurlar ve adına Boşnakça derler. Türkler ve Boşnaklar kardeş milletler olarak ebediyen birbirlerinin destekçisi ve dostudur.