Boyun eğme! AKM

Başka başka ağızlarda çiğnenmiş sözcüklerin süpürüldüğü bir sözcük çöplüğünde cümle kurmaya kalkmak, ne delilik! Arkeolog olmak lazım biraz da, çöpçülükle olmaz bu iş. Kazmalı derine derine. Belki biraz da dalgıçlık gerekir. Hep toprakta yatmaz ya hazine.

Dalmalı açığa, dibe… Oksijen bol olsun, boğulabilir insan. Ve kur saati, zamanı gelince dürtmeli bir şeytan, aklını kaybedip kalmak isteyebilirsin en dipte bir suskuda.

Neden onca şiire, öyküye rağmen bitmedi insanlığın sorunu? Hep anlattı durdu sanatçı, aydın. Anlattı ressam, heykeltıraş. Bir heykeltıraşı kırdılar. Heykeldi kırılıp, yıkılan ama asıl yıkılan insanlık anıtıydı. Birilerinin yaptığını, diğerinin yıkması döngüsünde oluyor olan.

Yapmaya, onarmaya gelince de kapat, beklet, yok et modeli yürürlüğe giriyor.

Mesela Taksim’in göbeğinde çürümeye terk ettiler bir yapıyı. Öyle böyle bir yapı da değil üstelik 1969 yılında hizmete girdiği yıllarda, dünyanın dördüncü büyük sanat merkezi.

Yalnız şehrin değil, ülkenin öne çıkan kültür ve sanat yapısı İstanbul Atatürk Kültür Merkezi.

Neler gelip geçmiş bu şehrin gözünün bebeği sanat merkezinin başından. Açıldıktan 1 yıl sonra 1970 yılında Arthur Miller'in "Cadı Kazanı" oyunu sahnelenirken çıkan büyük bir yangınla AKM kullanılmayacak hale geliyor. Cadı kazanı gerçekte mi kaynadı bilinmez!

1978'de Renovasyon sonrası tekrar perdelerini açıyor.

2000'li yıllara kadar sanatseveri ve sanatçısıyla buluşuyor. Çağdaş mimarisi, teknolojik gelişmelere uygun kullanım alanıyla işlevselliğini yitirmeyen AKM de diğer Cumhuriyet varlıkları gibi göze mi batmaya başladı da, artık değerine yakışmayacak durumda atıl bekliyor?

Taksim’e gidince AKM ile bir ilgin olmuştur elbet. Bir tiyatro oyunu, bir opera temsili, bir konsere gitmiş belki de bir sergiyi gezmişsindir. Hiç biri de değilse AKM nin önünde buluşmaya sözleşmişsindir. Artık bir kültür merkezi olmaktan çok polis merkezine dönmüş durumda.

Kültür Başkentinin! Kültür varlığı da böyle "değerlendirilir"

Atatürk Kültür Merkezi, yedi yıldır kapalı. Şu an sivillerin girmesine izin yok. O sahneler, o salonlar, bir taraftan da belleklerinde yer etmiş anıları, oranın gerçek sahipleri halkın ve sanatçıların. Neden kapalı AKM? Yıkılacağı günü mü bekliyor? Akla gelen ama dile getirilemeyen kötü sonları, söyleyen olmak hiç hoş değil biliyorum.

2005 yılında o dönemin kültür bakanı Atilla Koç AKM nin ömrünü tamamladığını, yıkılması gerektiğini söylüyor.

Bu insanlar Kültür bakanı da dahil Avrupa görmüş insanlar. Hiç dikkatlerini çekmemiş midir? O asırlık, dev binalar nasıl aslına uygun korunmuş, o meydanların değeri olmuş.

Sen kapat, beklet, yok et.

Neyse ki tüm yurt aynı şekilde düşünmüyor da sivil toplumun girişimi ve direnci sonucu 2007 yılında AKM Kültür ve Tabiat  Varlıkları Koruma Kurulu kararı ile 1. Derece anıtsal yapı olarak tescil edilip, güvence altına alınıyor. 2008 den bu yana restore edilmek üzere(!) perdeleri kapalı, yenilenmeyi bekliyor. Akıbet  Bknz: Cumhuriyet Gazetesinden Ceren Çıplak haberi

“Polis tarafından “korunan” İstanbul Atatürk Kültür Merkezi’nin içindeki pek çok önemli teknik aksam ve diğer eşyaların ikinci elcilerde, hurdacılarda satıldığı ortaya çıktı.

AKM’deki pek çok eşyanın arka cephedeki camlardan aşağıya atılarak kamyonlarla seyyar toplayıcılara verildiği bilgisini edindik. 7 yıldır kapalı olan AKM, bugün içi boş, camları kırık ve atıl bir halde hâlâ onarılmayı bekliyor. Öte yandan, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı’nın AKM için ayırdığı 75 milyonluk bütçenin akıbeti de bilinmiyor.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan ise konuyla ilgili herhangi bir cevap alamadık”

Tiyatro sanatçısı Orhan Aydın, AKM nin inen, çıkan, dönen asansörleri, kostüm ve dekorlarıyla bu ülkede başka hiçbir kültür merkezinde olmayan teknik donanıma sahip olduğunu hatırlatıyor. Ve ekliyor “Bu talanı kimin yaptığı kimlerin eliyle yapıldığı da belli değil. Kültür Bakanlığı direktifi olmadan kamyonun yanaşması ve içinden bir şeyler boşaltması mümkün değil. Bu başlı başına ülkemizde kültür sanat alanındaki düşmanlığın dışavurumudur. Çağdaş ve demokratik ülkelerde bu tür malzemeler, o binanın yüreği olan malzemeler toplanır elden geçirilir, sergilenir. Ayrıca ihaleye çıkmadan nasıl veriyorlar?”

AKM 9. İdare Mahkemesinin aldığı kararla korunması ve aslına uygun olarak restore edilmesi yargının güvencesi altındadır.(TMMOB Mimarlar Odası duyurusu 7 Haziran 2013)

Gezi eylemlerinde AKM nin üzeri renk renk  pankartlarla bezenmeden önce bir pankart dikkatleri çekiyordu.

BOYUN EĞME .

O sıralarda o dönemin başbakanı da AKM yi yıkacaklarını haykırıyordu.

Dilerim AKM kurtulursa ki “yargı işledikçe” bu mümkün.( AKM 1. Derecede anıtsal yapıdır.)

AKM’nin bir bölümü, bu yapının başından geçenlerin fotoğraflarının, belgelerinin sergilendiği  bir müze haline getirilmeli. Sanırım bir çok sanatçı da eserleriyle  destek verir.

            http://www.ekavart.tv/sergiler/diger/modernin-icrasi-ataturk-kultur-merkezi-19461977 

https://www.youtube.com/watch?v=QD6af5Q8IXw  Sanatçılardan AKM için 2011

https://www.youtube.com/watch?v=dsbkBasxEAg  Türkiye'de modern mimarlık ve AKM

Not: Bu yazıyı Mesut Selek hocanın bir yazısına yaptığım yoruma cevaben bana,  AKM ni  yaz demesi üzerine yazdım. Ödevimi biraz geciktirdiysem de notumu kırmayın olur mu?:) Kendisine teşekkürler. Yanlışım varsa  af ola.