Brezilya’yı tanımak

Brezilya denilince çoğumuzun aklına futbol, tarihe mal olmuş futbolcular, amazon ormanları, dünyanın en renkli festivali olan Rio karnavalı gelir. Güney Amerika’nın en kalabalık ülkesidir. Ülkenin nüfusu bugün 206 milyonu aşmıştır. Bu sayı ile Kuzey Amerika’nın en büyük nüfusuna sahip bir ülkedir. Bir zamanlar yerlilerin elinde olan bu topraklara sömürge yönetimlerince büyük miktarda göçmen ve çalışmak için köleler getirilmiştir. Bugün ülkenin etnik yapısını % 47,73 Beyaz, % 43,13 Melezler, % 7.61 siyahlar, % 1,1 Asyalılar ve sadece % 0,43’ini yerliler oluşturmaktadır. Halende Ormanlık Bölgelerde ilkel yaşamını sürdürmeye çalışan yerliler bulunmaktadır. Ülkenin yüzölçümü 8,514,877 km², resmi dili Portekizce ve nüfusun büyük bir kısmı Hıristiyan’dır. Başkenti Brasilia ve başlıca şehirleri: Sao Paulo, Rio de Janeiro, Salvador ve Fortaleza’dır.

Brezilya’nın devlet olarak tarihsel geçmişi çok eski değildir. 1500 tarihinde Portekizli denizci Pedro Alveras Cabral, Hindistan'a gittiğini zannederken bu topraklara ayakbastı ve Portekiz kralı adına hakimiyetini ilan etti. Şehirler kurmaya başladılar. Brezilya 1580-1640 yılları arasında bu kıtada topraklarda hakimiyet kurmaya çalışan İspanyollar’ın eline geçti. Tabi bu topraklarda İspanyollar dışında İngilizler, Almanlar ve Fransızlar’da hakimiyet kurmaya çalıştılar. Ancak başaramadılar. 1807’de Napolyon Bonapart Portekiz’i işgal ettiğinde kral ve çevresi Brezilya kaçtılar ve burada hükümetlerini kurdular. Napolyon’un Avrupa’daki yenilgisinden sonra Portekiz kralı VI. João, oğlu Dom Pedro'yu, Brezilya Genel Valisi bırakarak Portekiz'e dönmüştür.

1822'de Portekiz Brezilya’yı ilk koloni statüsüne geri çevirmek isteyince ülkede Dom Pedro Jose Boni Facia de Andrada Silvan'ın liderliğindeki bağımsızlık hareketi başladı ve Brezilya bağımsızlığını ilan etti. Brezilya İmparatorluğu kuruldu ve çoğunluğu göçmen ve köle olmak üzere çeşitli ırklardan, dillerden ve dinlerden insanlardan oluşan ülke topraklarında 1824'te liberal bir anayasa kabul edildi. İmparatorluk gücünü kaybeden Portekiz Brezilya'nın bağımsızlığını tanıdı. Brezilya bölgede uzun süre krallıkla yönetilen tek ülke iken 1831’de Portekiz kralının oğlu İkinci Dom Pedro'ya tahtı terk etti ve bugünkü Brezilya'nın temelleri atılmış oldu.

1850-1900 yılları ülkeye iş gücü kazandırmak ve yatırımcıları çekmek amacıyla uygulanan teşvik politikaları sonucu arasında Avrupa ve Orta Doğu’dan 5 milyonu aşkın insan bu topraklara göçmüştür. Osmanlı’nın zor günlerine rastlayan bu dönemde başta Lübnan ve Suriye olmak üzere 100 bini aşkın insan Brezilya’ya yerleşmiştir. Bu dönemdeki Osmanlı Vatandaşı olan göçmenlerin yasal işlemleri ve sorunların çözümü bakımından 5 Şubat 1858’de Londra’da “Dostluk, İkamet, Ticaret ve Seyr-i Sefain Antlaşması” imzalanmıştır. Bu anlaşma ile iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin resmi olarak başlangıcı olmuştur.

1888'de ülkede kölelik büyük ölüde kaldırıldı ve büyük bir kısmı Afrikalı kölelerden oluşan köylülere hürriyet verildi. 1889'da krallık kansız bir askeri darbe ile yıkılarak cumhuriyet yönetimi kuruldu. Brezilya İmparatorluğu’ da sona erdi. Darbenin lideri Manuel Deodoro da Fonseca ülkenin ülkenin ilk cumhurbaşkanı ilan edildi. 1914 yılında siyasi birliğini oluşturan ülke bütün ülkelerce tanındı. Brezilya’nın Türkiye Cumhuriyeti ile ilk anlaşması 1927’de Roma’da imzalanan dostluk anlaşmasıdır. 1929 yılında zamanın başkenti Rio de Janeiro’da bir temsilcilik açılmıştır. Brezilya’nın Ankara Büyükelçiliğini açmıştır.

Brezilya Latin Amerika’nın en büyük, dünyanın yedinci büyük ekonomisidir. Bölgede tarım ürünleri olarak en büyük ve ürün çeşitliliği olan ve en fazla olan sanayi üretimi olan bir ticari merkez konumundadır. Tarım ürünleri olarak bitkisel ürünlerde kahve, soya, şekerkamışı, kakao, pirinç, kakao, mısır, portakal, pamuk, buğday ve tütün üretilmektedir. Hayvansal ürünlerde kırmızı et ve tavuk eti, deri ve ayakkabı ile Orman ürünlerinde kağıt ve kağıt hamuru üretilmektedir. Ayrıca mineral ve metal ürünlerinde demir-çelik ve alüminyum üretimi ve ihracatı konularında dünya çapında lider ülkeler arasındadır.

Ülke ekonomisi Rusya, Hindistan ve Çin’den oluşan BRIC Ülkeleri ile beraber 2050’li yıllarda dünya ekonomisinin kaderini çizecek ülkeler arasında görülmektedir. Brezilya elindeki zengin doğal kaynakları içinde yer alan yeni petrol kaynakları nedeniyle ülke geleceğin petrol devi olarak görülmektedir. Ayrıca ülkede hizmetler sektöründe telekomünikasyon, bankacılık, enerji, ticaret ve bilgi işlem alanında önemli gelişmeler elde edilmiştir. Hizmet sektörü ülkede diğer sektörleri destekleyen ulusal ve uluslararası bir güce dönüşmüştür.

Brezilya ve Türkiye birbirlerine uzak olsalar da birçok konuda benzerlikler yaşayan ülkelerdir. Ne siyasi nede ekonomik krizleri bitmektedir. Yolsuzluklarla mücadelede önemli sorunlar arasındadır. Brezilya şanslı bir bölgede olmasına ve zengin doğal kaynaklarına rağmen sorunlarını aşamamıştır. Her iki ülkede ekonomik krizlerini onca uygulanan programa rağmen aşamamışlardır. Refah düzeyi ve gelir dağılımındaki sorunlar sokaklara yansımaktadır. Sokaktaki insanlarla konuştuğunuzda ülkemizdeki benzer insanları ve değerlendirmeleri görürsünüz. Tabii Brezilyada Başkanlık ve eyalet sisteminin de bir işe yaramadığını anlarsınız. Tabii ülkemizde bu tabloya ek olarak çevremizdeki ateş çemberi bize yansımakta ve olumsuz etkilerini daha da ağır yaşanmaktadır.

Brezilya ve Türkiye’nin ilişkileri geliştirmek için birçok nedeni vardır. Her iki ülke bulundukları bölgenin köprüsü gibidirler. Ekonomik olarak kaynakları küçümsenmeyecek boyutlardadır. Türkiye açısından ilişkilere sosyal ve kültürel boyut katılması bakımından eski Osmanlı göçmenleri ile ilgili çok detaylı bir çalışmaya ihtiyaç vardır. Koloni kültürüyle gelen birikimleri kendine dönüştüren Brezilya’da kırsal alandaki kalkınma uygulamaları önemli ekonomik ve sosyal fırsatlar yaratmıştır. Ayrıca kırsalda ve şehirlerdeki her alanda kurulan kooperatiflerin yaratıcı ve çözüm getirici yatırımları dünyadaki başarılı örnekler arasında yer almaktadır.

Brezilya çoğumuza göre turizm alanında dünyadaki gözde yerlerden birisidir. Ayrıca tarihi ekonomik ve sosyal yaşamı ile insanlığın deneyimlerinden istifade edeceği bir laboratuvar gibidir. Akdeniz kuşağındaki insanlar gibi duygusal ve candan insanların yaşadığı yerdir. Yıllarca kaynakları sömürülmesine rağmen her ırktan ve dinden insan arasında birlik ve beraberliğin korunduğu ülkeler arasındadır. Yıllardan beri karışıklıklar ve savaşlar nedeni ile bataklığa dönen Ortadoğu cehenneminden kaçan insanların sığındığı bir güvenli limandır. Ülkede insanlar onca sıkıntıya rağmen yinede geleceğe güvenle bakabilmektedirler.