Bu krizden borsa yatırımcısı nasılkurtulabilir...?

Krizler ; en çok küçük yatırımcıyı etkiler... !!!

Küçük yatırımcı profesyonel yardım alamaz, her an her saniye fikir alabileceği bir danışmanı olmaz, bilinçli alımlar yapamaz, nereden satış yapması gerektiğini de bir türlü beceremez...

Her zaman bir eksik yanı vardır... Kaldı ki böylesi günlerde büyük yatırımcıların dahi başları dönmekte ve hatalı kararlar verebilmekte...

ABD nin, Avrupa nın dev yatırım kuruluşlarının nice uzman danışmanları, CEO ları var ama bunlara rağmen iflas edebilmekteler...

Ne yapacaksınız...?

Ya kaderinize razı gelecek veya da belli bir çaba içerisine gireceksiniz...

Benim bu noktadan sonra yazacaklarım tamamen, kaderine razı gelmeyip, her ne olursa olsun mücadele ederek, bu badireyi atlamayı arzu edenlere yöneliktir...**

Ve maddeler halinde yapılması ve yapılmaması gerekenleri sizlere sıralayacağım ;

Belki bir çoğu sürekli duymakta olduğunuz mevzulardır ama yine de aklınızın bir köşesinde olması bakımından tekrarlamakta sakınca görmüyorum...

1. Öncelikle sağlam bir psikolojiye ihtiyacınız ve karamsarlıktan kurtulmalısınız...

Mevcut gelişmeler mutlaka canınızı kıstı, sizleri umutsuzluğa sevk etti...

Bunun aksini düşünmek imkansız elbette...

Olmuş ile ölmüşe çare olmadığına göre; üzülmenin, kara kara düşünmenin, hele hele korkunun ecele faydası olamaz...

Önce üzerimizde ki karamsarlığı bir kenara bırakarak, yeni bir sayfa açarak olanları beynimizde kabul edeceğiz...

Kendinize veya bir başkasına kızmanın hiç bir anlamı olmadığı gibi, bu saatten sonra hiç bir faydası olmayacak, daha da önemlisi doğru düşünmenizi engelleyecektir...

2. Kendinize bir plan yapın, bir hesap pusulası çıkartın...!!!

Evet; bu hesap pusulasında ana kalemler şunlar olmalıdır...

Ben kaç para ile borsaya girdim veya çok geçmişe gitmeden, bu kriz öncesinde şu kadar param/yu değer de hissem vardı ama şu an varlığım bu kadar etmekte...

Ardından bu hisselerin hepsini bir iki gün içinde, örneğin ilk tepkide satarsam elime şu kadar para geçer ve ben burayı risksiz bir şekilde banka faizine yatırsam ne kadar sürede eski konumuna geleceğini hesap edin...

Örneğin ; Ahmet beyin sene başında portföyünde ki hisse + nakit toplamı 15, 000 YTL olsun ama bu portföy bugün itibari ile 8, 000 YTL ye gerilemiş olsun...

Diyelim ki bir kaç gün için de endekste bir tepki oluştu ve hisselerinin endekse duyarlılığı, son gelişmeler sonrasında ki beklentilerine göre değişken olmak üzere 8, 000 YTL si, 10, 000 YTL ye çıkacak olsun ve satış yaparak bu parayı eline alsın...

İşte bu 10 000 YTL nin banka faizleri ile ne kadar zamanda eski seviyesi olan 15 000 YTL ye ulaşabileceğini hesap etmek gerek ki, ortalama yıllık 20 faizle en az 2 yıl civarında beklemesi gerekecektir...

Bu kadar süre bekleyebilir misiniz...?

Ve bir şekilde borsaya bulaşmış bir kişi olarak, yarın bir gün yeniden bir hareketlenme olup da, kendinize hakim olamayarak tekrar hisse almayacağınızdan, yeni riskler içine girmeyeceğinizden emin olabilecek misiniz...

Bu soruların cevabını kendinize net olarak vermeniz gerekmekte...!!!

3. Bu noktadan sonra geriye kalan ise portföy geminizi yine borsa denilen dalgalı denizde yüzdürmek ve her ne olursa olsun batırmadan karaya çıkarmak kalmakta...

Tüm arkadaşlar farklı hisseler taşımakta, portföylerinde değişik hisseler ve farklı maliyetler ile bu fırtınaya yakalanmış bulunuyorlar...

Buna ben veya bu işten anladığını düşünen uzmanlar dahil herkes dahildir, sadece maliyetler farklıdır, zarar miktarları değişkendir...

Şimdi bu noktada yapmanız gereken çok şeyler bulunmakta ;

a) Elinizde diyelim ki 5 adet hisse bulunmakta... Önce bu hisseleri bir kağıda yazınız ve karşısına da maliyetlerinizi belirtiniz...

Ardından bu hissenin aldığınız fiyat ile bugün ki değeri arasında ki farkı , yani zarar oranınızı her hisse için ayrı ayrı yazınız...

Ve endeksin o an itibari ile, hisseyi aldığınız günden bugüne ne kadar değer yitirdiğini hesap ederek, bir karşılaştırma yapınız...

Farklı sonuçlar çıkacaktır, kafanız karışacak belki ve hatta endeksten çok fazla değer yitirmiş olan bir hisse için bu nasıl olsa farkı kapatır şeklinde boş bir umuda kapılacaksınız...!!!

Diyelim ki ;

Aybaşından bugüne endeksin değer kaybı % 21 ve elinizde aybaşında aldığınız GARANTİ BANKASI nın aylık değer kaybı bugün itibari ile % 21, 5

Bu noktada diyebilirsiniz ki bu hisse endekse paralel değer kaybetti ve yine endeks hareketlerine bağlı olarak tepki görebilir...

Ama ; aybaşından bugüne % 55 değer kaybeden TEKST veya % 40 değer kaybetmiş olan YKSGR için durum ne olacaktır... ?

İşte bu nokta da aşağıda ki madde devreye girecektir...

b) Hissenizin röntgenini değil, baştan sona renkli tomografisini çekeceksiniz ve baştan sona check up dan geçireceksiniz...

Öncelikle portföyünüzde bulunan her bir hisseyi tek tek ; en ince ayrıntısına kadar incelemek ve her bir dezavantaj ve avantajını not ederek bu hissenin tahlilini yapmanız gerekmekte...

Ve şu sonuca varmalısınız :

Ben bu hisseyi elimde tutup da beklersem, sonuç ne olur...?

Beklediğime değer mi, zararımı çıkaracak kadar bir tepki yaşar mı ve endekse gelebilecek tepki kadar bu hisse de bir yukarı hareket oluşur mu...?

Bunun kararını verebilmek için de; hissenin ne kadar değer kaybettiğini, zirvesinden ne kadar uzakta olduğunu, neden bu miktarda gerilediğini tespit etmelisiniz...

Ve özellikle ;

* Hissede ki yabancı hareketlerini...

* Nasıl bir tavır içinde olduklarını...

* Mevcut şartlar gereği normal bir takas azalması mı yaşamakta yoksa, anormal bir kaçış mı vardır...?

* Yabancı beklentisi kalmadığı için mi, satıyor yoksa kriz gereği nakte dönme arzusu ile satmıştır...?

* Endekse yönelik bir tepki var ama bu hisseye yönelik yabancı ilgisi tekrar oluşuyor mu...?

Yabancı hareketleri hususunda yapacağınız bu incelemeyi, yabancı ilgisinin pek yoğun olmadığı diğer hisseler için de lider aracı kurumlar bazında yapmanız gerekmekte...

Yani X bir aracı kurum belli bir hissede takas lideri veya takas sıralamasında söz sahibi iken, son dönemlerde ne yapmıştır...

Gerileyen fiyatlar gereği, bu durumu alım fırsatı görerek takas payını artırmış mıdır, yoksa pozisyon mu azaltmakta...!!!

SONUÇ OLARAK ;

1. Bu tespitlerinizi yaparak mutlaka elinizde ki hisseleri en yakından tanımanız gerekmekte...

Yani bu çorak endeks tarlasında, ektiğiniz tohumlar hasat verir mi, verirse ne kadar verir veya bir yağmur - fırtına sonrasında iyice sizi perişan mı eder...?

Bu soruların yanıtlarını bulduktan sonra, gerektirse olumsuz gördüğünüz hisseleri elden çıkarıp, beklentisi daha yüksek, daha verimli olabilecek hisselere yönelmeniz gerekmektedir...

Unutmayınız ki ;

Ulaşmak istediğiniz mesafeye arabanızın markasına ve sürücülük becerinize göre farklı sürelerde erişebilirsiniz...!!!

2. Hiç bir hisseye gereğinden fazla umut bağlamayınız...!!!

Zira hiç bir hissenin belli bir noktaya kadar yükselmek veya belli bir noktadan daha fazla düşmemek gibi bir mecburiyeti olmadığı gibi, hisselerin de sizi - durumunuzu asla anlayamayacağını dikkate alınız...

Bu nedenle tamahkar olmalı, mevcut piyasa koşulları gereği tek bir hisseden tüm zararımı çıkaracağım veya gelebilecek bir tepkinin tüm zararınızı çıkartacak kadar güçlü olmasını asla beklemeyiniz...

Endeksin olduğu kadar hisselerinizin de destek direnç noktalarını biliniz, hatta ezbere bilmeniz gerekmekte...!!!

Destek veya direncine çok yaklaşan bir hissenin artık tehlike arz ettiğini bilerek, para giriş - çıkışı, alıcı - satıcılar vs gibi diğer kriterleri de dikkate alarak gerekirse satın ve bu destek - direnç virajını döndüğünden emin olduktan sonra tekrar alım yapın...

Belki gereksiz bir al - sat yapacaksınız ve aracı kurumunuza komisyon kazandırmış olacaksınız ama , direncinden dönen veya desteğini kırarak % 7- 8 gevşeme ile oluşacak zarar sanırım gereksiz bile olsa ödeyeceğiniz komisyondan çok daha büyük olacaktır...

Ben bunların hiç birisini veya hepsini yapamam diyorsanız...?

Önünüzde pek fazla alternatif yok maalesef...

Ya şu ana kadar olduğu gibi rast gele al - sat lar yaparak piyasa denizinde, kurtlar sofrasında savrulmaya ve tabi ki dalgadan dala atlayarak zarar etmeye devam edeceksiniz...

Veya ben bu işten vazgeçtim, zarar da benimdir, ziyanda, kısmet değilmiş serzenişleri ile eyvallah diyeceksiniz...

Geriye ise inandığınız güvendiğiniz kişi, kişiler veya kurumlardan destek almanız kalmakta...

Ben size nasıl yardımcı olabilirim :

Öncelikle pek yardımcı olabilmek adına şevkim kalmadığını bilmenizi isterim...

Her husus da olduğu gibi bu konuda da aklından geçeni, düşündüğünü her ne pahasına olursa söylediğimi, zaman zaman sinirlenip de kızgınlığımı bu satırlara bile yansıttığıma tanık olmuşsunuzdur...

Elbette ki sizlere kızmak veya sorgulamak haddim olamaz ama siz kaybettikçe sizler kadar bizlerin de canı yanıyor ve neden bu duyarsızlık / ilgisizlik diye üzülmeye başlıyorum...

Yazılanları okuyorsunuz, mutlaka takip ediyorsunuz ama uygulamaya gelince maalesef kocaman bir başarısızlık var...!!!

Ne fikirlerinizi söylüyorsunuz, ne beklenti ve görüşlerinizi dile getiriyorsunuz ve ne benim şuna - şu şekilde bir desteğe ihtiyacım var diyebiliyorsunuz...

Endeks hareketlenir, bir çok hisse tepki aşamasına gelmiştir ama benim içimden hisse yazmak gelmiyor...

Neden biliyor musunuz...?

Çünkü sizlerin psikolojisini biliyorum, durumunuzu biliyorum...

Gırtlağa kadar çoğunuz maldasınız ve elde 3 kuruş bile kalmamıştır...

Böylesi bir durumda şunu alın, bunu yakalayın demenin ne anlamı olabilir ki...?

Ama bilsem ki kimin elinde hangi hisse var, maliyeti nedir buna yanıt vereyim, o hissenin tüm seceresini dökeyim sizlere...!!!

Ama soran yok veya sorup da bir kaç gün sonra ki gelişmeleri ile o hissenin farklı bir konuma girmiş olabileceğini hesap etmeksizin yine bildiğini okumak mı dersiniz...!!!

Çünkü beyinlerde tek bir hedef var ; o hisse acaba maliyetime gelir mi, beni bu dertten kurtarır mı...?

Bu durumda lütfen biraz canlanalım ve yukarıda ki satırlarda belirttiğim üzere üzerimizde ki karamsarlıkları artık bir kenara bırakmaktan başka bir çarenin olmadığının farkına varalım...

Bundan başka ;

1. Her aşamada elinizde ki hisseler hakkında bilgi almaya çalışınız...

2. Hissenin tüm detaylarını sorunuz, yanıt verir iken unuttuğum noktalar olabilir, bunları hatırlatmaktan çekinmeyiniz...

3. Destek veya direncine yaklaşmakta olan bir hisse için, o an itibari ile nasıl görünmekte olduğunu, realize mi etmeli yoksa tutmaya devam mı etmeli anlamında bilgi almaya çalışınız...

4. Hissenin takas yapısı hakkında özellikle bilgi almaya çalışınız ve kim almış / kim satmış bunu günlük olmarak takip etmeye gayret ediniz...

Ve tüm bu sorularınıza alacağınız yanıtları mutlaka bir yere not ederek, gelişmeleri sürekli gözünüzün önünde tutmaya çaba gösteriniz...

NOT ; Daha geniş bigi için , www.hisseteknik.com adresini ziyaret edebilir, aşağıda ki linki tıklayabilir veya FORUM bölümünden KRİZDEN NASIL KURTULABLİRSİNİZ...? bölümünü inceleyebilirsiniz...

http://www.hisseteknik.com/forum/forum_posts.asp?TID=1178&get=last#93914