Bu yasayla Trabzon'da büyükşehir biraz zor!

AKP hükümetinin önümüzdeki Haziran ayı içinde yapılacak genel seçimlere dönük atakları sürüyor. 

“Oy avcılığı” anlamına gelen bu ataklardan biri de hiç kuşkusuz bazı şehir belediyelerin büyükşehir statüsüne kavuşturulması girişimidir. 

Basına yansıdığı kadarıyla İçişleri Bakanlığı’nca hazırlanan yasa tasarısında, 5 ilimizin merkezinde bulunan belediyenin büyükşehir belediyesi olması öngörülüyor. 

Bu şehirler nüfus bakımından büyükten küçüğe doğru şöyle sıralanmış: 

Denizli Belediyesi 491 bin, Şanlıurfa Belediyesi 482 bin, Malatya Belediyesi 389 bin, Trabzon Belediyesi 230 bin, Hatay Belediyesi 202 bin… 

5216 Sayılı Büyükşehirbelediyesi Yasası’nın 4.Maddesi “Belediye sınırları içindeki ve bu sınırlara en fazla 10.000 metre uzaklıktaki yerleşim birimlerinin son nüfus sayımına göre toplam nüfusu 750.000'den fazla olan il belediyeleri, fizikî yerleşim durumları ve ekonomik gelişmişlik düzeyleri de dikkate alınarak, kanunla büyükşehir belediyesine dönüştürülebilir.” şeklindedir. 

Ancak mevcut yasaya göre bu nüfus ölçütüyle “en az üç ilçe veya ilk kademe belediye” ile tanımlanabilecek bir Trabzon’un, bir Malatya’nın, bir Denizli’nin “büyükşehir” ilan edilmesi olanaksız görülmektedir. 

Çünkü bu illerin “bütün ilçe ve beldeleriyle birlikte toplam nüfusları” göz önüne alındığında, nasıl bir zorlamanın yapıldığı görülecektir. 

2010 yılı nüfus güncellemeleriyle Trabzon 765 bin, Denizli 926 bin, Malatya 736 bin nüfusa sahiptir. 

Burada şu sorulabilir; çeşitli büyüklüklerde 16 büyükşehir belediyesi kurduktan sonra gelecek talepleri kısmak amacıyla AKP hükümetinin yasaya koyduğu 750 bin nüfus ölçütü ne kadar adildir? 

Yıllardır büyükşehir olarak hizmet veren bazı belediyelerin nüfuslarını görünce yasa yoluyla yapılan “önleme”nin boyutları daha iyi anlaşılacaktır. 

Son güncellemelerle Eskişehir Büyükşehir Belediyesi 617 bin, Samsun Büyükşehir Belediyesi 553 bin, Adapazarı Büyükşehir Belediyesi 548 bin ve nihayet Erzurum Büyükşehir Belediyesi 368 bin kişinin yaşadığı kentlerdir. 

Zamanında siyasi amaçlarla istediğin kenti büyükşehir ilan et, ardından gelişmekte olan şehirlere dev bir duvar çek, ne adalet değil mi? 

Ama daha enteresan örnekler de var. 

Örneğin 385 bin kişinin yaşadığı Kahramanmaraş Belediyesi’ni pas geçip 202 bin kişinin yaşadığı Hatay Belediyesi’ni öne alıyor AKP hükümeti.. 

Yine 360 bin kişinin yaşadığı Van Belediyesi, 324 bin kişinin yaşadığı Elazığ Belediyesi, 313 bin kişinin yaşadığı Batman Belediyesi, 301 bin kişinin yaşadığı Sivas Belediyesi büyükşehir olarak akla getirilmezken, çok daha düşük nüfuslu belediyelere kapılar aralanıyor. 

Bu yazdıklarımdan hiç kimse “Trabzon büyükşehir olmasın” gibi bir sonuca varmak istediğimi sanmasın. 

Tam tersine, “Trabzon Belediyesi en azından büyükşehir yasası çıkmadan önce büyükşehir haline getirilmeliydi” diye düşünenlerden ve bunun mücadelesini verenlerden biriyim. 

Çünkü Trabzon gibi güneye doğru gelişemeyip, sadece kıyıya paralel “dal şehir” olarak gelişen pek az şehrimiz var. 

Dışarıdan Trabzon il sınırlarına giren yabancı bir kişi, batı girişindeki Beşikdüzü’den doğu çıkışındaki Of’a kadar hiç bitmeyen, hiç ara vermeyen deyim yerindeyse “dal” gibi tek bir sahil şehrinden geçtiğini düşünecektir. 

Bu kadar uzun ve ilginç bir coğrafi yerleşimin elbette merkezi bir planlamaya ve yönetime şiddetle ihtiyacı vardır. 

Bu anlamda ne kadar geç kalırsa kalsın Trabzon’un acilen büyükşehir yapılması gerekiyor. 

Ama kentlerin gelişmesinde yararlı etkisini gördüğümüz büyükşehir belediyeleri için konulan ölçütlerin değiştirilmesini ve yeni büyükşehirlerin de adaletli şekilde gerçekleştirilmesini savunmamız gerekmiyor mu? 

“Demokrasinin beşiği” olan yerel yönetimlere daha fazla yetki ve kaynak sağlanabilse, bütün bu tartışmalara belki de hiç gerek kalmayacaktır.