Bugün Cemal Nadir'in 62. ölüm yıldönümü

Çağdaş Türk karikatür sanatının öncüsü Cemal Nadir Güler girdiği komadan kurtulamayarak 62 yıl önce bugün 27 Şubat 1947'de İstanbul' da ölmüş.

Cemal Nadir'i yeni nesiller pek bilmez, ben O'nu babamın kitaplarından tanıyorum. 1902' de Bulgaristan göçmeni bir ailenin çocuğu olarak Bursa' da doğan Cemal Nadir Bursa Lisesi'ndeki öğreniminden sonra, bir süre tabelacılık ve resim öğretmenliği yapmış. İlk karikatürleri, Sedat Simavi'nin Diken adlı mizah dergisinde yayımlanmış (1920). Akbaba dergisine gönderdiği karikatürü ilgi çekince, Akşam gazetesinden davet almış ve İstanbul'a yerleşmiş (1929). Akşam'da günlük karikatürler çizmeyi 1943'e değin sürdürmüş; daha sonra Cumhuriyet gazetesine geçmiş. Resimli Dünya, Karikatür, Yücel dergilerinde de karikatürleri yayımlanmış.

Cemal Nadir, Türk karikatürünün resmin etkisinden uzaklaşmasına katkıda bulunması, karikatürde yerli tipler yaratması ve halka özgü mizah anlayışını karikatüre yansıtmasıyla, çağdaş Türk karikatürünün öncüsü kabul edilir. Cemal Nadir'in “Amcabey”, “Efruz Bey”, “Dalkavuk”, “Akla Kara”, “Yeni Zengin” gibi yeni ve yerli tipler yaratması, karikatürlerinde toplumsal olaylara yer vermesi, yerli özelliklere ağırlık vererek çizmesi, karikatür sanatının yaygınlaşmasında önemli bir etken olmuştur. Cemal Nadir kendisinden sonraki karikatürcüler kuşağının yetişmesine de önemli katkılarda bulunmuştur. Viyana Uluslararası Karikatür Yarışması'nda birincilik alan, karikatürleri pek çok yabancı dergide yayımlanan Cemal Nadir beş kişisel sergi açmış. Özellikle ABD' de açtığı sergi büyük ilgi uyandırış. Karikatürlerini Amcabey'e Göre (1932), Karikatür Albümü (1939), Akla Kara (1940), Dalkavuk Karikatür Albümü (1946) ve Amcabey Albümü (1946) adlarıyla yayımladı.

Cemal Nadir'in 45 yıllık kısa hayatına iki dünya savaşı, bir kurtuluş savaşı girmesi ilginçtir.

Cemal Nadir, 27 Şubat 1947’de öldüğünde o güne dek İstanbul’da pek görülmemiş bir şey olmuş ve şehirde hayat durmuş. Cenazesinin kalkacağı 28 Şubat 1947 günü İstanbul’da esnaf dükkan kapamış, kepenklerin üzerine: “Cemal Nadir’in cenazesi nedeniyle kapalıyız” yazmış ve nerdeyse tüm İstanbul halkı Cemal Nadir’in cenazesine koşmuş. O güne dek bir “sanatçı” cenazesinde görülmemiş bir insan seliyle, İstanbul halkının gözyaşları içersinde 28 şubat 1947’de Zincirlikuyu mezarlığında toprağa verilmiş. Bu ülkemizde bir “karikatürcü” için o güne ve hata bugüne dek görülmeyen müthiş bir sevgi seli sergilenmiş.

Bu O'nun halkla ne kadar iç içe olduğunu gösteriyor. Toplumuzun, sanatçılara olan hasassiyeti günümüzde de gözlenmesi bizleri mutlu ediyor.

Bir kez daha Cemal Nadir'i anmak istedik, sevgilerle...