Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

25 Kasım '11

 
Kategori
Edebiyat
 

Bursa'da yazın

BURSA YAZINI/ 2000-2010

BURSA YAZININDA ÖRGÜTLENME VE ÖYKÜ DÖNEMİ

Bu dönemi, Bursa yazınının örgütlenme ve öykü verimleme dönemi olarak adlandırabiliriz. Çünkü döneme damgasını vuran üç olgudan biri Yücel Balku Öykü Atölyesi’nin yaşama geçmesi (2003), diğeri Tüyap Bursa Kitap Fuarı’nın açılması, üçüncüsü de   kısa adı BUYAZ olan Bursa Yazın ve Sanat Derneği’nin (2004) kurulmasıdır.

2009 itibariyle altıncısı gerçekleştirilen Yücel Balku Öykü Atölyesi, Nilüfer Belediyesi Akkılıç Kütüphanesi’nin sahiplenmesiyle Dilbilimci yazar Hakan Akdoğan yönetiminde yürütülmektedir.

Dönemin ne önemli olayıysa, Bursa Yazın ve Sanat Derneği’nin kurulmasıdır.  Şaban Akbaba, Nadir Gezer, Melih Elal, Ramis Dara, Ceyhun Erim, Zeki Baştürk, Onay Yekeler tarafından kurulan, kuruluşundan itibaren Yönetim Kurulu Başkanlığını  Şaban Akbaba’nın yürüttüğü BUYAZ, Bursa’daki yazıncıların  hemen hepsini çatısı altında toplamıştır. Bu yönüyle Dernek, Bursa’daki parçalı yazın dünyasının bütünleştirmiş, beş yıl boyunca bütünlük içinde devinmesi  başarısını da göstermiştir.

Sekiz bin yıllık var oluş ve iki bin beş yüz yıllık kentleşme tarihinde ve yazın-sanat bağlamında  ilk kez kurulan BUYAZ, her yıl, yıl boyunca gerçekleştirdiği programlı etkinlikleri, oluşturduğu yazın-sanat atmosferi, yürüttüğü kampanyalar ve çok çeşitli örgüt ve kurumlarla yaptığı işbirliği sonucunda Bursa kent kültürüne canlılık getirmiş; yazın adaylarını cesaretlendirerek, özendirerek, çabalarını destekleyerek yazmalarının, hatta kitaplaşmalarının yolunu açmıştır.

Dönem içinde ilk kitabını yayınlayan Buyaz üyeleri şunlardır: Pelin Yılmaz, Cüneyt Özkurnaz, Halide Yıldırım, Meriç Utku, Güney Özkılınç, Aysel Karaca, Yusuf Yağdıran, Süreyya Güven. İlk kez ürün vermeye başlayanlara ise; Harun Cici, Mehmet Kaplan, Gülsün Işıldar, Aysel Ekiz, Ceyhun Erim, Alpay Oktanok, Fatma Dilek Koca, Dilek Görgülü gibi isimlerdir.

Bursa’da “öykü dönemi” olarak da adlandırılabilecek bu süreçte Yücel Balku Öykü Atölyesi’nden yetişenler de dahil olmak üzere öykü kitabı yayınlanan isimler şunlardır: Nadir Gezer, Yücel Balku, Nursel Aras, Şaban Akbaba, Kemal Selçuk,  Erdem Katırcıoğlu, Şenol Yazıcı. Ayrıca Ahmet Emin Atasoy’un, Bursa’yla ilgili öykülerden oluşan “Bursa Esintileri” adlı Bulgarca kitabı da bu gelişmeye ciddi bir katkı yapmıştır. Dönem içinde ilk kitabını yayınlayan diğer isimler de şunlardır: Pelin Yılmaz, Betül Yazıcı, Şafak Pala, Serap Gökalp. Aysel Karaca, Serap Yenilmez.

Ayrıca Muharrem Sönmez, Cüneyt Özkurnaz, Güney Özkılınç, Süreyya Güven, Meriç Utku, Onur Tekin, Cihan Sönmez gibi çok sayıda genç şairin, Selime Başaran, Zeynep Temel, Ebru Köse  gibi küçük şairlerin şiirleriyle Bursa yazın atmosferine katıldıklarını görüyoruz.

Roman alanında da Bursa verimli bir dönem yaşadı. Bu dönemde romanı yayınlanan isimler şunlardır: Nadir Gezer, Hakan Akdoğan, Nursel Aras, Erdem Katırcıoğlu, Kemal Selçuk, Şenol Yazıcı, Şaban Akbaba.

Yine şiir, deneme ve eleştiri  alanında Ramis Dara, İhsan Üren, Halime Yıldız, Hilmi Haşal, Nuri Demirci, Bahri Çokkardeş,  Mustafa Durak, küçük denemeciler Yaren Yorulmaz, Dilara Övün gibi isimleri görüyoruz.

Yazın ve kültürün diğer alanlarındaYılmaz Akkılıç, Raif kaplanoğlu, Melih Elal, Süleyman Diyaroğlu, Hacı Tonak, Cevat Akkanat çalışmalarını sürdürmüşlerdir.

Bursa yazınının en kısır alanı çocuk yazınıdır. Bursa’da yaşayan ve bu alanda ödülleri de olan Şaban Akbaba’nın dönem içinde  şiir, öykü ve roman dalında yeni kitapları çıkmıştır.

Buyaz’ın Bursa ve Türkiye gündemine soktuğu en önemli çalışmalarından biri de  “Bursa’da Nâzım’a yer açın!” kampanyasıdır. Ülkemizin ve Bursa’nın tarihinde  ilk olmak özelliğiyle dikkat çeken, hatta TBMM Genel Kurul’undaki bir konuşmasında Akın Birdal tarafından da dile getirilen kampanyanın gerekçesi ve amacı kısaca şöyledir:

“1 Haziran 1933- 5 Ağustos 1934; 5 Aralık 1940-8 Nisan 1950 tarihleri arasında, yaklaşık olarak 11 yılını geçirdiği ve en güzel şiirlerini yazdığı Bursa'da Nâzım Hikmet'i hatırlatacak, adı konmuş hiçbir mekân, müze, cadde v.b. bulunmamaktadır. Çağdaş uygarlığı ve demokrasi kültürünü yaşayan ülkelerde yöneticiler, bir şairin, bir sanatçının birkaç gün kaldığı oteli, zaman geçirdiği mekânı müzeye dönüştürerek, bir anlamda sanatçısına, aydınına sahip çıkarak uygar dünya içinde saygınlığını arttırırken; bütün dünyada şiirleri okunan Nâzım, Bursa'da unutturulmak, belleklerden silinmek istenmektedir. Oysa Bursa Nâzım'a sahip çıkarak dünya şiirinin ziyaretgâhı olabilir. Böyle bir sonuçtan, Bursa kadar ülkemiz onur ve gurur duyar. 

BURSA CEZAEVİ'NİN KALIN DUVARLARI ONUN ŞİİRLERİNİN DUYULMASINI ENGELLEYEMEDİ

Nâzım, Türkiye halkının, dünya halklarının özlemlerini dile getiren ve dünyada Türkiye dendiğinde akla gelen ilk insanlardan biridir. Onun insan manzaralarını çizdiği Bursa'da yaşayan biz aydınlara, sendikacılara, sivil toplum örgütlerine, akademik odalara; geç kalmış bir çabayı tamamlama görevi düşmektedir. Cezaevinin kalın duvarlarının Nâzım'ın şiirlerinin duyulmasını, hatta bütün dünya dillerine çevrilmesini engelleyemediği Bursa’da “Nâzım’a Bursa’da Yer Açın” sloganıyla başlattığımız kampanyaya destek vermenizi istiyor, sizlerden aldığımız destekle Bursa’daki yerel yöneticilerin sesimizi duymasını, ülke ve “kent kültürü”ne katkı sorumluluğunun da bir gereği olarak Nâzım'a yakışır bir sahiplenme içine girmelerini ve isteğimizi gerçekleştirmelerini amaçlıyoruz.

2005 yılından başlayarak her yılın Dünya Öykü ve Dünya Şiir Gününde, şiirimize-öykücülüğümüze emeği geçen ve halen yaşayan yazıncılarımıza teşekkür amacıyla “Buyaz Şiir ve Öykü Onur Ödülü” veren, “Buyaz daha güzel olacak!”savsözüyle Bursa yazınında umudun ve direncin sözcülüğünü de yapan BUYAZ, Bursa yazın ve sanat atmosferine sahip çıkmak ve katkıda bulunmak amacıyla sürdürdüğü özverili çalışmalar nedeniyle; Bursa Çağdaş Gazeteciler Derneği,  2007 Kültür-Sanat Ödülü’ne değer görülmüştür.

Buyaz’la birlikte Bursa yazın dünyasında başlayan örgütlülük geleneği, Buyaz’dan ayrılan Ramis Dara ve Ceyhun Erim’in önderliğinde 2009 yılında kurulan ikinci yazın derneğiyle pekişmiş, Bursa yazın örgütlülüğü çeşitlenmiştir. Kurucuları arasında Nahit kayabaşı, Hüsam Kurt ve  Beyza Ersoy’un da yer aldığı Bursa Edebiyat ve Kültür Derneği (BEK) de Bursa yazın dünyasına katkı yapmak amacındadır.

Bu dönem içinde Bursa yazın dünyasına Buyaz ve Bek’ten başka katılan kurum ve Temsilcilikler de şunlardır: Alp Kültür Merkezi, Milli Eğitim Bakanlığı Bursa Bilim ve Sanat Merkezi, Türkiye Yazarlar Sendikası Bursa Temsilciliği, Pen Türkiye Merkezi Bursa Temsilciliği, As Kültür Merkezi ve  1997 yılında kurulmuş olmakla birlikte bu dönemde etkinliklerini Bursa yazın atmosferiyle bütünleştiren Mustafakemalpaşa Kültür-Sanat Derneği ve Bursa Kitap Fuarı.

Bursa’da devam eden ve gerçekleşen etkinliklere gelince… İlki 1996’da düzenlenen Bursa Edebiyat Günleri’den önce Bursa’da bu düzeyde ve gelenekselleşmiş bir yazın etkinliğinin yapıldığına dair herhangi bir bilgiye sahip değiliz. Bu alanda “ciddi” ama “cılız” diye nitelendirebileceğimiz, ancak geleneğini oluşturmuş ya da oluşturmak yolunda, diye düşündüğümüz şu etkinliklerin varlığından söz edebiliriz: Büyükşehir Belediyesi Bursa Edebiyat Günleri, Buyaz-Bursa (Dünya) Öykü Günleri, Buyaz-Bursa (Dünya) Şiir Günleri, Buyaz  Etkinlikleri, Kitabevi Edebiyat Akşamları, Osmangazi Belediyesi Ahmet Hamdi Tanpınar Ödülleri, Şiirlerarası Yolculuk(Olay TV.,Akif Oktay), Alp Kültür Merkezi Edebiyat Akşamları, Melih Elal Okuma Grubu(Nilüfer Bel. Yerel Günden21), Nilüfer Belediyesi Yücel Balku Öykü Atöyeleri Etkinlikleri, Mustafakemelpaşa Kütür Sanat Derneği Etkinlikleri, Bursa Bilim ve Sanat Merkezi Etkinlikleri, Türkiye Edebiyatçılar Derneği Bursa Temsilciliği Etkinlikleri, Türkiye Yazarlar Sendikası Bursa Temsilciliği Etkinlikleri, Türkiye Yazarlar Birliği Bursa Temsilciliği Etkinlikleri, Bursa Büyükşehir Belediyesi Yerel Gündem 21 Etkinlikleri, Nilüfer Belediyesi Yerel Gündem 21 Etkinlikleri, Yılmaz Akkılıç Kütüphanesi Etkinlikleri, As Kültür Merkezi Etkinlikleri ve Bursa Kitap Fuarı Etkinlikleri. 

2010 yılı Şubat-Mart ayında sekizincisi gerçekleştirilen Bursa Kitap Fuarı etkinlikleri yazın’ın hemen hemen her alanını kapsamaktadır. Yüzlerce yazıncının, yayıncının Bursa’ya gelmesine ve  kamuoyuyla buluşmasına fırsat veren etkinlikler, Bursa yazınının ulusal yazına eklemlenmesinde, Bursalı yazıncıların ülke ölçeğinde tanınmasına ciddi katkısı olan önemli bir kazanımdır.

Dönem içinde Bursa’da yaşayan ancak adlarını belli bölümlerde anamadığımız diğeryazıncılar da şunlardır:  Nevzat Çalıkuşu, İhsan Deniz, Metin Güven,  Mustafa Muharrem Tüfekçi, Beyza Ersoy, Mehmet Ali İnan, Niyazi Özsan, Serdar Ünver, Halide Yıldırım, Hüsam Kurt, Alev Kutluözen, Cevat Akkanat, Muhsin Çolak, Hüsamettin Olgun, Metin Önal Mengüşoğlu, Yasin Doğru, Şenol Yazıcı, Emre Gümüşdoğan, Kemal İmer, Turgut Çelik, Recep Nas, Bilal Kemikli, Güner Özoğuz, Yüksel Akyüz (Bursa’dan ayrıldı), Aysel Ekiz(Bursa’dan ayrıldı), Özlem T. Dertsiz (Bursa’dan ayrıldı)..

Bu dönemde, Bursa mekânlı, Bursa temalı ve tümüyle Bursa’ya dair yapıtlar da üretilmiştir. Başlıcaları şunlardır:

Nadir Gezer: Yalnız Adamın Düşleri, Yitikler Arasında Zaman, Yürek Bağı, Küçük Şirin Evin Gizleri.

Cemil Kavukçu: Mimoza’da Elli Gram. Angelacoma'nın Duvarları,

Şaban Akbaba: Kolonya Kokulu Mendil(gençliğe  roman), Bursa’da Yazın (inceleme).

Nurşen Günaydın-Raif Kaplanoğlu:Seyahatnamelerde Bursa.

Ramis Dara: Keşişin Gümüşleri, Saklı Zamanlar (Kent Yazıları), Düş Kazıları (Kent Yazıları), Bursa’nın Ufak Tefek Taşları (Kent Yazıları).

Osmangazi Belediyesi: Ahmet Hamdi Tanpınar Şiiri ve 2002 Bursa Şiirleri, Edebiyatın Penceresinden Bursa, Edebiyatın Penceresinden Bursa, Bursa’ya Ütopik Mektuplar, Bursa Denemeleri.

Raif Kaplanoğlu:Bursalı Şair Yazar ve Ünlüler Ansiklopedisi.

Yılmaz Akkılıç: Bursa Ansiklopedisi:

Dönem itibariyle yayın yaşamını sürdüren Bursa yazın dergilerinden başlıcaları şunlardır: Bursa Defteri, Kimse/Siz(kapandı), Yıldırımdan Yansımalar(kapandı), Alp/Bursa Kültür-Sanat Bülteni(kapandı),  Mavi Ada, On Altı Kırk Beş, Bursa’da Yaşam(kapandı), Ölmesiz Doğmasız(kapandı), Akatalpa, Patikalar (Mustafakemalpaşa), Dem(internet), Eliz, Bursa Araştırmaları, Öner, çiniKİTAP(2009-Şubat, yeni).

Yazınla ilgilenen gazete ve televizyonlara gelince…

Bazı gazeteler zaman zaman da olsa yazın-sanatla ilgili ekler yayınlamışlardır. Hakimiyet Gazetesinin önce “Ekspres Sanat”, sonra da 2000 yılında bir süre çıkardığı “Sanat-Kültür” dergi ekleri, Olay Gazetesinin “Bursa’da Yaşam” bunların başlıcalarıdır.

 Bursa televizyonlarının, Olay Televizyonu’nda haftada bir yayımlanan ve genel yapısı itibariyle “manzume”den öteye geçemeyen çalışmaların okunduğu “Şiirlerarası Yolculuk” dışında, Bursa yazınıyla doğrudan ve sürekli  ilgilenmek gibi bir kaygıları-izlenceleri olmamıştır. Zaman zaman bazı yazıncılar çağrılarak yapılan izlenceler “hiç yoktan iyi” olmakla birlikte Bursa adına yakışır yeterlikte ve düzeyde  değildir.

Dönem içinde, Bursa’da yazını önemsetmek, yazıncıları yüreklendirmek ve böylece yerel/ulusal yazın birikimine  katkı yapmak amacıyla Bursa’da gelenekselleşen/gelenekselleşmek yolunda olan önemli ödüller yaşama geçmiştir. Bursa Büyükşehir  “Ahmet Tanpınar Edebiyat Ödülleri”, “Çağdaş Gazeteciler Derneği Kültür Ödülü”, Bursa Yazın ve Sanat Derneği “Buyaz Öykü Onur Ödülü” ve “Buyaz Şiir Onur Ödülü”, Gemlik Belediyesi “Orhan Veli Kanık Gemlik’e Doğru… Şiir Ödülü.”

Bu dönemde Bursa yazın dünyasında bazı olumsuzluklar da yaşanmıştır. Bunlardan en önemlisi Büyük Şehir Belediye Başkanlığının iktidar partisi AKP’ye geçmesi üzerine, Belediye ve Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı kadroları ve  Bursa Edebiyat Günleri anlayışı da değişmesidir. Bu değişimin sonucudur ki, Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı 10. Bursa Edebiyat Günleri’ni, Bursa Edebiyat Günleri’nin ilk dokuzuna emeği geçen yazıncıları dışarıda bırakarak gerçekleştirmiştir. Daha sonraki yıllarda da bu tutumunu sürdürmüştür.

Bir başka olumsuzluk da 2000 yılının Ocak ayında yayın yaşamına başlayan Akatalpa Dergisi kadrosunun bölünmesidir. Derginin Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü Melih Elal’ın 2008 Mart’ında vefatından hemen sonraki aylarda Yayın Kurulu’ndaki bölünme sonunda Derginin Yayın Yönetmenliğini Ramis Dara üstlendi. Yayın Kurulu dışında kalan Nuri Demirci’yle Hilmi Haşal ise Eliz Edebiyat Dergisini yayın yaşamına soktular. Böylece Bursa yazını yeni ve nitelikli bir dergiye daha kavuşmuş oldu.

Dönemin önemli olumsuzluklarından biri de, Buyaz Yönetim Kurulu Üyelerinden Ramis Dara ve Ceyhun Erim’in 2009’un Nisan ayında bu görevlerinden ayrılmalarıyla Buyaz’ın bölünmesidir. Bu durum aynı zamanda Bursa yazın dünyasının son beş yıl içinde yakalamış olduğu bütünlüğün yeniden bozulması anlamına gelmiştir.

Bu olumsuzluklar Bursa yazın örgütlerinin, yayınevlerinin, dergilerinin kurumlaşmasını yavaşlatmış, görece küçük kent yazını olmasından beklenen bütünsel yazın devinimini duraklatmış, yazın ekollerin gelişimini, estetik birikiminin ve geleneğinin oluşumunu engellemiştir.

Ne yazık ki yaşamın kendini duyumsatma çabasının bir sonucu olarak Bursa yazın dünyası bu dönemde Ali Özçelebi, Melih Elal, Harun Cici, Bahri Çokkardeş ve  Ali Aksoy gibi önemli değerlerini yitirmiş olmanın acısını da yaşamıştır.

 
Toplam blog
: 74
: 569
Kayıt tarihi
: 11.03.10
 
 

1954 yılında Kars’ın Arpaçay ilçesine bağlı Bardaklı köyünde doğdu. Türkiye’nin çeşitli yörel..