Büyük Birleşik Beyin-Zihin Kuramı

Parçalar:

<ı>Kültürel:

Disiplin, polidisiplin, interdisiplin, meta-disiplin. Literatürde hepsi var. Bugün Dünya’da tüm üniversitelerde 2.500 civarında anabilim dalı var. Bilimkurgu (roman, film ve anime biçimleriyle de) gelecekbilimin meta-disiplinidir ve tersileri de.

Bunlar, -gnozi, -stezi ve -mnezi’lerin zihinsel değil, kültürel durumudur.

Bilginin kültürel yanı informatik, zihinsel yanı kognisyon’dur. Literatürde ikisi de var. Şerh: İkisi de geleneksel disiplinlerde parçalı durumlarda çalışıldı. Birleşik bir informatik ve birleşik bir kognisyon kuramı henüz yok, hele hele ikisinin sentezi ve praksisi hiç yok. Bunun gerçekleştirilmesi, 250 yıldan önce olmaz ve 2.500 yıl alabilir (ufuktaki tarihsel duralama dönemleri nedeniyle, (1991-2001 arasında başlayarak öncelikle ve kesinlikle sonrasında) şimdiden bu görünüyor).

<ı>Zihinsel:

Duyu-diller:

Aristo: Koku, tat, görme, işitme, dokunma. 50 tat olmasına ve Aristo’nun yanızca 4 tat tanımlamasına karşın, literatürde hala Aristo literatürü egemen.

Ülkü: Kimyasal, görsel, işitsel, motor, sözel.

Yeni duyu-diller yaratılırsa, yen yaratıcılıklar, bilgiler, zekalar da ortaya çıkacaktır. Örneğin, ritmik ve modern dansın motor zekası gibi.

Hipergnozi, sinegnozi (kavramsal çerçevesel / düşünce atlasısal / periyodik tablosal gibi) bütünsel x (sudoku gibi minimum harçalı ve bütünden eksik bir 5 duyu-dilli bir libretto akış çizelgesi gibi) parçasal), polignozi, intergnozi, transgnozi, metagnozi. Agnozi literatürde var. (Bu paragraf ayrı bir metin başlığı.)

Hipergnozi için bakınız aynı başlıklı metnim.

Sinegnozi, sinestezideki durum gibidir, bende arada bir tüm farklı bilgi alanlarındaki bilgileri aynı alanda birarada iç-duyumsamam ve kullanmam biçiminde vuku buluyor.

Çokdisiplinciler ve disiplinlerarasıcılar kendiliğinden polignostik oluyor.

Transgnozi, henüz fizikokimya yokken, bir kiyacının fiziğe doğru veya bir fizikçinin kimyaya doğruki bilgisel sıçramaları biçiminde vuku buldu ve böylelikle fizikokimya haritalandı.

İntergnozi, periyodik tabloyu düşünce atlasına (meta-2-sözel-dili meta-2-söle-dile) veya Aristo Mantığı’nı Euclid Geometrisi’ne (meta-sözel dili görsel ve meta-görsel dile) dönüştürme olarak vuku buldu.

Metagnozi, o yeranki gelecekbilimi aşan o yeranki bilimkurgudaki öğelerdir.

Hiperstezi, sinestezi, polistezi, interstezi, transtezi, metasinezi, astezi. Sinestezi literatürde var. (Bu paragraf ayrı bir metin başlığı.)

Sine-, poli-, inter- ve trans-, -gnozi’ler ve -stezi’ler, disiplinlerarasılık ve çokdisiplinlilik gibi, birbiri içine geçebilen tanımlar içerir. Hiper- ve meta-’lar, söylemin çok ötesine düşüyor şimdilik.

Hiperstezi: Mantıksal ve matematiksel diller (geometrik dil dahil), hiperstezi’dir, çünkü sözel dilin çok aşırısıdır.

Transtezi, hem sonradan görmeyenlerde görsel korteksin zayıflaması (limit agnozisi), hem sol eli kesilen birin sağ eli öğrenmesi, hem de doğuştan görmeyenlerin işitme duyusunun güçlülüğü anlamlarını birarada içerir. Transtezi ‘kros-modal’ olarak literatürde var (Sacks, M.B.A., Gregory).

İnterstezi, bir orksetra elemanlarını hem notalarının uzaysal akışını, hem de uzaysal olarak farklı yönlerdeki diğer orkestra elemanlarını (ki bunların her biri bir diğerine göre çok değipen açılardda ve uzaklıklada yer alır) izleyip, bir de onlardan artı-geribeselme alıp onlara artı-geri-besleme verip orketsrayı kakafoniden uzak tutma toplu becerisi olarak vuku bulur (motor ve görsel çift yönlü).

Transtezi, ‘Bir Resim Sergisinden İzlenimler’ bestesi gibi, görseli işitsele dönüştürme olarak denenmiş yollardan biri veya birkaçıdır. Tavernier’in ‘Bir Pazar Öğleden Sonrası’ filmi ise, resmi sinemaya (görseli görsele) dönüştüren bir denemeydi.

Akış çizelgesi, polistezik bir kavramsal çerçevedir.

Astezi, körlük ve sağırlık olarak literatürde var. Koku alma duyusunu yitirme de literatürde var (Çanakkale’de ve Sina’da, Emin Çöl).

Hipermnezi, sinemnezi, polimnezi, intermnezi, transmnezi, metamnezi, amnezi. Amnezi ve hipermnezi (Sacks, Pontito) literatürde var.

İntermnezi ve transmnezi, belleği çok güçlü olanların, örneğin çok sayılı kağıttan oluşan bir destedeki kağıtların sırasını, bir yola dizip, onlara farklı renkler ve biçimler verip, kodlaması olarak literatürde mevcut ama adı o değil.

Metamnezi, bellekte belli bir meta-form oluşunca, onu unutmanın imkansız duruma gelmesidir. Bunun rüyadaki ve hayal kurmadaki serbest çağrışımla doğrudan ilgisi var. Serbest çağrışımlar, çoğul yazılım ve donanım yolludur, dolayısıyla herhangi biri veya birkaçı engellense bile, diğerleri işler. Hepsi engellenmişse, zaten ölümden söz ediyoruz demektir ya da bitkisel yaşamdan.

Hipermati, sinemati, polimati, intermati, transmati, metamati, amati. Polimati literatürde var, interdisiplinist ve polidisiplinist anlamında kullanılıyor. Amati kitlelerin genel durumudur, kimi zaman ‘tarih bilinçsizliği’ diye de tanımlanır.

-mati ve -gnozi arasındaki ilişki literatürde yok. Ancak ikisi de sözlüklerde var.

Bir yol olarak, ikisini eşlenik ve/ya denk kategoriler sayabiliriz. Diğer bir yol olarak, aralarında nüans yaratırız. Örneğin, -mati’yi informatik, -gnozi’yi kognitif olarak tanımlayabiliriz.

Bütün / Toplam:

Zeka / deha, bilgi, yaratıcılık (= ilham + (karşıtlık anlamında) x sabır-sebat), ürün:

Zekasız bilgi, bilgisiz zeka, zekasız yaratıcılık, yaratıcılıksız zeka, bilgisiz yaratıcılık, yaratıcılıksız bilgi, zekasız ürün (yoğun işçilik), ürünsüz zeka, bilgisiz ürün, ürünsüz bilgi, bilgisiz ürün, ürünsüz bilgi (hata yapmamak veya hatası bulunmaması için yazmayan insan tipi) olabilir. Bunların hepsinin canlı veya kayıtlı örneğini biliyorum. Literatürde hepsi olmayabilir.

Şerh: Duyu-diller ve bilgi alanları, -stezi’ler -gnozi’ler ve -mnezi’ler birebir çakışmaz ve birbirlerine doğrudan ve birebir dönüşmez ve dönüştürebilecek tümleşik kavramsal çerçeveler henüz hazır değildir ama beyin bunu henüz bilmediğimiz yollardan ve raslantısal olarak yapıyor, bunu biliyoruz. Bu çok önemli bir şerhtir, vurgulansın. Ayrıca bir şerh: Dünya haritasının yapılması ile, dünya turu atılması hem farklı kişiler tarafından yapıldı, hem de farklı disiplinler tarafından, bu zorunlu değildi ama pratikte genelde böyle oluyor.

Üst-bütün / öte-bütün / meta-bütün için bir kavramsal çerçeve taslağı:

Gardner’in zeka tipleri ve Binet’nin zeka testi, literatürde hala egemen ama o zamanlardan bu yana durumlar çok değişti ve bu yenilikler ve farklılıklar henüz değil kabul, dikkat bile görmüyor. Yeni bir tanımlama olanağı:

Toplumsal, dışadönük, edimsel / eylemci, teknolojik / ürünsel / aletsel, etkin, aktuel, tümevarımsal, uzman, akıl yürütmeci, analitik, bilimsel, somut, içkin, gelenekçi zihin / zeka / akıl.

X

Bireysel, içedönük, kuramsal, tasarımsal, edilgin, potansiyel, tümdengelimsel, disiplinlerarası / çokdisiplinli, sezgisel, sentetik, metafizik, soyut, aşkın, öncü (avangard) zihin / zeka / akıl.