Çalışma için en verimli saatler

Verimli ders çalışmanın temel ilkelerinden biri de zaman denetiminin sağlanması ve verim alınabilecek saatlerin bilinmesidir. Bireysel farklılık göstermesine rağmen anlama ve dikkat yoğunlaşması günün belli saatlerinde artar ve azalır. Buna bağlı olarak aynı performans gösterilmesine rağmen çalışma sonrası alınacak verim de farklılık gösterir.

Yansıtıcı gözlem yapılmalıdır

Öğrenciler en verimli saat aralıklarını belirlemeleri için yansıtıcı gözlem yapmaları gerekir. Elbette gözlem sonunda tüm öğrenciler için geçerli verimli çalışma saatlerini belirlemek imkânsızdır. Ancak, günün hangi saatlerinde çalışıldığında daha kolay anlama gerçekleştiği, hangi saatlerde anlama zorluğu çekildiği, en verimli çalışma saatleri hangilerinin olduğuna yönelik verilere ulaşılacaktır. Öğrenciler için bu veriler söz konusu zaman aralığında hangi derse çalışılması gerektiğine yönelik rehberlik edecektir.  

Verimli saatler anlaşılması zor dersler için ayrılmalıdır

Bilişsel olarak zorlanılan derslere dikkatin en çok yoğunlaştığı saatlerde çalışılması gerekir. Öğrencilerin günlük çalışma zamanlarını planlanırken; başkasını örnek almak yerine, verimli olduğu saatler, yetenek, bilgi, beceri, tutum ve ihtiyaçlardan yola çıkmak daha yararlı olacaktır. Çünkü her birey kendine özgü olduğu için dersi anlama ve tekrar yapma süreleri de birbirlerinden farklı olacaktır. Çalışma planı yapılırken; derslerin zorluk kolaylık derecelerini göz önüne tutulmalıdır.

En ideal olan sabah çalışmaktır

İdeal ders çalışma saat aralıkları kişiden kişiye değişiklikler gösterebilmektedir. Ancak en verimli saatler, birçok insan için sabah saatleridir.  Çünkü bu saatlerde; zihin dinlenmiş ve algılama üst düzeyde olacaktır. Yeterli uyku alındığından dolayı çalışma sırasında uyuma ihtimali oldukça düşüktür. Ayrıca, çevresel dış uyaranlar da etkin değildir. Tüm bu bileşenler sabah yapılan çalışmalardan en üst düzeyde verim alınmasına zemin oluşturmaktadır.

Zaman aralıklarına göre öğrenme süreçleri

08.00 -11.00

Yapılan araştırmalar göre kortizon gibi uyanıklık veren ve kişinin dinamik olmasını sağlayan hormonların en fazla salgılandığı dönem sabah 08.00-11.00 arasıdır. Bu saat aralıkların; planlama, düzenleme ve ileriye dönük yapıcı fikir üretmek için en verimli olduğu zamanlardır. Özellikle bilişsel süreçlerin işe koşulduğu matematik, fen bilimleri gibi düşünmeyi gerektiren derslerin bu saatler arasında çalışılmasında oldukça fayda vardır.

16.00 - 18.00

Günün 16.00 - 18.00 arası zihinsel canlılığa geri döndüğü saatlerdir. Bilgilerin kısa süreli hafızadan, uzun süreli hafızaya aktarıldığı, dolayısıyla konuları tekrarı için ideal zaman aralığıdır. Bu saatler sabah seansında yapılan çalışmaların tekrar edilmesi gereken saatlerdir. Zihnin işleyişi bakımından tekrarların akşama doğru 16.00-18.00 arası yapılmalıdır.

Yapılacak etkili ve verimli tekrarlar bilgilerin kalıcı olmasını sağlayacaktır.

19.30 -22.30

Saat 19.30’dan sonra yine zihni çalışma için verimli bir zamana girilmektedir. Bu zaman aralığı yaklaşık 3 saat sürmektedir. Bu saatlerde yenilen yemeklerin sindirimi kısmen yapılmış, beyin yeni bir öğrenme ve tekrarlar için hazır hale gelmiştir.

22.30 sonrası

Günün bu saatinden sonra ve yapılan bilişsel etkinliklerde verim düşük olacaktır. Bunun nedeni zihinsel yorgunluk oluşması ve uyku ihtiyacını karşılama isteğidir. Ancak illa ki çalışılması gerekiyorsa bu vakitlerde daha zihni yormayan tekrarlara yer verilmelidir.

Zaman daha etkin kullanmak hazırlıklı olunmalıdır

Herhangi bir dersle ilgili çalışma gün ve saatlerinizi belirlerken; o dersin sınıfta işlendiği güne yakın olmasına dikkat edilmelidir.

Çalışma saatlerini mümkün olduğunca her gün aynı saatlerde konmalıdır.

Çalışma saatlerinizi mümkün olduğunca yemek saatiyle çakıştırmamasına özen gösterilmelidir. Yemekten hemen sonra derse başlanmamalıdır. Çünkü beyne gitmesi gereken kanın bir kısmı sindirim sistemine gittiğinden, halsizlik gibi durumlarla karşılaşılabilir.

Verimli çalışma için en yararlı zaman dilimlerinin 1,5 saat aralıklı olduğu bilinmelidir.

Evden okula gelirken, servislerde ve diğer araçlarda zamanı daha verimli kullanılmalıdır. Bunun için de daha önceden hazırlıklı olarak çantada ya bir kitap ya da daha önceden hazırlanacak küçük ders notları yazarak bulundurulmalıdır.

Faruk Ardıç

Eğitim Uzmanı