Çanakkale Şarap ve Kanyak Fabrikası Nasıl Kapatıldı?

CHP Çanakkale Milletvekili ve Çanakkale KİT Komisyonu Üyesi Sayın Ali Sarıbaş tarafından bir elektronik posta aldım. Sayın Milletvekili, Tekel’e ait Çanakkale Şarap ve Kanyak Fabrikası hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)’ ne bir soru önergesi vermiş.

Söz konusu önergede;

Çanakkale Şarap ve Kanyak Fabrikası’nın nasıl özelleştirildiği, hangi ülkenin eline geçtiği,  bir koyup üç alan yabancı firmanın, üretimi başka bir merkezde toplama bahanesi ile onlarca işçi ve aileleri ile birlikte, başta Bozcaada, Bayramiç, İntepe ve Çanakkale gibi birçok bölgemizde tek geçim kaynağı bağcılık olan, üzüm üreticilerini de mağdur ederek fabrikayı nasıl kapattığı, yaklaşık yılda 30 bin tonun üzerinde şaraplık üzüm üretiminin yapıldığı bölgemizde, fabrikanın kapatılması ile bağların %70’inin sökülerek binlerce ailenin nasıl işsiz kaldığı anlatılıyor ve TBMM’ nden bu soruların cevaplanması talep ediliyor. 

Ben de, ülkemizde her türlü tarımın nasıl bitirildiğine dair önemli bir örnek olduğu için bu soru önergesini sizlerle paylaşmak istedim. 

Belki sizler de TBMM Başkanlığı’ndan bazı cevaplar almak istersiniz. CHP Milletvekili Ali Sarıbaş’ın soru önergesini aşağıya aynen alıyorum.  

                        “ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

            Aşağıdaki sorularımın Maliye Bakanı Sayın Mehmet Şimşek tarafından Bilgi Edinme Kanunu ve Meclis İçtüzüğü gereğince yazılı olarak cevaplandırılması için gereğini arz ederim.

            Saygılarımla.

                                                                                        Ali SARIBAŞ

                                                                                 Çanakkale Milletvekili

                                                                                 KİT Komisyonu Üyesi

            1962 yılında kurulan Tekel’e ait “Çanakkale Şarap ve Kanyak Fabrikası” alınan kararla özelleştirildi. 2003 yılında, uzmanlarca değerinin 1 milyon dolar olduğunu söylenen Çanakkale Şarap ve Kanyak Fabrikası,  Limak-Nurol-Özaltın-TÜTSAB ortaklığının kurmuş olduğu “Mey İçki Sanayii ve Ticaret A.Ş.”ye 292 milyon dolara satılmıştır.  Çanakkale Şarap ve Kanyak Fabrikası, 2006 yılına kadar Mey İçki San. Tic. A.Ş. adıyla üretimine devam ederken, 2006 yılında %90’lık hissesini 900 milyon dolar karşılığında Amerikan “Texas Pacific Group”a satılmıştır. Yani Mey İçki Sanayii ve Ticaret A.Ş.’ti çok kısa bir süre içerisinde 1 koyup 3 kazanmıştır.

            “Texas Pacific Group” kısa bir süre fabrikayı işlettikten sonra; üretimi başka bir merkezde toplama bahanesi ile onlarca işçi ve aileleri ile birlikte, başta Bozcaada, Bayramiç, İntepe ve Çanakkale gibi birçok bölgemizde tek geçim kaynağı bağcılık olan, üzüm üreticilerini de mağdur ederek fabrikayı kapatmıştır. Yaklaşık yılda 30 bin tonun üzerinde şaraplık üzüm üretiminin yapıldığı bölgemizde, fabrikanın kapatılması ile bağlarının %70’ini sökülerek binlerce aile de işsiz kalmıştır.

Texas Pacific Group, 50 dönümden oluşan fabrika arazisini, 20 trilyon karşılında, 2007 yılında Form alışveriş merkezini inşa eden ve işleten Hollandalı Multiturkmall adlı firmaya satmıştır. 1962 yılında kurulan Çanakkale Kanyak ve Şarap Fabrikası, nihayet lojman ve ana bina kısmında yıkımların başlaması ile son bulan Mevcut alanda Alışveriş Merkezinin yapılacağı ve proje çalışmalarının devam ettiği ifade edilmektedir.

            Buna göre;    

1. 2003 yılında özelleştirme adı altında satılan, Tekel’e ait Çanakkale Şarap

ve Kanyak Fabrikası’nı devralan Mey İçki Sanayii ve Ticaret A.Ş. ile Özelleştirme İdaresi Başkanlığı arasında imzalanan devir sözleşmesinde, (üretim, yatırım, fabrika ve arazisinin devri ile işçi istihdamı başta olmak üzere) fabrikanın geleceği ile ilgili imzalanan sözleşmenin şartları nelerdir?

1. Protokol şartlarına uyulmadığı takdirde ilgili firmaya ne gibi yaptırımlar

uygulanacaktı?

1. Çanakkale Şarap ve Kanyak Fabrikası’nı devralan Mey İçki Sanayii ve

Ticaret A.Ş.’i devir sözleşmelerine uymadığı maddeler olmuş mudur? Oldu ise ilgili firmaya ne tür yaptırımlar uygulanmıştır?

1. Fabrika’nın kapatılması ile Çanakkale, Bozcaada, Bayramiç, İntepe başta

olmak üzere bölgemizde geçimini üzüm üretiminden sağlayan kaç aile işsiz kalmış, ne kadar üzüm bağı sökülmüş ve ne kadar üzüm üretilmeyerek ülkemize ekonomik kayıp yaratmıştır?

1. Çanakkale Şarap ve Kanyak Fabrikası arazisini en son sahibi Form

Alışveriş merkezini inşa eden ve işleten Hollandalı Multiturkmall firmasının fabrika arazisine Alışveriş Merkezi yaptırma projelendirme çalışmaları ve girişimlerinde bulunduğu doğru mudur?   Devir sözleşmesinde fabrikanın yıkılarak Alışveriş Merkezi yapılması maddesi var mıdır? Yok, ise Alışveriş Merkezi yapılmasının önüne geçilecek midir?

1. Zarar ediyor gerekçesi ile yatırımları artırmak, üretimin artırmak ve

istihdamı artırarak işsizliği önlemek amacı ile özelleştirilen Çanakkale Şarap ve Kanyak Fabrikasında, (onca işçi işten çıkarılmış, üzüm bağları sökülmüş, üzüm üretimi yok olmuştur) düşünülen amaç bu muydu? Amaca ulaşılmış mıdır?”

***

Türk tarım ve hayvancılığının içine düşürüldüğü durumdan kurtaracak aklıselim yöneticilerin, bir an evvel iş başına geçmesi dileğiyle…

Tülay Hergünlü 

Çanakkale- Geyikli, 03 Eylül 2013