Cehalet ve Cahil Tanımlamalarına İtirazlar

Cahiller konusu çokça tartışılan bir konudur. Cehalet kimilerine göre okuma yazma bilmemek, kimilerine göre yaşam standartları düşük olan kişiler, kimilerine göre toplumun büyük bir kesimini oluşturan genel halk tabanıdır.

Eğitimsiz olmak, suç değildir. Herkes bir zamanlar, annesinden doğduğu anda eğitimsizdi. Bulundukları şartlar, çevre, ailelerinin ekonomik gücü ve bakış açısı ile bugünlere geldiler.  Kişilerin birçoğunun şartları, durumları, hayatın olağan akışında gerçekleşen durumdur. Buna rağmen ailesine, çevresine, bulunduğu çevreye baş kaldıran ve çevrenin doğrularına karşı gelebilme cesareti gösterebilen, son derece zor bir duruma düşebilir. Çevresine başkaldırmak; çevreden dışlanmayı, şiddete, hakarete uğramayı göze alabilme, bunları sineye çekebilme gücünü de bünyesinde bulunduran, bulundurabilen ender kişilere nasip olabilir. Çevresine rağmen, farklı davranış gösterebilmek “cesaret” hatta “delilik” işaretidir.

Kılık ve kıyafet konusunda farklı olanlar, gelenek-görenekleri farklı olanlar cahil kabul edilemez. Farklı yerlerde doğanlar, dilleri farklı olanlar da cahil kabul edilemez.

Cahil bir konuda bilgisi olduğu halde diğer konularda bilgisi olmayanlar da cahil kabul edilemez. Misal doktor, iyi bir cerrah olabilir ama koyun beslemek, koyun sağmak, gibi konulardan bihaber olabilir. Aynı şekilde hayvancılık işi ile uğraşan biri de tıp konusunda bilgi sahibi olmayabilir. İkisinin de diğerinin alanlarında bilgisi yoktur ve kimse diğerinin alanında bilgisi yok diye suçlanamaz.

Günümüz cahil tanımlaması; tercihler, farklılıklar, mesleki farklılıklar, yaşayış şekilleri dikkate alınarak yapılan sübjektif cahil tanımlamaları ise tanım olarak büyük bir yanlışlığı gözler önüne serer. İstanbul Beşiktaş’ta doğan, babası işadamı olan Kastamonulu bir genç cahil değilken, aynı gencin amcaoğlu olarak dünyaya gelen, halen Kastamonu’nun Taşköprü ilçesinin Afşar köyünde doğan ve çitçilikle uğraşan gencin cahil olarak kabul edilmesi kabul edilebilir bir tanımlama değildir.

Cehalet ile kullanılan teknolojik cihazlar, kişinin üzerindeki kılık kıyafetler de kişinin cahil veya cahile olmadığına dalalet değildir. Villada oturabilenlerin cahil olmadığına dalalet olmayacağı gibi burada da tanımda kavram karmaşası bulunmaktadır. O halde kişilerin sahip oldukları imkânlarla ilgili yapılan tanımlamalar da sağlıklı bir tanımlama olamaz.

Toplumun önemli bir kesiminde paranın insanlara sınıf atlattırdığına dair bir düşünce anlayışı var. Çok para sahibi olan kişinin, alın teri ile yaptığı kazancı çarçur etmesi beklenemezken, geldikleri yeri bildiklerinden son derece tutumlu olurlar, ne oldum delisi olmazlar.

İdealde insan yapılan eylemlerde; sebep-sonuç, faydalı-faydasız, çevreye faydalı-çevreye faydasız, insanlara faydalı-insanlara faydasız, genelin yararına, uzun vadeli kazanç gibi birçok açılardan bakabilmeyi gerektiren, çok yönlü bakış açısı geliştiren ve bunun gibi daha birçok kritere göre dengeli yaşayan, soran sorgulayan insana göre çok fazla cahil vardır. İnsan aslında genel manada bilmediği konularda cahildir. Bizler şu anda uzayın derinliklerinde olan bitenlere karşı bilgi sahibi değiliz. Bu şu anda bizim bu konudaki bilgisizliğimizdir. “Ortaçağ Avrupa’sının” Hıristiyan inanışının nüfusun yarısından çoğunu hasta ettiğini ve ölüme sürüklediğini bizler şu anda bilebiliyoruz ancak bundan yüz yıl sonra GDO’lu gıdaların insanları nasıl yok ettiğini bizden sonra dünyaya gelenler öğrenerek belki de çok şaşıracaklar. Hâlbuki GDO’lu gıdaları halklara daha fazla kazanç sağlamak adına şu anda dünyanın en fazla kazananları olarak isimleri öne çıkan insanların dünyanın sayılı üniversitelerinden mezun “ceo” yöneticilerini biz dünyanın en iyi eğitimli kişileri olarak kabul ediyoruz. Ya da diğerlerini.  Hâlbuki dünyada bir çobana kimse böyle bir yakıştırma yapamaz. Çoban koyun güder. Diğerleri de öyle yapıyor…