Çekişmeli Boşanma Davası

Çekişmeli boşanma davası boşanmak isteyen eş tarafından açılmalıdır. Boşanmak isteyen eş boşanmak istemiş olduğu durumları bir dilekçe ile hazırlar. Dilekçenin başlık kısmı yani hangi mahkemeye iletileceği hususu açık bir şekilde belirtilir. Boşanma davası aile mahkemesine açılacağından başlık kısmında örneğin İstanbul da açılacak ise İstanbul Nöbetçi Aile Mahkemesine başlığı mevcut olmalıdır. Sonra kişi boşanma sebeplerinin hepsini baştan sona kadar sıralayacak ve her biri tek bir maddeden ibaret olacak. Tanık deliline dayanacaksa tanık delili de hukuki deliller kısmında yazacak. Dava dilekçesinde;

Mahkemenin adı.

Davacı ile davalının adı, soyadı ve adresleri.

Davacının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası.

Varsa tarafların kanuni temsilcilerinin ve davacı vekilinin adı, soyadı ve adresleri.

Davanın konusu ve malvarlığı haklarına ilişkin davalarda, dava konusunun değeri.

Davacının iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetleri.

İddia edilen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceği.

Dayanılan hukuki sebepler.

Açık bir şekilde talep sonucu.

Davacının, varsa kanuni temsilcisinin veya vekilinin imzası bulunmalıdır. Eğer dilekçede mahkemenin adı, davanın konusu ve malvarlığı haklarına ilişkin davalarda, dava konusunun değeri, davacının iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetleri, İddia edilen her bir vakıanın hangi delillerle ispat edileceği ile dayanılan hukuki sebeplerin haricindeki hususların eksik olması hâlinde, hakim çekişmeli boşanma davası açan tarafa eksikliği tamamlaması için bir haftalık kesin süre verecektir.  Bu süre içinde eksikliğin çekişmeli boşanma davası açan kişi tarafından tamamlanmaması halinde dava açılmamış sayılacaktır.

Çekişmeli boşanma davası açan taraf yukarıdaki hususlar itibari ile hazırlayacağı dilekçeyi verdikten sonra mahkeme, çekişmeli boşanma davası dilekçesi ile birlikte hazırlamış olduğu tensip zaptını davalı tarafa gönderir ve iki hafta içerisinde bu dilekçeye cevap vermesi gerektiği, varsa delillerini de sunması istenir. (Tensip zaptı önemlidir çünkü yargılamanın nasıl sürdürüleceği mahkemeye yatırılan avanslar ile harç ve masraflarda eksik olup olmadığı, ön inceleme için duruşma günü tertiplenmişse duruşma günü yer alır) Davalı taraf dilekçeye cevap verirse bunu yine boşanma davasının açıldığı mahkemeye iletmek zorundadır. Mahkeme gelen cevap dilekçesini çekişmeli boşanma davası açan tarafa tebliğ eder ve yine iki haftalık bir süre verir. Bu süre içerisinde çekişmeli boşanma davası açan taraf cevaba cevap dilekçesi düzenler ve bunu yine davanın açıldığı mahkemeye gönderir. Mahkeme en son bu dilekçeyi davalıya tebliğ eder ve davalı almış olduğu cevaba cevap dilekçesine yönelik olarak ikinci cevap dilekçesi düzenler ve bunu mahkemeye gönderdikten sonra artık dilekçeler teatisi dediğimiz 4 dilekçelik süre tamamlanmış olur. Mahkeme bundan sonra ön inceleme için vermiş olduğu günde tarafları duruşmaya çağırır. 

Çekişmeli boşanma davası eşlerin birbirleri ile boşanma konusunda mutabakata eremedikleri ve Türk Medeni Kanununda yer alan 166/3 maddesindeki hususlarda anlaşamadıklarından dolayı anlaşmalı olmayan ve Hukuk Muhakemeleri Kanununa göre çekişmeli davaların usul ve esaslarına tabi olan boşanmaya verilen isimdir.

Aslında anlaşmalı boşanma davası haricindeki tüm boşanma türleri örneğin aldatma (zina) sebebiyle boşanma, terk nedeniyle boşanma, pek kötü davranış nedeniyle boşanma, şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma ve sair boşanma türlerinin hepsi çekişmeli boşanma usul ve esaslarına tabidir. Taraflar yani karı ve koca boşanmanın çocuklara ilişkin hususu, malvarlığına ilişkin hususu, nafaka ve tazminatlara ilişkin hususlarında anlaşamamışlarsa ve boşanma konusunda hala kararlı iseler Türkiye Cumhuriyeti Aile Mahkemelerinde açacakları çekişmeli boşanma davası ile boşanabileceklerdir.  Anlaşılacağı üzere çekişmeli boşanma kavramı üst yani çatı bir kavramdır. 

Boşanma; geçerli olarak ve kanunlara uymak kaydı ile usul ve esaslara riayet ederek kurulmuş bir evliliğin eşlerin kanundaki sebepler ile koşulları dayanak göstererek mahkemede bunları ispat etmek suretiyle hâkimin hükmü ile sonlandırılmasına verilen isimdir.

İlgililer arasında uyuşmazlık olmayan hâller, ilgililerin, ileri sürülebileceği herhangi bir hakkının bulunmadığı hâller, hâkimin resen harekete geçtiği hâller ÇEKİŞMESİZ yargı işleridir. Çekişmesiz yargı işlerinde, niteliğine uygun düştüğü ölçüde, basit yargılama usulü uygulanır. Çekişmesiz yargı işlerinde aksine bir hüküm bulunmadıkça resen araştırma ilkesi geçerlidir. Mahkemeler dışındaki resmî makamlara bırakılan çekişmesiz yargı işlerinde uygulanacak usul, ilgili özel kanunlarında belirtilen hükümlere tabidir. Görüleceği üzere çekişmesiz yargıda uygulanan usul ve esaslar çekişmeli yargıda uygulanmayacak ve çekişmeli yargıda tam tersi düzenlemelere itibar edilecektir.

Çekişmeli boşanma davası ücreti ne kadar ya da boşanmak için ne kadar para lazım sorularının cevabı tanık sayısı, dosya eğer bilirkişiye gidecek ise yani müşterek çocuk için bir sosyal inceleme raporu SİR aldırılacaksa bu durumda verilecek ücret, harç ve diğer gider avansı (posta masrafı, pul masrafı, dosya masrafı ve sair) delil avansı gibi unsurlardan ötürü değişkenlik gösterebilmektedir. Ancak bir ÖRNEK vermek gerekirse 2020 yılı için çekişmeli boşanma davası ücreti; Başvuru Harcı: 54.4 TL, Dosya Gideri: 0.6 TL, Peşin Harç: 54.4 TL, Tebligat Gideri: 140 TL, Bilirkişi Ücreti: 290 TL, Keşif Gideri: 0 TL, Tanık Gideri: 68 TL (iki tanık), Diğer İş Ve İşlemler: 70 TL olmak üzere toplamda 677,40 TL dir.

Çekişmeli boşanma davasında ilk duruşmaya ön inceleme duruşması denir. Ön inceleme dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra yapılır. Ön inceleme duruşmasında tanık dinlenmez. Aile Mahkemesi hakimi ön incelemede; dava şartlarını ve ilk itirazları inceler, uyuşmazlık konularını tam olarak belirler, hazırlık işlemleri ile tarafların delillerini sunmaları ve delillerin toplanması için gereken işlemleri yapar, çekişmeli boşanma davası açan taraf ile davalı tarafı sulhe ve arabuluculuğa teşvik eder, anlaşma olmazsa bunu tutanağa geçirir. Unutulmamalıdır ki ön inceleme duruşması tüm davanın yol haritasıdır ve dava buna göre devam eder. Ön inceleme tamamlanmadan ve gerekli kararlar alınmadan tahkikata geçilemez ve tahkikat için duruşma günü verilemez. Bu yüzden ön incelemenin tamamlanması şarttır. Hakim, öncelikle dava şartları ve ilk itirazlar hakkında dosya üzerinden karar verir ancak gerektiği takdirde kararını vermeden önce, bu konuda çekişmeli boşanma davası açan davacı ve davalıyı ön inceleme duruşmasında dinleyebilir. Aile Mahkemesi, dilekçelerin karşılıklı verilmesinden ve yukarıdaki maddelerde belirtilen incelemeyi tamamladıktan sonra, ön inceleme( çekişmeli boşanma davasında ilk duruşma) için bir duruşma günü tespit ederek taraflara bildirir. 

Çekişmeli boşanma davasında ilk duruşmada taraflara dilekçelerinde gösterdikleri, ancak henüz sunmadıkları belgeleri mahkemeye sunmaları veya başka yerden getirtilecek belgelerin getirtilebilmesi amacıyla gereken açıklamayı yapmaları için iki haftalık kesin süre verilir. Bu hususların verilen kesin süre içinde tam olarak yerine getirilmemesi hâlinde aile mahkemesi hakimi tarafından o delile dayanmaktan vazgeçilmiş sayılmasına karar verilecektir. Çekişmeli boşanmada ilk duruşma tamamlandıktan sonra aile mahkemesi hakimi tahkikata başlamadan önce, hak düşürücü süreler ile zamanaşımı hakkındaki itiraz ve def’ileri inceleyerek karara bağlar. Çekişmeli boşanmada ilk duruşma tamamlandıktan sonra aile mahkemesi hakimi duruşma tutanağı düzenleyerek tekrar bir duruşma günü verir. Düzenlenen ön inceleme duruşma tutanağında bir sonraki celsede tanık dinlenecek ise taraflara tanıklarını ve adreslerini bildirmeleri için süre verileceği gibi belirlenen günde tanıkları hazır etmeleri bildirilir. Çekişmeli boşanma davasında ilk duruşma ve sonuçları yukarıda da izah ettiğimiz üzere takibi yapılması gereken bir durum olup tarafların bu konularda son derece dikkatli olması şarttır.

Çekişmeli boşanma davasında hakim mevcut durumu aydınlatmak ve kusur durumu yönünden araştırma yapmasını gerektirecek tazminat talebi varsa kusur araştırmasını sonuca vardırmak için soru sorabilir. Hakim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir. Tanığa soru sorulmadan önce hakkında tanıklık yapacağı olayla ilgili olarak, hakim tarafından kendisine bilgi verilir ve tanıklık edeceği konulara ilişkin bildiklerini söylemesi istenir. Hakim, tanık sözünü bitirdikten sonra, ifade ettiği hususların açıklanması veya tamamlanması amacıyla başka sorular da sorabilir. Örneğin boşanmaya ilişkin hususlarda dinlenmesine sebebiyet veren durumları görüp görmediği yani görgü tanığı olup olmadığı, tarafları kaç yıldır tanıdığı, hakaret ve sair kişilik haklarına bir saldırı olmuş ise buna görgü ya da işitsel tanıklığı olup olmadığı, kavga gürültü duyup duymadığı ve sair hususlarda sorular sorabilir. Çekişmeli boşanma davasına katılmamak davanın süreci bakımından olumsuz sonuçlara gebedir.

Çekişmeli boşanma davası ne kadar sürer sorusunun net bir yanıtını bulmak zordur. Çünkü her olay kendi sübjektif yapısı içerisinde değerlendirilir ve bir çekişmeli boşanma davası 8 ay sürerken bir diğeri 2 yılda bitmeyebilir. İlk derece mahkemelerinde açılan çekişmeli boşanma davaları büyük şehirlerde aile mahkemelerinin yoğunluğu da hesaba katarak ortalama 1- 1,5 yıl sürmektedir. Buna itiraz ile üst derece mahkemesindeki süreler de eklenince süre uzamaktadır. Ancak boşanma davası açmış olan taraflara tavsiye edilecek olunursa önemli olan davanın süresi değil gerçekten de sonucudur. Nitekim dava 3 yıl da sürse eğer hak kaybı varsa bu durumda tarafların gözleri süreyi değil kaybetmiş oldukları velayetini alamadıkları çocukları ve maddi manevi zararları olmaktadır. Bundan dolayı açılan boşanma davalarının alanında uzman boşanma avukatı vasıtasıyla takibi tavsiye olunmaktadır.

Çekişmeli boşanma sebepleri farklı sebepler olabileceği gibi eşin aldatması, hakaret, cinsel isteksizlikler ve psikolojik ve cinsel şiddet, fiziksel şiddet, sosyal şiddet, duygusal şiddet, ekonomik şiddet, görsel şiddet, zina, haysiyetsiz hayat sürme, akıl hastalığı, terk etme gibi birçok farklı unsur olabilir. Eşler açısından evlilik birliğinin sürdürülmesi kendilerinden beklenilemeyecek derecede çekilmez hale gelmiş ise bu çekilmezlik her ne olursa olsun boşanma sebebi olarak gösterilebilecektir.

Hukukumuzda ücretsiz boşanma davasının açılabilmesi adli yardım başlığı altında Hukuk Muhakemeleri Kanununda düzenlenmiştir. Buna göre kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, gereken yargılama veya takip giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimseler, iddia ve savunmalarında, geçici hukuki korunma taleplerinde ve icra takibinde, taleplerinin açıkça dayanaktan yoksun olmaması kaydıyla adli yardımdan yararlanabilirler. Adli yardım, Aile mahkemesinden; icra ve iflas takiplerinde ise takibin yapılacağı yerdeki icra mahkemesinden istenir. Talepte bulunan kişi, iddiasının özeti ile birlikte, iddiasını dayandıracağı delilleri ve yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren mali durumuna ilişkin belgeleri mahkemeye sunmak zorundadır

Çekişmeli boşanma davası bir hukuk davası olduğundan dolayı düşme kararı verilmesi mümkün değildir. Hukuk davalarında düşme kararı olmaz, düşme kararı adli yargıda verilebilecek bir karar olup ceza davalarında verilebilir. Çekişmeli boşanma davalarında verilebilecek kararlar ise açılmamış sayılma, karar vermeye yer olmadığı kararı, davanın kabulü, davanın reddi kararlarıdır. Çekişmeli boşanma davası açmış olan taraf eğer boşanmak istemiyorsa davasından feragat edebilir. Feragat hüküm kesinleşinceye kadar verilebilir. Feragat kesin hüküm gibi sonuç doğurur. Ya da çekişmeli boşanma davası açmış olan taraf davasını geri alabilir. Hüküm kesinleşinceye kadar, ancak davalının açık rızası ile dava geri alınabilir. 

Boşanmak için gerekli evraklar mahkemeye sunulacak her türlü delil olabilmektedir. Onun haricinde boşanmak istenilen eşin TC numarası ve adresi yeterlidir. Örneğin boşanmak istediğiniz eşinizin sizi aldattığına ilişkin sosyal medya hesaplarına ilişkin yazışmalar varsa ve bunlar ortak kullanımdaki bir bilgisayarda ele geçirildiyse bunların ekran kayıtları boşanmak için gerekli evraklardandır. Yine çekişmeli boşanma davanızı bir boşanma avukatı ile takip ettirmek istiyorsanız boşanma avukatı için noterden çıkaracağınız bir vekâletname de boşanmak için gerekli evrak olabilecektir.

Çekişmeli boşanma davasında ilk duruşma önemlidir çünkü duruşmaya sadece taraflardan birinin gelmesi ve yargılamaya devam etmek istemesi durumunda, gelmeyen taraf eğer mahkeme tarafından kabul edilecek geçerli bir mazereti yoksa yapılan işlemlere itiraz edemez ve diğer taraf, onun muvafakati olmadan iddia ve savunmasını genişletebilir. Çünkü taraflar ön inceleme aşamasında sadece karşı tarafın muvafakati ile iddia ve savunmalarını genişletebilecekken ön inceleme duruşmasından sonra sadece ve sadece duruşmalara geçerli bir mazereti olmadan gelmeyen tarafın izni olmadan veya sonradan vereceği ıslah dilekçesi ile genişletebilir.