Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

05 Haziran '09

 
Kategori
Kültürler
 

Çerkez düğünleri

Çerkez düğünleri
 

ÇERKEZ KIZI


Katı saygı kurallarıyla bilinen, kızlarıyla anılan, danslarıyla göz dolduran, gelenek göreneklerine bağlı,
asil bir ırktır Çerkezlik.

Büyüklere saygıyı, küçüklere sevgiyi, oturmayı, kalkmayı, yürümeyi öğreten,
kız erkek ayırmayan, gelenek göreneklerine bağlı insanlardır Çerkezler.

Genelde hep katı kurallarıyla bilinir Çerkezler.
Örneğin: içlerinde büyüklerinizin olduğu bir ortamda oturmanız,
bacak bacak üstüne atmanız pek hoş karşılanmaz. Onların bulunduğu yere girdiğinizde saygı itibariyle geri geri çıkarsınız yanlarından.

En çok bilinen kuralları da düğünlerde uygulananlardır.

Çerkezlerde evlilik, uyulması zorunlu bin türlü kuralın eşlik ettiği bir törenle gerçekleşir.

Bir Çerkez genci evlenmek mi istiyor?

*Yuvayı geçindirecek maddi gücü olacak,

*Büyük kardeşi bekarsa onun evlenmesini bekleyecek, (ki bu sancılı bir süreçtir, çünkü evlilik Çerkezlerde genelde geç yaşlarda olur. 40 yaşına gelmiş ama hala evlenmemiş birçok Çerkez görebilirsiniz.)

*Uzak ya da yakın akrabadan eş adayı seçmeyecek (tam tabir nikah düşmeyecek.)

*Mümkünse aynı köyden birini tercih etmeyecek (Çünkü köydeki herkes kardeştir güdümü hakimdir.)

*Evleneceği kişinin mutlaka Çerkez olmasını gözetecek… (Özellikler kızlar.)

Bütün bu şartlara bir de “zor beğenir” olmaları eklenince Çerkezlerin neden geç evlendikleri yeterince açığa çıkıyor. Ama tüm bunları yerine getirmekte yetmiyor. Kız kaçırmadan kız istemeye, nikahtan düğüne, gelin almadan damat çıkarmaya bin türlü kural keskin bir şekilde işliyor.

Tabi günümüzde bu katı kuralları uygulayan köyler oldukça az ama hala adetlerin devam ettiğini söylersek yalan söylemiş olmayız.

KIZ İSTEME (LHUH)

<ı>

<ı>

Öncelikler Çerkezlerde bu tür konular direk olarak aile büyüklerine açılamaz. Bu ayıptır özellikle yengeler aracılığıyla konu aileye iletilir.

Kız isteme törenlerine de öyle herkes gidemez aile bir heyet belirler ve bu heyet lhuh denilen kız isteme törenine katılır. DAMAT ve BABASI bu törene katılmazlar. Genelde kız tarafının hatırını sayabileceği kişiler heyette yer alır.

Buradan sonrası Çerkezler içinde bazı ayrılıklara yol açmış. Kimi Adigeler ilk seferinde onay verirken birçoğu heyetin 3. gelişinde fikirlerini belirtirlermiş.

İlkinde kızla konuşalım denir, ikincisinde biz haber veririz denir ve son gelişlerinde “tamam” denirmiş.

Yani tam anlamıyla kız evi naz evi. : )

Tabi bu kadarla da kalmıyor bu aşama eğer kız tarafı oğlan tarafını tanımıyorsa bu seferde kız tarafından bir heyet belirleniyor. Ve kız heyeti erkeğin evini görmeye gidiyor. Aileyi konuya komşuya soruyor. İşte bu adete de ev görme yani VUNALPLHE deniyor.

Belki de işin en ilgi çeken yanına geliyoruz.

NİKAH (NEKİHITH)

Evet, kız istendi ev görüldü aileler tanıştı sıra nikahta. Nikah gelinin evinde yapılır. Buraya kadar tuhaf bir şey yok ancak nikaha “GELİN ve DAMAT” katılmaz yerlerine vekil tayin ederler. Buradan sonrası günümüzde resmi nikahlardan sonra yapılan İmam Nikahıyla aynı devam eder. Ve de aynı günümüzde ki gibi, bu sırada oyunlar ve eğlenceler olmaz. Evliliğe dair sohbetler edilir. Sofralar kurulur.

DÜĞÜNE HAZIRLIK

Nikahtan sonra kız baba evinde bir yıl veya daha fazla kalır. Bu süre içinde çeyiz ve müstakbel akrabalar için hediyeler hazırlanır. Bu dönemde genç teyzeler, halalar, gelinler, komşu kadınlar ona yeni ailesinde nasıl davranması gerektiğini, kocasının ve diğer yaşlıların karşısında ne gibi görevleri olduğunu öğretirler.

İlk geceden başlayarak evlilik yaşamının gerekleri anlatılır. Evlenecek kız akrabalarının ve yakın komşularının düğünleri dışında diğer sosyal etkinliklere katılmaz. Katıldığında da evli kadınlar gibi sadece izleyici olur.

Akşamları kızın yanına kız ve erkek arkadaşları gelir. Jeşşıs(gece oturması) diye adlandırılan sohbet ve eğlenceler düzenlenir. Nikahtan önce arkadaşlarıyla birlikte kızın evine rahatça girip çıkabilen damat, bundan sonra evin çok uzağından geçmek, kızın ailesinden yaşlılarla karşılaşmaktan kaçınmak zorundadır.

Eskiden düğün sırasında alınan belirli bir miktarda başlık parasından söz edilirken günümüze yaklaştıkça o da kaybolmuş.

GELİN ALMA (NISAŞE)

Dini nikah ve başlığın alınmasından sonra NISAŞE (gelin alma) günü kararlaştırılır.

Ailenin büyüğü akrabalarına, köylülerine, kendi arkadaşlarına haber verir. Tören, gelin alıcı sofrası (fızışe yefe) ile başlar. Yemekler verilir. Köy halkı önce doyurulur ve bu sofra sırasında organizasyonun içeriği konuşulur. Ve bu komiteye bir başkan seçilir yani FIZIŞE THAMADE.

Geline eşlik etmek üzere varsa kız kardeşi yoksa ailenin yengesi ve PŞINOVA denilen mızıkacı seçilir.

Gelin evden çıkıp damat evine ulaşana kadar arabasının önünde kırmızı bir örtü olur. Arabanın etrafında ki atlılar örtüyü almak isteyen köy gençlerini engellemeye çalışırlar. Gençler KUEBJEDENE denilen geçiş bedelini öderler.

Aynı zamanda gelin odasından ve evinden çıkarken de evin büyük erkekleri geline ziynet eşyaları takarlar.

Gelin damat evine ulaştığında temsili olarak damadın ninesi evden kaçar ve tatlı sözlerle geri getirilir. Gelinin eve girişi ve kadınların kendi arasında yaptıkları törenden sonra gelin kaynanasının yanına girmekte serbest olur.

Farkındaysanız damat bu süreç içinde aktif olarak hiçbir etkinliğe katılmıyor. Çünkü damat ya evlerinin karşısındaki dağda gelini gözetliyor ya da en yakınının evinde törenin bitmesini bekliyor olur. Damadın arkadaşları da damadı yalnız bırakmaz.

Ee tabi her şey gelinlere değil. Gelin eve girdikten 3-4 gün sonra damatta törenlerle kaldığı evden çıkartılır. Bunada ŞAVOYİŞIJ adı verilir.

Buradan sonrası da çok ilginçtir. Gelin girdiği evdekilere isimleriyle hitap etmez örneğin adı Recep olan birine adıyla hitap etmesi hoş karşılanmaz. Bu yüzden gelin evdekilere kendi yakıştırdığı isimlerle seslenir. Ve çoğu zamanda kişinin yengesinin taktığı ad onda kalır…

Ama Çerkez kızları içinde değer hani bu kadar çileye. : ) Kendim de Çerkez’im diye söylemiyorum Çerkez kızları terbiyelidir, hamarattır, akıllıdır, saygılıdır, naiftir, uzun boylu beyaz tenlidir, kültürlerine ve ailelerine bağlıdırlar, sabırlıdırlar, içten oldukları kadar mesafelidirler.

(Yazımda kaynak olarak 2003 Mart ayının 120 sayılı Atlas dergisinden yararlandım.)

Birkaç tanede link koymak istiyorum.

http://www.wat.tv/video/nartdance-apsuva-omzn_lvar_.html

Günümüz Çerkez düğünleri.

http://www.vtunnel.com/index.php/1010110A/8f6aacbe92150e216266d56f5a56f68f6080342bedbbed5e919522bf1d9ba2f51478bd3f38fb577917480

http://www.vtunnel.com/index.php/1010110A/8f6aacbe92150e216266d56f5a56f68f6080342bedbbed5e919522bf1def95e8495fcd5d1ede775f8dacaccc3b2c0d255844a772bed23af617480


http://www.vtunnel.com/index.php/1010110A/8f6aacbe92150e216266d56f5a56f68f6080342bedbbed5e919522bf1debb5cd0c4db87324c558438dacaccc3b2c0d255844a772bed23af617480

Berat Ece ÖRS

 
Toplam blog
: 58
: 1647
Kayıt tarihi
: 13.05.09
 
 

Marmara Üniversitesi Halkla İlişkiler bölümü öğrencisiyim. Okumak, yazmak ve hayata dair yorumlar ya..