Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

26 Haziran '12

 
Kategori
Tarih
 

Çerkez Ethem'i anlamak

Çerkez Ethem'i anlamak
 

İyi bir asker


Ethem Bey anılarında kendini şöyle tanıtır. “Ben kimim? Ben Emlak ve arazi sahibi, mesut ve müreffeh yaşayan aynı zamanda ekmeğinin hasmı denecek kadar cömert bir ailenin evladıyım. Merhum Babam Ali Bey, Malikanesinin bulunduğu Bursa Vilayetinde, şeref ve haysiyeti ile tanınmış bir kimse idi. Ben, Babamın çok sevdiği en küçük oğlu, ağabeyiminde evlatlarına tercih ettiği küçük bir kardeş idim.”

 

Yakın tarihimizin üzerinde çok tartışılan ve yargılara varılan, fakat aynı ölçüde bilinmeyen, tanınmayan bir kişilik, Çerkez Ethem. Tarihimizin kimi bölümleri gerçekten flu (Açık seçik olmayan, bulanık)ve çok karanlıktır. İnsanın harman olduğu bir dönemde, iyiyle kötüyle, büyüklük küçüklükle, erdem şerefsizlikle, özveri ihanetle içice girmiş birbirine karışmıştır. Ethem bey olmasaydı Ulusal Kurtuluş savaşımız daha başlangıcında “iç isyanlar” nedeni ile boğulabilirdi. Aynı zamanda “Mustafa Kemali TBMM Kapısına asacağım” sözünün sahibini anlamak, zor olsa gerekir. Ethem beyin daha sonra asıl düşman Yunan tarafına katılmasını hoş görmek mümkün olmadığı gibi, elem verici bir olaydır.

           

            Bugünü dünden ayıramayız, bugünü iyi anlayıp doğru değerlendirme yapmak için dün ile bugün arasındaki süreci iyi bilmek gerekir.

 

Yunus Nadi Çerkez Ethemle ilgili “Çerkez Ethem Kuvvetlerinin ihaneti” der, Nazım Hikmet, Kurtuluş Destanı eserinde “ve 1800 atlı ve ihanet yani”, Hasan İzzet Dinamo, Kutsal İsyan adlı eserinde “sosyalist düşünceye yakın halkçı bir önder” der, Yalçın Küçük Hoca, Türkiye üzerine Tezler kitabında “naiv popülist eğilimli, Çerkez bir köylü hareketini, bir devrimci demokrat hareketi, kişisel yeteneksizliği yüzünden heba etmiş, bu yüzdende ihanet etmiştir. Bu söylenebilir der, Ayrıca “hain saymanın imkansızlığı yavaş yavaş belli oluyor” der, Doğan Avcıoğlu ise “Eşkiyalıktan, Bolşevikliğe, Bolşeviklikten Yunan işbirlikçiliğine bir çırpıda geçiveren Ethem” der, Doğu Ergil ise”Merkez-çevre çelişkisi içerisinde borunlu bir çatışmadır” der, Mete Tuncay “Eşrafın tavrından dolayı Kuvay-ı seyyareyi ortadan kaldırmak zorunlu olmuştu” der, Zeki Sarıhan “Maceracı, hain” der, Cemal Kutay “Ulusal Kahraman olması gerektiğini bunu İsmet İnönünün önlediğini” der, Lord Kınross “Başı bozukların sonu” olarak değerlendirir, Sovyet Araştırmacı Noviçev “Bir Kemalist, provokatördür.” Der, İlhan Selçuk ”Ulusal Bağımsızlık amacı ile yola çıkan bir insanın pusulasını şaşırarak ihanetin karanlık kuyusunanasıl düştüğünü anımsadım” der, Tarık Buğra “Ben hala Çerkez Ethem olayının o günkü şartlrda önlenebileceğine inanıyorum. Bunda İsmet Paşanın sert, tavizsiz tutumunun etkisi olduğunu düşünüyorum. Ethem mağrur insandır. Hatasını anlamıştır ama geri dönmemiştir. Der.

               

                Düzenli ordu kurulana dek kurduğu kuvvay-i seyyareyi kuvvetleri ile TBMM'ye karşı girişilen ayaklanmaları bastıran, (Anzavur Ayaklanması, Çopur Musa Ayaklanmasıile Geredeve Yozgatisyanları) Ali Fuat Paşaile birlikte Gediz Muharebeleri'ne katılan ve TBMMkuvvetleri ile Gediz'i geri alan Düzenli ordunun kuruluşu döneminde, kayıt altına girmek istemeyerek hükümete başkaldırdıktan sonra ihanetle suçlanan Çerkez Ethem.

            Mustafa Kemal tüm söylenenleri ve yapılanları soğukkanlılıkla karşılamıştır. Zira Atatürk ne yaptığını bilen usta bir önder, Üstelik plotitik manevralar yapmakta tecrübeli, uzak görüşlü olduğundan, dostunu düşmanını iyi bilen, yeri geldiğinde ise uzun vadeli amaçlar için gözünü kırpmadan gerekeni eylem alanına sokan esnek ve soğukkanlı bir yapıya sahip bir komutan ve devlet adamıdır.

            Çerkez Ethem asker olarak başarılıdır. Ama salt askerlikle iktidar savaşı yapılamamaktadır, yapılamadığını kendi mücadelesinde görmüştür. Çünkü; İktidar mücadelesi çok yönlü bir harekettir

 

Çerkez Ethem hain ilan edildiğinde “Beni ihanetle itham edenlere soruyorum. Ben, ne zaman, hangi tarihte ve mevzide, esasen müdafaa ettiğim cepheden bir adım dönmüşümdür de bir tek kurşun atmışımdır? Bir tek kardeş kanı dökmüşümdür.” Diye sorar.

           

           Sizce de gerçekten Çerkez Ethem hain miydi?

 

Nizamettin BİBER

Uzman İnşaat Mühendisi 

 
Toplam blog
: 887
: 2743
Kayıt tarihi
: 06.06.12
 
 

Yeni dünya düzensizliğinde insan olmaya çalışan ve okuyarak ne kadar cahil olduğunu gören, olayla..