Çeşitlemeler/ Ver Bir Fahrettin

Gazanfer ERYÜKSEL

 

 I

Garip ama gerçek…

“Bugüne değin, var olmayan yazarlardan birçok ‘çeviri’ yaptım. Hattâ var olmayan bir Türk yazarının, var olmayan bir kitabı üzerine yazdım. Bir kul çıkıp da, ‘Kim bu yazar, ne zaman yayımlanmış bu kitap?’ diye sormadı.”

(Ferit Edgü, Tüm Ders Notları sf.158)

 

 II

Bitmeyen tek aşk!

“Sevgililik ya da aşk duygusu zamanla yara alabiliyor, örselenebiliyor, bitebiliyor… Bitmeyen tek aşkın gerçek ve lirik bir dostluk olduğunu Edip Cansever öğretti bana.”

Tomris Uyar

 

 III

Anılarda gençleşmek!

Nihat Ziyalan Amerika’nın Vermont bölgesinde bir sahafta bir şiir seçkisi bulur. “”Upuzun Anlamlı Kısa Şiirler”…  Çeşitli dillerden çevrilmiş şiirler vardır ve çoğunun şairi de belli değildir. Seçkinin en önemli özelliği ise her şiir için iki-üç sayfalık yorumlar yapılmasıdır. O kısacık şiirlere yapılan yorumların müthiş olduğunu söyler Nihat Ziyalan… Şu şiire ise takılıp kalmıştır.

 

“Yemimi yürütüyor balıklar / Hissetmiyorum / Tazesini takıp /Salıyorum / Hayallerimin denizine”

 

Bu şiire dört sayfa yorum yapılmıştır. Yorumun özetinin özetini Nihat Ziyalan’dan okuyalım. 

 

“Okuyucuya umut aşılıyor… Yaşlılık… Maksat balık tutmak değil, o heyecanı yaşayarak anılarda gençleşmek!” 

 

 IV

Ver Bir Fahrettin!

Fahrettin Kerim Gökay (9 Ocak 1900, Eskişehir - 22 Temmuz 1987, İstanbul) İstanbul’un simge valilerinden biridir. 

 

Tıp fakültesinden 1922 yılında mezun olduktan sonra, Emraz-i Akliye (Akıl Hastalıkları) uzmanı olur. Uzun süre öğretim üyesi olarak çalıştıktan sonra 24 Ekim 1949-26 Kasım 1957 tarihleri arasında sekiz yıl İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı olarak görev yapar. Daha sonra, İsviçre (Bern) Büyükelçiliği'ne atanır. XII. dönem İstanbul Milletvekilliği, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı, İmar ve İskân Bakanlığı görevlerinde bulunur. Basılmış birçok eseri mevcuttur.

Halk tarafından çok sevilen ve kısa boyu dolayısıyla hakkında "Mini Mini Valimiz, Ne Olacak Halimiz?" tekerlemesi üretilmiştir.

 

Sadece bu tekerleme mi? O dönemde 17’lik rakılar üretilmektedir ve halk bu rakılara “Fahrettin” adını takmıştır. Meyhaneye gelen müşteri siparişini verir. “Ver bir Fahrettin…”

Bu ilginç durumu babamdan ve bazı eskilerden dinlemiştim. Ama edebiyatımıza yansımasına hiç rastlamamıştım. 

 

Nihat Ziyalan’ın Sincan İstasyonu Dergisi’nde (Temmuz Ağustos 2016) “Kanguruca” adlı köşesinde Adanalı hemşerisi Memed Arif B. (Mehmet Bacaksızlar) ile ilgili anılarını paylaşır. Bir dostun sonsuz ışığa göçmesinin acısı ve hüznü vardır kalbinde…

 

Yazısını, Memed Arif B.’nin Sözcükler dergisinin 25. Sayısında yayınlanmış bir şiiriyle sonlandırır. İşte bu şiirde eski İstanbul Valisi Fahrettin Kerim Gökay vardır. Hem de Adana’da… Mini-mini valimizin şöhreti Adana’ya kadar gitmiştir. 

 

Annem elimden usanmış

O gün de nah el kadar 

Pullu çekmişim üst üste

Uçtum kuş gibi eve

Sokak kapısını açtım

Elimde kamış oltam

Yem sepetinde oynayan balıklar

Biri de Gelebicin!

Sekiz bıyık!

Karşımda rahmetli 

Babam, bir bana

Bir balıklara baktı

Yüreğim güm güm!

“Sen mi tuttun?”

Özgüvenle evet, dedim

Güldü

Şalvar cebinden çıkarıp

Beş lira uzattı

Beyaz’ın oğlundan bir ufak

Fahrettin Kerim al!

Şu sürahiye de Konyalı’dan 

Şalgam doldur!

 

Meraklısı için parantez… (Gelebicin tatlı sularda avlanan balıkların en irisidir.) 

 

 V

Sidney’den dostlukla…

“Bugün bir film seyrettim. Kırklı yıllarda geçiyor: Almanlar Paris'e giriyor. Yalnız Paris değil Fransa'nın çoğu yerine dağılıyorlar. 

 

Bir köye yerleşen bir askeri birlik köylülere kök söktürüyor. Kumandana sayısız ihbar mektubu geliyor. Hepsi de imzasız. Şu Yahudi, bilmem kim Çingene, şu kadın Almanlardan nefret eder, filan hırsızdır... Tam 56 mektup…

 

Kumandan Almanya'dan bir yazı uzmanı getirtiyor. Köyde kim varsa hepsine küçük bir mektup yazdırıyor. Altında yazanın ismi var. O mektuplardan muhbirlerin hepsi yakalanıyor. Topluca, suçları köylülerin önünde yüzlerine okunuyor ve kurşuna diziliyorlar. 

 

Kumandan ihbar edilenlere hiçbir şey yapmıyor. Bu filmin konusunu sizlerle paylaşmak istedim. 

 

Sydney'den dostlukla…”  Nihat Ziyalan.