Çevre Bilinci ve Adana

Adana ilinin 2,085,225 olan nüfusunun 1,988,642 kısımlık nüfusu merkez ilçelerde  (Çukurova, Karaisalı, Yüreğir, Sarıçam, Seyhan) yaşamaktadır. Bu durum bizlere göstermektedir ki, il nüfusunun yaklaşık olarak %86’sı bu merkez ilçelerde yer almaktadır. Adana ili büyük ölçüde çevre illerden oluşan göçlerin etkisi ile çevresel sorunlar ve kentlilik bilincinin oluşamaması yönünde sorunlar ile karşı karşıya kalmaktadır.

TC Çevre ve Orman Bakanlığı’nın 2005-2006 için yayınlamış olduğu “Türkiye Çevre Sorunları ve Öncelikleri Envanteri Değerlendirme Raporu”na göre “İllerin çevre sorunlarının öncelik sırası” incelendiğinde Adana, “Atıklar” konusunda 1. sırada, “Hava Kirliliği” konusunda 2. sırada, “Toprak Kirliliği” konusunda 3. sırada, “Su Kirliliği” konusunda 4. sırada ve “Orman Tahribatı” konusunda 5. sırada yer almaktadır. Bu rapora göre; “Hava kirliliğinin giderilmesinde karşılaşılan güçlükler” açısından Adana ili “Toplumsal bilinç eksikliği” konusunda 2. sırada yer almaktadır. Yine bu rapora göre; “İl sınırları içerisinde kirliliğe maruz kalmış su kaynaklarının(yer üstü ve yer altı) kirlenme nedenleri”ne bakıldığında “Seyhan Baraj Gölü, Seyhan Nehri, DSİ Drenaj Kanalları ve Ceyhan Nehri”nin “evsel sıvı atık, evsel katı atık, sanayi atıkları ve zirai faaliyet” gibi nedenler dolayısıyla “Çakıt Deresi ve Çatalan Barajı”nın ise “evsel sıvı atık, evsel katı atık ve zirai faaliyet” gibi nedenler dolayısıyla kirliliğe maruz kaldıkları anlaşılmıştır. Bu raporun göstermiş olduğu verilerden de anlaşılacağı üzere Adana ilinde ciddi bir “çevresel sorun ve çevre konusunda bilinç eksikliği” mevcut bulunmaktadır. Bu sorunların mevcut bulunması da, Adana halkının çevre konusunda ciddi bir eğitimden geçip bilinçlenmesi adına bir şeyler yapılmasını gündeme getirmektedir. Çünkü, bir şehirde yaşayan insanlar yaşadıkları çevre konusunda ne kadar duyarlı olurlarsa, o şehir de o kadar temiz ve yaşanılabilir olur. 

2008 yılında Adana’da uygulanan “Adana Kent Sorunları Sempozyumu” adı altında Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenen çalışmaya göre; “Türkiye’nin ve Adana’nın en önemli sorunu” sorusunun karşılığında elde edilen verilerde “çevre” %8,48’lik oranla Türkiye’de 5.sırada yer alırken, %15,44’lük oranla Adana’da 3. sırada yer almaktadır. “Türkiye’nin ve Adana’nın en önemli çevre sorunları” sorusuna verilen yanıtlar sonrasında ise Türkiye %29,38’lik oran ile “çarpık kentleşme”de 1. sırada, %17,37’lik oranla “hava kirliliğinde” 2. sırada yer alırken; Adana ise %27,74’lük oranla “çarpık kentleşme”de 1. sırada, %16,73’lük oran ile “atıklar ve çöp”te 2. sırada yer almaktadır. “Çevre sorunlarına karşı alınabilecek önlemler” sorusuna verilen yanıtlara göre ise %26,99 oranı ile “eğitimle insan duyarlılığının artırılması” cevabı göze çarpmaktadır. Yapılmış olan bu çalışma da bizlere göstermektedir ki, Adana ili “çevre sorunları ve çevre konusunda bilinç eksikliği” gibi sıkıntılar yaşamaktadır. Çevre sorunları, bırakın mahalledeki komşunun komşuya zarar vermesini, dünyanın bir ucundaki bir kişinin çevre ile ilgili yaptığı tahribatın bedelini, dünyanın diğer ucundaki başka bir kişiye, hatta gelecek kuşaklara ödetecek kadar etkin bir alandır. Bu nedenle, Adana açısından çevre sorunları önlem alınması gereken önemli bir konudur.

Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği kapsamında oluşturulan “Taşıma Amaçlı Kullanılan Alışveriş Kullanımının Azaltılması Komisyonu” Türkiye’de 20-25 bin ton plastik poşet kullanıldığını belirtmiştir. Çevre açısından düşünüldüğünde tüm ekolojik sistemi çökertrmeyi başarabilecek naylon poşetin toprağa karışabilmesi için en az 500 yıl, en çok 1000 yıl gibi uzun bir sürenin geçmesi gerekmektedir. TC Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın 2002 verilerine göre ülkemizde naylon poşet ve plastik talebi her yıl 1.7 , ithalatta 6.5 oranında artmaktadır. Naylon poşet, çöp ve kirlilik oluşturmasının yanında, üretim sürecinde suyumuzu tüketir, göl ve nehirlerin akış rejimlerini bozar, depolama sürecinde ciddi maliyetler oluşturur, doğal yaşam ortamlarına verdiği zararla, nesli tehlike altındaki türlerin varlığını da tehlikeye sokar. Tüm bu zararlar göz önüne alındığında dünyada bir çok ülke naylon poşet kullanımını ya yasaklamış ya da başka alternatif çözümler üreterek kullanımını azaltma yolunu seçmiştir. Örneğin; Avustralya’da 2008 yılı sonunda süper marketlerde naylon torba kullanımına son verildi. Çin’de Haziran 2008 tarihinden başlamak üzere çok ince plastik torba üretimi ve süpermarketlerde kullanılması yasaklandı. İrlanda Mart 2002’de naylon poşet kullanımına yönelik bir vergi koydu, o yıldan önce 1,2 milyar poşet tüketiliyorken, vergi sonrası tüketim %95 oranında düştü. Sel sırasında su akışını kestiği ve ciddi maddi hasara sebep olduğu için Bangladeş’in başkenti Dakka’da da naylon poşet kullanımı yasaklandı. Güney Afrika, Almanya ve Kanada’da naylon poşetler ancak ücret karşılığı alınabiliyor. İngiltere’de 50 mağazada bez çanta uygulaması yapılarak naylon poşet talebinin bir yılda %70 oranında düşürülmesi sağlandı. Bu uygulamalar bizlere göstermektedir ki, temiz bir çevreye sahip olan bir dünyada yaşanmak isteniyorsa eğer, naylon poşet kullanımının önüne geçilip alternatif çözümler üretilerek halk bez çanta, file ya da kese kağıdı kullanımına teşvik edilmelidir.