Çin kendi yolcu uçağını üretiyor

Önceleri, kalitesiz mal ürettiği öne sürülerek küçümsendiler. Ancak Çin, emeğe dayalı sektörlerde düşük maliyet avantajını kullanarak dünya ekonomilerine kök söktürdü. Söktürmeye de devam ediyor. Çin’den bütün dünyaya yayılan ucuz mallar nedeniyle birçok ülkede fabrikalar kapanıyor, insanlar işsiz kalıyor. Çin darbesini yiyen az gelişmiş ülkeler derin ekonomik krizlere girerken, gelişmiş ülkeler ise çareyi yüksek teknolojiye yatırım yapmakta, hizmet sektörüne ağırlık vermekte ve markalaşmakta arıyorlar.

Ancak bin yıllık uykusundan uyanan Çin’in amansız rekabeti burada kalmayacak gibi görünüyor. Zira, birbuçuk milyar nüfuslu bu dev ülke yüksek teknolojiye yatırım yapmaktan da geri durmuyor. IBM’in kişisel bilgisayar markasını satın alarak Lenovo adı altında üretmeye başlayan, İngiliz Rover otomobilini fabrikasıyla birlikte ülkelerine götüren Çinliler, bunlarla da yetinmeyerek kendi özgün teknolojilerini geliştirmeye çalışıyorlar. Çin, ABD ve Rusya’nın ardından uzaya insanlı araç gönderebilen tek ülke konumunda. Çinliler, bildiğiniz üzere Ukrayna’dan henüz tamamlanmamış haldeki Varyag uçak gemisini de eğlence gemisi yapacağını söyleyerek satın alıp ülkelerine götürmüşlerdi. Varyag’ın boğazlardan geçiş izninin ülkemize her yıl 2 milyon Çinli turist gönderileceği vaadiyle alındığını çoğumuz anımsayacaktır. Biz gözlerimiz doğuda, gelecek Çinli turistleri bekleyeduralım, onlar çoktan Varyag’ı uçak gemisi olarak donatmaya başladılar bile.

Çinlilerin uzun dönemli kalkınma planlarına koyduğu önemli stratejik hedeflerden birisi de yerli yolcu uçağı üretimi. Niye olmasın ki! Şu anda 1000 civarında yolcu uçağına sahip olan Çin’in 2020 yılına dek 1600-1700 yeni uçak daha satın alması gerektiği hesaplanıyor. Onlar da akıllılık edip, yaklaşık 200 milyar dolar tutan bu uçakların parasını Airbus ya da Boeing’e kaptırmaktansa kendi ülkelerine yatırım yapmayı yeğliyorlar. Hem böylelikle sağlam bir uçak sanayiine de sahip olacaklar.

1950 yılından beri küçük uçaklar üretebilen Çin, büyük yolcu uçağı üretimiyle ilgili çalışmalarına bundan 5 yıl önce başladı. Avrupa ve ABD’den 19 uçak parçası imalatçısı firma ile anlaşarak kendi yolcu uçağını üretmenin ilk adımlarını attı. ARJ21 adı verilen çift motorlu bu uçaklar modeline göre 70, 90 ve 105 yolcu kapasiteli olacaklar. McDonnell Douglas şirketinden satın alınan lisansla üretilen ilk uçaklar eskiden THY’de de bolca bulunan DC9’lara çok benzeyecekler. Geçtiğimiz Mart ayının sonlarına doğru ARJ21’in Şangay şehrindeki montaj hattı büyük bir törenle açıldı. Gecikme olmazsa, üretilen ilk ARJ21 uçaklarını iki yıl sonra semalarda görmeye başlayacağız.
Çin devlet yetkilileri, ARJ21 üretim hattının açılış töreninde hedefi daha da büyüterek, yakın gelecekte 150 kişilik uçak üretmeyi planladıklarını söylediler. Üretilen uçakların dünya piyasasına satılmak istenmesinin özellikle vurgulanması Boeing ve Airbus gibi dev uçak üreticilerinin canını epeyce sıkmış olmalı.

Gelişmelere bakılırsa, önümüzdeki yıllarda bütün dünyada Çin malı otomobillerin, otobüslerin, gemilerin, uçakların, uyduların, bilgisayarların yaygınlaşması kaçınılmaz görünüyor.