Çocuklar - Uyuşturucu - Anne ve Babalar

Okullarımız açılıyor. Çocuklarımızın, okul yollarında, çevresinde karşılaşacakları olaylardan kaygı duyuyoruz. Özellikle de, çocuğumuz uyuşturucuya alışır mı kaygısını yaşıyoruz. Milli Eğitim Bakanlığı, okul çevresinde gerekli tedbirlerin alınacağını söylüyor ama biz yine kaygılıyız, çocuğumuzun uyuşturucu batağına düşmesinden korkuyoruz.

Yurt dışında öğretmen olarak görev yaptığım dönemlerde, uyuşturucu ile ilgili kurslara, eğitimlere katıldım. Öğrendiklerimi ve deneyimlerimi bir yararı olur düşüncesiyle sizlerle paylaşmak istiyorum.

Konuyu, dört bölümde anlatmak istiyorum.

A - Alışkanlık nedir? Uyuşturucular, sigara, alkol alışkanlık yapar.

B - Anneler, Babalar çocuklarını uyuşturucu alışkanlığından korumak için neler yapabilirler ?

C - Uyuşturucu alışkanlığı tehlikesi ile ilgili pratik bilgiler - Çocuğumuzdaki belirtiler -

D - Uyuşturucuya alışmış çocuklarımız için, Anne ve Babaların davranış biçimleri

- A-

Uyuşturucu dolu bir dünyada yaşıyoruz. Uyuşturucu sözünden, esrar, LSD, Marihuana, Kokain, Eroin, gibi yasak olanlarla, toplumda hoşgörüyle karşılanan Alkol,Teskin edici ilaçlar, ve nikotin (sigara) gibi maddeleri kastediyoruz.

Gençler ve çocuklar uyuşturuculara çok çabuk alışabiliyorlar.

Uyuşturucu alışkanlığını önleyebilen hazır bir reçete maalesef yok ama, Anne ve babaların çocuklarını uyuşturucu alışkanlığından koruyabilmek ve kurtarabilmek için yaşanmış bir çok deneyimler vardır. Bu deneyim örneklerini diğer bölümlerde sunacağım.

Hepimizin yaşadığı bir çevre vardır. En yakın çevremiz de ailemizdir. Çevremizle sıkı ilişkiler içindeyiz. Bu ilişkiler yumağında bir çok problemler yaşarız.

Aile içinde yaşanılan problemler, sorunlardan kaçarak çözümlenemez. Amaç sorunlardan kaçmak değil, onları kendi gücümüzle çözmeyi öğrenmeliyiz. Çocuklarımızın davranışlarını gözlemlemeliyiz. Bu durumda normal olan davranışlarla, problemli olan davranışları ayırt edebilmeliyiz. Kısaca özetlersek:

.

Normal ilişkiler:

Çevremizdeki insanlara ve nesnelere belirli bir ölçüde ihtiyacımız vardır.

 *Birey olarak çevremizdeki insanların ruhsal ve sosyal sorunlarından etkileniriz.

*Her zaman kendi kendimize düşünüp karar vermek ve çevremizdekilerle tartışıp, uyum sağlamak zurundayız.

*Çocuklarımız uyum sağlama yeteneğini aile içinde, anne ve babadan öğrenirler ve öğrendiklerini kendi kendilerine uygularlar.

Problemli durumlar :

*Eğer şahısta sorumluluk duygusu yok ise.

*Eğer sorunları çözmek yerine uyuşturuculardan yardım umuyorsa, korkularını bastırmak için veya ailede arkadaşlar arasında, iş yerinde, çevresinde olan anlaşmazlıkları unutmak için veye şahsi sorunlardan, aile içi ve eşlerle olan anlaşmazlıklardan, iş yerindeki veya okuldaki problemlerden kaçmak için ve problemlerden doğan yükü azaltmak için uyuşturucu alıyorsa.

Bu sorunları aşmak için, bilinmesi gereken önemli durumlar:

*Herkes çevresindeki anlaşmazlıklarla, kendisi uğraşmak zorundadır.

*Yapıcı her tartışma, kişinin kendine güvenini sağlar,

*Herkes kendisi ve başkaları için sorumluluk taşımayı yavaş yavaş öğrenmek zorundadır.

* Uyuşturucularla sorunlar yalnızca kısa bir süre unutulabilir, fakat çözülemezler,

*Uyuşturucu kullanmak, kişiyi eninde sonunda alışkanlığa sürükleyecek ve daha fazla sorun yaratacaktır.

*Uyuşturucular, sorunlardan kaçmak isteyenlerin seçebileceği sonu karanlık olan bir yoldur.

- B-

Anneler, babalar çocuklarını uyuşturucu alışkanlığından korumak için neler yapabilirler ?

Çocuklarımız, bizi kendilerine örnek alırlar ve taklit ederler ! Çocuklarımızı ve gençlerimizi bağımsız yetiştirmek onları uyuşturucu bağımlılığından uzak tutabilecek en önemli etkendir. Kendine güvenen, tartışan, problemleri çözmeye çalışan, sorumluluk duygusu gelişmiş çocuk ve genç yetiştirmek için gayret göstermeliyiz.

Kendisinde sorumluluk duygusu gelişmemiş kişilerde uyuşturucuya alışma tehlikesi çok daha fazladır.

Çocuklarımız bizim davranışlarımızı görüp öğrenirler. Onlar bizler gibi sorunların çözümünde, bizim davranışlarımızı kopya ederler.

Aile içindeki anlaşmazlıklara karşı davranışlarımız:

*Anlaşmazlıklarda karşılıklı oturup konuşabiliyor muyuz ?

*Her iki tarafında kabullenebileceği bir çözüm yolu bulabiliyor musunuz ? Yoksa bir taraf evet demek zorunda mı bırakılıyor ?

* Yoksa sorun varken, hiç bir sorun yokmuş gibi yaşamımızı devam mı ettiriyoruz.

* Sorunlardan kaçmak için kendimizi çalışmak vb ile mi avutuyoruz.?

*Çocuklarımızın eğitiminde anne baba olarak farklı davranış mı sergiliyoruz ?

* Baba çok sert, anne ise sonunda herşeyi bağışlayan yumuşak birisi mi?

Yukarda da değindiğimiz, çocuklarımızı bağımsız olarak , yetiştirme konusunu biraz açmak istiyorum.

Çocukların kendilerine güvenebilmeleri, kişilik sahibi olabilmeleri için yalnız başlarına anasız babasız hareket edebilecekleri alanlara ihtiyaçları vardır. Burda anne ve babalara düşen görev bu serbestliğin sınırlarını belirlemek ve yol göstermektir. Eğer anne ve babalar, çocukları için her şeyi yapıyorlarsa, onları şımartmakla kalmazlar, aynı zamanda onları bağımlı, pısırık ve beceriksiz kişiler olarak yetiştirmiş olurlar. Bağımsızlık ve sorumluluk ancak uzun sürede, küçük adımlarla ve alıştırmalarla verilebilir. Ayrıca her yaştaki çocuklar için belirli sınırlar koymak kaçınılmazdır. Bu sınırlar belirlenirken aile, okul, meslek eğitimi, maddi durum, ev durumu gibi aileden aileye değişen etkenlerin göz önünde tutulması gerekiyor. Çok geniş sınırlar, çocuklarda kararsızlığı, gereksiz sınırlamalar ve yasaklar, yaşamı gerçek anlamıyla kavrayamasına karamsarlık ve bunalımlara yol açar.

Anne ve babaların bu sınırlamalar konusunda kararsızlığı bugün böyle yarın başka anlayışı, çocukları doğal alarak şaşırtmaktadır.Bu durum ilerde çocukların karar verme yeteneklerini olumsuz yönde etkileyecek, şaşkın lacaklardır.

- C-

Uyuşturucu alışkanlığı tehlikesi ile ilgili pratik bilgiler - Çocuklarımızdaki belirtiler -

Oğlunuz veya kızınızda uyuşturucu alışkanlığını bilmemiz için, çocuklarımızın bazı davranışlarını gözlemlemeliyiz.

Normal olan, davranışlar: (Ergenlik dönemiyle birlikte)

*Ergenlik çağındaki çocuklarda genellikle, derslerindeki başarılarda dalgalanma olabilir.

*Aile yaşamından uzak durmak isteyebilirler.

* Ruhsal yönden içine kapanma, aşırı sinir, saldırganlık, ve tekrar normal davranışlar gibi değişkenlikler olabilir.

*İlgi ve istekleri hergün değişebilir.

* Okulunu, çevresini. mesleki eğitimini değiştirme davranışı içinde olabilir.

Problemli olabilecek davranışlar:

*Çocuğunuzun derslerdeki başarı oranı tamamen ve her dersten birden düşmüşse,

*Arkadaşlarını sık sık değiştiriyorsa veya arkadaşlarına sırt çeviriyor, çevreyle ilşkilerden kaçınıyorsa,

*Tamamen içine kapanıyorsa,

*Okulu tamamen bırakmak,meslek eğitiminden ayrılmak istiyorsa,

*Kendisi için bir gelecek görmüyor, geleceğe yönelik bir adım atmıyorsa,

Uyuşturucu alışkanlığınının BAŞLANGICINI gösteren kesin bir işaret yoktur.

Genel olarak ellerin tiremesi, aşırı derecede terlemek, uykusuzluk, heyecanlanma, huzursuzluk ve sakinleşme ile bunalımlar arasında değişen durumlar, dalgalanmalar.. alışkanlığın - bağımlılığın- belirtileri olabilir.

Eğer çocuğunuzun uyuşturucu kullandığından eminseniz, ona karşı davranışınızda tutumunuzda değişiklikler yapmak zorundasınız.

Eğer:(16 yaş altı)

*Çocuğunuz 16 yaşından küçükse, ona daha fazla zaman ayırmalısınız.

*Aile içindeki yaşam ve düzenin şartlarını inceleyip gerkirse değişiklikler yapmalısınız.

*Çocuk zor durumda diye, onun sorumluluk ve yükümlülüklerini üstlenmeyiniz. Ona durumdan kendisinin sorumlu olduğunu anlatınız.

* Çocuğunuza verdiğiniz izinlerde serbest zamanlarda kısıtlamalara gidiniz.

* Çocuğunuza sevgi ve yakınlılığınızı devam ettiriniz.

* Olulu davranışlarını destekleyip onu cesaret verin.

*Çocuğunuzun samimi olduğu kişi ve kuruluşlarla, öğretmen ve arkadaşlarıyla ilişkiler kurunuz.

Çocuğunuz 16 yaşından büyükse:

*Söylenenlere kulak asmıyorsa,

 *Sizi sadece ihtiyaç halinde kullanmaya yelteniyorsa,

*Hiç bir yardımı kabul etmiyor ve yapılan tavsiyeleri hiç dikkate almıyorsa,

*Bu durumda tüm maddi ve manevi sorumluluğu çocuğun kendisine bırakmak zamanıdır.

* Bu durumda da yine belirli sınırlar koymanız gerekir. Evinizde yine hak ve ve ödevleri siz belirlemelisiniz.

* Çocuğunuzun vereceği kararların sonucununda ona ait olduğunu vurgulamalısınız.

* Sitem etmeden dyaloga devam ediniz.

Eğer oğlunuz veya kızınızın uyuşturucu aldığından eminseniz ve bu durum uzun bir süreden beri devam ediyorsa :

Alınan uyuşturucunun miktarı önemli değildir. Çoğu zaman gençler uyuşturucuya rağmen okul eğitimini aksatmaksızın durumu idare edebilir. Az uyuşturucu, az alışkanlık demek değildir. Uyuşturucu bağımlılığı kişinin yaşamını baştan sona tamamen değiştirecektir.

Bağımlılığın anlamı şudur:

*Vücut artık uyuşturucusuz duramaz.

*Uyuşturucu alımadığı zaman vücudun buna reaksiyonu sancılar olacaktır ki çaresi tekrar uyuşturucu almaktır.

* Vücut uyuşturucuzuz duramadığı için de artık günlük yaşamın tek amacı uyuşturucu maddeyi bulmak olacaktır.

*Yaşı ne olursa olsun, kişiyi uyuşturucu alışkanlığı, ruhsal ve bedensel yönden tamamen esir almıştır.

 - D-

Uyuşturucuya alışmış çocukların, anne ve babaların yapması gereken davranışlar:

*Çocuk- genç- uyuşturucuya tamamen alışmış, bağımlı hale gelmişse, artık bundan böyle suçun kimde olduğunu aramak hiç bir şeyi ve gerçeği değiştirmeyecektir. Problemi konuşmak ve çözmek için girişimlerde bulunulmalı.

*Öncelikle psikolojik yardım ve tedavi için ilgili sağlık kuruluşlarının yardımına ihtiyacınız vardır.

* Çocuğunuza karşı davranışlarınız için sizde psikolojik yardım almalısınız.

* Çocukları bu alışkanlığa bulaşmış ailelerle ilşkiler kurarak iyi örneklerden yararlanılmalı.

* Uyuşturucu alışkanlığı olan çocukları, anne ve babaların yalnız başlarına kurtaramayacakları, bilinmesi gereken acı bir gerçektir.

Uyuşturucuya yakalanan gençler, kendi çaba ve güçleriyle bu alışkanlıklardan kurtulmak zorundadırlar !

Evlat sevgisini ve şevkatini çocuktan esirgemeden uyuşturucu konusundaki sert ve kesin tutumunuzu değiştirmemelisiniz.

Erdoğan Şahin

Kaynak: Kinder - Drogan - Eltern Ein Ratgaber für Eltern - Türkische Ausgabe- Bremen

Resim : Uyuşturucu Araştırma Yayınlarından