Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 
 

Prof Dr İrfan Serdar Arda

http://blog.milliyet.com.tr/driserdararda

30 Eylül '13

 
Kategori
Bebek - Çocuk
 

Çocuklarda gece idrar kaçırma sorunu

Çocuklarda gece idrar kaçırma sorunu
 

Henüz merkezi sinir sistemi gelişmediği için, gece idrar kaçıran çocuklarda beş yaşına dek tedaviye gerek yoktur.


Gece işemesi ya da enürezis nokturna, bilinçli olarak ortaya çıkan bir sorun değildir. Doğru tanı ve tedavi ile gece işemesi yakınması olan çocukların çok büyük bir kısmı tedavi edilebilir.

 

Gece işemesi nedir?

Doğumsal ya da sonradan gelişen herhangi bir neden olmaksızın, 5 yaşın üzerindeki çocukların gece uyku sırasında istemsiz olarak altını ıslatmasıdır. Çocuk sadece gece yatağını ıslatıyorsa basit tip, eğer birlikte gündüzleri sık sık idrara gitme, idrara sıkışma, idrar kaçırma ya da uzun süreli kabızlık gibi yakınmalar da varsa karmaşık (kompleks) tip gece işemesi olarak tanımlanır.

 

Kimlerde daha sık görülür?

Toplumlara göre farklılık göstermekle birlikte, 5 yaşına kadar olan çocukların % 20’sinde, 10 yaşına kadar olan çocukların ise % 5’inde görülür. Bu oran 15 yaşından sonra % 1’e iner. 10 yaşına dek erkek çocuklarda kız çocuklarına oranla 2 kat daha fazla görülürken bu yaştan sonra görülme sıklığı her iki cinsiyette de yaklaşık olarak eşittir.

 

Gece işemesinin nedenleri nelerdir?

Basit tipte gece işemesine neden olan birçok etmen söz konusudur: Bunların başlıcaları; ailesel geçiş (anne ve babanın sadece birinde varsa % 46, ikisinde de varsa % 77), böbrekler tarafından oluşturulan idrarın miktarını ayarlayan bir hormon olan antidiüretik hormon’un yetersiz salgılanması, mesane kapasitesi azalması, işeme disfonksiyonu, yineleyen idrar yolu enfeksiyonu, doğumsal idrar yolu anormallikleri, şeker hastalığı ya da hipertiroidizm gibi nedenlerdir.

 

Uyku derinliği ya da gece uyanma zorluğu daha önceleri önemli bir etmen olarak kabul edilirken, yapılan son çalışmalarda gece işemesi olan çocuklardaki uyku düzeninin aslında diğer çocuklardan çok da farklı olmadığı saptanmıştır.

 

Ancak, asıl neden merkezi sinir sisteminin henüz tam olarak gelişmemiş olmasıdır. 5 yaşına dek bu gelişmenin tamamlanması beklendiğinden tedavi yaklaşımlarına bu yaştan sonra başlanmalıdır.

 

Gece işemesi olan hastalarda ne tür incelemeler yapılmalıdır?

Basit tipte yakınması olan hastalarda tedavide doğrudan gece işemesi üzerine odaklanmak gerekir. Eğer karmaşık tipte gece işemesi söz konusuysa, var olan bulgular ile ilgili ayrıntılı incelemeler yapılmalıdır. Bunların yanısıra; çocuğun işeme ve dışkılama alışkanlığı, sıvı alma alışkanlığı, uyku düzeni ve psikolojik durumları da sorgulanmalıdır. Bu amaçla, Çocuk Cerrahisi kliniklerine başvurularak su içme ve işeme oranlarını belirleyen bir işeme izlem çizelgesi düzenlenerek, bir haftalık bir izlem ile çocuğun günlük işeme alışkanlığı ortaya çıkarılabilir.

 

Gece işemesinin tedavisinde genel ilkeler nelerdir?

Gece işemesi olan hastalar genellikle hastaneden hastaneye, hekimden hekime gezen “sahipsiz” hastalardır. Konu hakkında yeterli donanım ve deneyimin olmaması ya da hasta ve ailesine yeteri kadar zaman ayrılamaması nedeniyle, çoğu kez hastalarda uygun olmayan ya da günümüzde terkedilmiş tedavi yöntemleri uygulanabilmektedir.

Tedavinin başarılı olabilmesinde temel kural, her hasta için özgün bir tedavi yaklaşımının düzenlenmesidir. Aile konu hakkında bilgilendirilmeli, çocuğa da anlayacağı şekilde durum ve yapması gerekenler anlatılmalıdır. Aile ve çocukta oluşan bir umutsuzluk ya da güvensizlik varsa bu ortadan kaldırılmalıdır. Unutulmamalıdır ki, her yıl gece işemesi ile başvuran hastaların % 15’i kendiliğinden düzelmektedir.

 

Merkezi sinir siteminin gelişmesinin zaman alacağı göz önünde tutularak, gece işemesi için tedaviye 5 yaşından önce başlanmamalıdır. Yakınmaların tümüyle geçtiğinden ve yinelemediğinden emin olunduktan sonra tedavi kesilmelidir.

 

Tedavi başlıca iki kısımdan oluşur: Destekleyici tedavide, öncelikle ilaç kullanmaksızın gece işemesinin önlenmesi sağlanmaya çalışılır. Yanıt vermeyen hastalarda ise alarm tedavisi ve ilaç tedavisinden oluşan özgün tedavi yöntemi uygulanır.

 

Destekleyici tedavide uyulması gereken başlıca kurallar şunlardır:

 

  • Beslenme alışkanlıkları ve günlük sıvı alımı düzenlenmelidir.

  • Yatmadan 2 saat öncesi sıvı alımı kısıtlanmalıdır.

  • Kabızlık yakınması mutlaka sorgulanmalı, varsa buna yönelik önlemler alınmalıdır.

  • Televizyon seyretme ya da bilgisayar başında durma gibi uzun süreli oturur konumlu aktiviteler engellenmelidir.

  • Evde ya da okulda 2-3 saatte bir tuvalete gitme alışkanlığının kazandırılmalıdır.

  • Mesanenin tam olarak boşaltılması sağlanmalıdır.

  • Yatmadan hemen önce mutlaka tuvalete gitmesi sağlanmalı, uyuduktan iki saat sonra da uyandırılarak idrar yapması sağlanmalıdır.

  • Kesinlikle ceza uygulanmamalıdır.

  • Bir karne hazırlanarak ıslak ve kuru kaldığı gecelerin işaretlenmesi, kuru kaldığı geceler için cesaret verici sözler söylenmesi tedavide başarı sağlanması için önemli yaklaşımlardan biridir.

  • Destekleyici tedavi, çocuğun durumuna ve daha önceden uygulanan tedavilere bağlı olmak üzere değişmekle birlikte, en az üç ay süre ile uygulanmalı ve sonuçlar aile ve çocukla birlikte değerlendirilmelidir.

 

Eğer bu süre içerisinde yeterli yanıt alınamamışsa, uygulanacak tedavi yöntemlerinden biri de alarm tedavisidir. Çocuk altını ıslattığında devre tamamlanarak alarm çalmakta ve çocuğun uyanmasını sağlamaktadır. Bu tedavi en az 6-8 hafta süreyle uygulanmalıdır. Yanıt alınan olgularda tedavi en az 3-6 ay sürdürülmelidir. Eğer yukarıda anlatılan tedavi yöntemlerine karşın gece işemesi sürüyorsa, bu kez ilaç tedavisi uygulanmalıdır.

 

Sağlıklı günler dileklerimle.

 

Prof. Dr. İrfan Serdar ARDA

Çocuk Cerrahisi Uzmanı

 

driserdararda@gmail.com

http://driserdararda.com

https://www.facebook.com/ArdaCocukCerrahisiSayfasi

https://twitter.com/drserdararda

https://tr.linkedin.com/in/isarda      

 
 
Toplam blog
: 59
: 16759
Kayıt tarihi
: 02.03.13
 
 

Prof. Dr., Çocuk Cerrahisi Uzmanı...   "Çocuk Cerrahisi", çocuklarda tedavisinde cerrahi yöntem g..